Ongeveer 230 Nederlanders zijn als jihadisten vertrokken naar Syrië en Irak, zo’n 150 zitten er nog steeds. De rest is omgekomen of stilletjes teruggekeerd naar Nederland. In dat laatste geval kan het zijn dat ze als spijtoptant voortaan een voorbeeldig leven leiden. Maar daarvan mag de staat niet uitgaan. Volgens alle analyses vormen ze een groot terroristisch risico. Ze zijn gehersenspoeld, getraumatiseerd en geïnstrueerd om hier aanslagen te plegen.
Afshin Ellian: Salafisme-rapport is zorgelijk en lachwekkend tegelijk Lees verder >
Deze ‘terugkeerders’ krijgen bezoek van de geheime dienst en de politie, maar dan ontkennen ze glashard in Syrië te hebben gevochten. Ze waren er zogenaamd als humanitair hulpverlener. Zo blijven ze uit de greep van het strafrecht, want het Openbaar Ministerie kan geen bewijzen verzamelen in het kalifaat van Islamitische Staat.
Metro
Logisch dat het kabinet naar ‘bestuurlijke maatregelen’ grijpt om deze lui aan te pakken. Dan gaat het om vrijheidsbeperkende maatregelen, zoals een contactverbod met andere jihadisten of een gebiedsverbod voor, zeg, de Amsterdamse metro en het Haagse Binnenhof. Justitie kan dit opleggen zonder dat de rechter eraan te pas komt. Links-liberalen vinden dit vreselijk, want het lijkt op dictatuurtje spelen.
Dat is zwaar overdreven. In de praktijk komt er toch weer een rechter om de hoek, want ga er maar van uit dat de terugkeerders een gratis advocaat krijgen die de opgelegde maatregelen zal aanvechten op grond van het bestuursrecht. Bovendien gaat het om een Tijdelijke wet bestuurlijke maatregelen, die na vijf jaar vervalt. Dat vinden de voorstanders dan weer verkeerd: laat deze wet gewoon definitief zijn, als dat Nederland veiliger maakt.
Voorbereid
VVD-minister Ard van der Steur (Veiligheid) zei donderdag tijdens een Kamervergadering dat het vaststaat dat Syriëgangers geweldplegers zijn of zich hebben voorbereid op gewapende strijd. Op een andere manier kun je niet in het kalifaat zijn, aldus de bewindsman. Door er simpelweg te zijn, maken ze deel uit van een geweldsmachine, en dat moet strafbaar zijn.
De minister bekijkt of hij de Syriëgangers niet toch via het strafrecht kan aanpakken en studeert tot het eind van de zomer op een wetswijziging.
Als Van der Steur dan toch bezig is, kan hij ook kijken naar een suggestie die een hoofdofficier van justitie onlangs deed tegenover Elsevier. IS maakt zich volgens hem schuldig aan genocide, massamoord tegen een specifieke bevolkingsgroep. Dit is een internationaal misdrijf waarvoor een speciale rechtsgang geldt, ook in het geval van handlangers. Het moet veel makkelijker zijn om jihadisten op deze manier te treffen dan het geknutsel met tijdelijke bestuursmaatregelen.