Macron belooft harde maatregelen na week vol antisemitisme

De Franse president Emmanuel Macron kondigt harde maatregelen aan na een week van opgelaaid antisemitisme, waartegen duizenden Fransen in de hoofdstad Parijs en andere steden demonstreerden. De afgelopen week is in Duitsland, Engeland en ook in Nederland het debat over Jodenhaat weer opgelaaid.

Frankrijk: filosoof uitgescholden, Joodse graven beklad

Beelden van een demonstratie van de gele hesjes in Parijs leidden afgelopen weekeinde tot veel verontwaardiging. De Franse filosoof Alain Finkielkraut werd in de wijk Montparnasse uitgescholden: ‘Rot op, vieze strontzionist! Rot op naar Tel Aviv. Wij zijn het volk en Frankrijk is van ons’ riep een groepje demonstranten.

De Franse minister van Binnenlandse Zaken Christophe Castaner deelde de beelden op Twitter, en noemde het voorval ‘onaanvaardbaar’. Even later liet hij weten dat de hoofddader was geïdentificeerd, omdat hij een bekende was van de veiligheidsdiensten. Dinsdag bevestigde de krant Le Parisien dat het ging om een ‘geradicaliseerde islamist‘. Volgens een hoge ambtenaar heeft een deel van gele hesjes antisemitische denkbeelden: complottheorieën – bijvoorbeeld over Joodse bankiers die de wereldeconomie zouden beheersen – vinden volgens hem vruchtbare grond bij links- en rechts-extremisten die zich bij de gele hesjes aansluiten.

Vorige week maakte het ministerie al bekend dat het aantal antisemitische incidenten in Frankrijk in 2018 sterk is toegenomen, tot 541: een stijging van 74 procent ten opzichte van 2017. ‘Antisemitisme verspreidt zich als vergif,’ zei Castaner tijdens een herdenkingsdienst voor Ilan Halimi, een Joodse man die in 2006 werd doodgemarteld door een bende Afrikaanse immigranten. De herdenkingsboom die voor hem was geplant, werd anderhalve week geleden afgehakt, terwijl op dezelfde dag ook het standbeeld van de vorig jaar overleden politica Simone Veil met hakenkruizen werd beklad.

Ook op een begraafplaats in het dorp Quatzenheim in de oostelijke regio de Elzas werden bekladdingen aangericht: dinsdag werden swastika’s op 96 Joodse graven aangetroffen. Op een van de grafstenen stond de tekst ‘Zwarte wolven van de Elzas’, een neo-nazistische groeperingen die in de jaren ’70 in de oostelijke regio actief was. President Emmanuel Macron bezocht de begraafplaats en kondigde in het bijzijn van Joodse leiders hardere straffen aan tegen antisemitisme: ‘We zullen handelen, we zullen wetten aannemen en we zullen straffen. Zij die dit hebben gedaan, verdienen onze republiek niet.’

Dinsdagavond gingen in diverse Fransen steden duizenden mensen de straat op uit protest tegen het oplaaiende antisemitisme in Frankrijk. Op de Place de la Republique in Parijs liepen onder meer Macron, zijn voorganger Nicolas Sarkozy en Francois Hollande en premier Edouard Philippe mee. In de hoofdstad waren in maart vorig jaar ook al grootschalige demonstraties nadat de 85-jarige Holocaustoverlevende Mireille Knoll was vermoord door haar buurjongen, die ‘Allahu Akbar’ zou hebben geroepen terwijl hij haar doodstak. De afgelopen jaren werden diverse Franse Joden vermoord om antisemitische redenen (zie kader).

Duitsland: 60 procent meer antisemitische geweldsmisdrijven

Een week geleden kwamen ook alarmerende cijfers over het aantal antisemitische misdrijven in Duitsland in 2018 aan de oppervlakte: volgens Der Tagesspiegel meldde de regering een stijging van 10 procent, naar in totaal 1646 delicten. Het aantal geweldsdelicten steeg zelfs met 60 procent, van 37 naar 62 misdrijven waarbij 43 gewonden vielen.

Uit cijfers die in mei werden gepubliceerd, was al gebleken dat in 2017 ook al meer anti-Joodse incidenten plaatshadden dan in het jaar daarvoor. Volgens de regering is het grote merendeel van de daders afkomstig uit extreem-rechtse kringen: vooral neonazi’s zouden zich aan antisemitisme schuldig maken.

