Stoppen met obesitas is stoppen met straatvoedsel

Obesitas, vroeger een welvaartsziekte, is nu een algemeen geaccepteerd ziektebeeld. Vroeger keek je heel dikke mensen na, nu sla je voorzichtig de ogen neer, uit angst van body shaming te worden beticht.

Wie dik is, weet dat. Al in 2009 bleek uit onderzoek dat dikke mensen die in het openbaar eten, zelfs al knagen ze een bos wortels weg, zich generen omdat er naar ze wordt gekeken. Nu zal dat kijken steeds minder worden naarmate dikte gewoner wordt.

Volgens de Nederlandse Obesitas Kliniek is obesitas een chronische ziekte (sinds 1998), ‘waarbij overmatig vet zich opstapelt in het lichaam’. Daarom heette het vetzucht, toen het woord obesitas nog niet werd gebruikt.

Vetzucht is niet zo’n smakelijk woord en het klinkt ook niet als een ziekte, misschien dat het daarom langzaam aan is vervangen door het klinischer klinkende obesitas.

De ziekte grijpt om zich heen. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek is het fenomeen de laatste veertig jaar verdrievoudigd. Begin jaren tachtig had 5 procent van de Nederlandse bevolking obesitas, in 2023 was dat opgelopen tot 16 procent, met de daarbij behorende lichamelijke klachten als suikerziekte, hart- en vaatziekten, artrose, hoge bloeddruk. Obesitas is oplopend verdeeld in klasse 1, klasse 2 en ten slotte de gevaarlijkste subgroep, morbide obesitas.

Vroeger waren mensen mager

Heel erg dik zijn is heel erg naar, want zowat alles kost moeite en ik denk dat de meeste heel dikke mensen liever dunner zouden willen zijn. Ook omdat het niet gezond is.

Uit onderzoek blijkt inderdaad dat slechts 3 procent van de obese mensen het eigen lichaamsgewicht wel prima vindt. Geen wonder dat medicatie als Ozempic populair is: afvallen zonder er veel moeite voor te doen.

Kijk je naar filmpjes en foto’s uit de decennia vanaf de oorlog tot zo ongeveer de jaren negentig, dan valt inderdaad op dat verreweg de meeste mensen echt slank, zo niet mager zijn.

Maar dat is niet het enige verschil als je nu op straat eens om je heen kijkt. Want op die oude filmpjes zie je nooit iemand op straat eten. Dat deed je niet, net zo min als praten over geld.

Snelle hap-restaurant

Er was ook niet zoveel kant-en-klaar eten te koop; geen broodjeszaken waar je iets kon kopen om mee te nemen. Laat staan trouwens enorme bekers koffie. En al helemaal geen McDonald’s-achtige restaurants, al opende de eerste McDonald’s in 1971 in Zaandam.

‘Er is weer wat uit Amerika overgewaaid: het “fast food” – oftewel snelle hap-restaurant,’ aldus Het Vrije Volk dat jaar. Maar er was amper sprake van eten in het openbaar.