Toch klonken het afgelopen jaar ook andere geluiden vanuit de Duitse overheid. Zo zeiden bondskanselier Angela Merkel en minister van Justitie Katarina Barley in april dat asielzoekers en vluchtelingen uit het Midden-Oosten ‘een nieuw soort antisemitisme meebrengen’. Dat zeiden ze in reactie op de mishandeling van een Duitse man in Berlijn, die door een Syrische asielzoeker met een riem werd geslagen omdat hij een keppeltje droeg. Kort daarop volgde in de Duitse hoofdstad een ‘keppeltjesmars‘ om Duitse Joden te steunen.

Uit een onderzoek van het EU-agentschap voor de Fundamentele Rechten in twaalf Europese landen, blijkt dat bijna 90 procent van de ondervraagde Europese Joden van mening is dat het antisemitisme in Europa de afgelopen vijf jaar is toegenomen. Ondervraagden in Duitsland, Frankrijk en Nederland noemen ‘moslimextremisten’ als hoofddaders bij antisemitische incidenten, terwijl ondervraagden in Polen en Hongarije vooral wezen naar ‘rechts-extremisten’.

Engeland: ‘Institutioneel antisemitisme’ Labour ettert door

Ook in de Engelse politiek is deze week de discussie opgelaaid over antisemitisme. Maandag stapten zeven parlementsleden van de sociaal-democratische partij Labour op uit onvrede over de koers van partijleider Jeremy Corbyn. Ze zijn kritisch over diens Brexit-koers en verwijten hem dat hij ‘institutioneel antisemitisme’ en ‘racisme’ aanwakkert en toestaat. Dit onder meer omdat Corbyn in het verleden sympathie uitte voor Palestijnse terroristen, het beleid van Israël met dat van de Nazi’s vergeleek en stereotypen over Joden deelde op sociale media.

Dinsdagavond vertrok ook een achtste lid van het Lagerhuis bij Labour uit kritiek over het vermeende antisemitisme bij de partij. Eerder op de dag kwam Ruth George, die wel aanbleef als Labour-parlementariër, onder vuur te liggen omdat ze op Facebook suggereerde dat de dissidenten mogelijk werden betaald door de Israëlische regering om Labour te beschadigen. Nadat zowel onder Britse politici als op sociale media veel kritiek losbarstte, bood George haar excuses aan: ‘Het was niet mijn bedoeling om me te beroepen op een samenzweringstheorie en het spijt me erg dat ik dat door mijn ondoordachte en slecht verwoorde opmerking wel heb gedaan.’

Nederland: PvdA en GroenLinks komen met nieuw beleid

Twee linkse oppositiepartijen in Nederland hebben de afgelopen week hun standpunten over de behandeling van Joden en/of Israël verduidelijkt. Zo meldde de PvdA afgelopen weekeinde op zijn website dat de partij een strengere definitie van antisemitisme gaat hanteren. De PvdA heeft de afgelopen periode ‘indringende gesprekken gevoerd met Joodse Nederlanders’ en heeft besloten de IHRA-definitie te onderschrijven.

Dat is een internationaal gebruikelijke definitie die is opgesteld door de International Holocaust Remembrance Alliance, waarin onder meer het ontkennen van het bestaansrecht van de staat Israël en het gelijkstellen van de Joodse staat aan nazi-Duitsland als antisemitisch worden bestempeld. Critici beweren dat de IHRA-definitie kritiek op het beleid van de Israëlische overheid onmogelijk maakt, maar ‘voor de PvdA spreekt het vanzelf dat iedereen vrij is en blijft om kritiek te uiten op de politiek van elke Staat. Ook op de politiek van de staat Israël.’

Bij GroenLinks werd op het partijcongres van afgelopen zaterdag juist een Israël-kritische motie aangenomen. ‘Congres van GroenLinks neemt resolutie aan “BDS is een geoorloofd middel om de Palestijnen te helpen in hun strijd voor rechtvaardigheid”‘, schreef europarlementariër Judith Sargentini op Twitter.

BDS staat voor Boycott, Divestment and Sanctions is een wereldwijde beweging die pleit voor het economisch isoleren van Israël uit onvrede over de vermeende onderdrukking van de Palestijnse bevolking. In veel EU-lidstaten gaan stemmen op om BDS te verbieden, maar volgens de motie zouden GroenLinks-politici zich daartegen moeten verzetten.

Gerry van der List: Overbescherming Joden kan averechts werken