Nooit was de terreurdreiging tegen Europa zo groot als in deze tijd. Zelfs massale arrestaties en huiszoekingen hebben daar niets aan veranderd, al worden sinds 2014 continu terroristische complotten ontmanteld.
Ook zijn er kleine en grote aanslagen gepleegd, aanvankelijk gericht tegen andersdenkenden: op het Franse satirische blad Charlie Hebdo, op een Zweedse cartoonist in Denemarken, op joden. Joden en islamcritici zijn altijd populaire doelwitten geweest voor de jihadisten. Vervolgens kregen we de verschrikkelijke aanslagen in Parijs en Brussel, waar willekeurige burgers doelwit werden. Het jaarrapport van de inlichtingendienst AIVD bevestigt het algemene dreigingsbeeld in Nederland en Europa.
Onbewaakt
Het rapport begint met de mooie metafoor van ‘de dreiging vanuit de gordel van instabiliteit’. De instabiliteit aan de andere kant van Middellandse Zee vormt inderdaad een soort gordel: Syrië, Irak, Libië, Turkije (migrantencrisis, de Koerden) Tunesië en andere Afrikaanse landen. De dreiging groeit door twee factoren: enerzijds zijn de grenzen van Europa onbewaakt, anderzijds radicaliseren Europese moslimjongeren in hoog tempo.
Alarmerend rapport AIVD over Nederlandse jihadistenLees verder >
Ook de concurrentie tussen de jihadistische groepen Al-Qa’ida en IS draagt bij aan de onveiligheid in Europa. Hoewel Al-Qa’ida in Parijs in 2015, bij de aanslag op de Charlie Hebdo-redactie, zeer succesvol was, is de organisatie niet tevreden. Ze willen zichzelf weer op de kaart zetten, liefst door een grote aanslag. Al-Qa’ida wordt met de dag sterker. Ze hebben trainingskampen opgebouwd in Afghanistan, een bolwerk gecreëerd in Libië, en boeken grote successen in Jemen.
Alert
Ook de AIVD bevestigt onze vermoedens omtrent de vluchtelingenroute: ‘In 2015 is ook duidelijk geworden dat jihadistische groeperingen gebruik maken van bestaande migrantenroutes om Europa binnen te komen.’ Dit kan niet langer worden ontkend. Hiervoor hebben Syrische mensenrechtenactivisten al gewaarschuwd. De Europese veiligheidsdiensten zijn inmiddels alert rondom de migratiestroom in relatie tot het terrorisme. Niet alle migranten uit Syrië zijn terroristen. De meesten zoeken een veilig oord. Maar jihadisten gebruiken de chaos van de migrantenroute om hun eigen mensen naar Europa te brengen.
Over salafisten heeft de AIVD een merkwaardige analyse: ‘Hoewel zeker niet alle salafisten een gevaar vormen voor de democratische rechtsorde, maakt de AIVD zich zorgen om de antidemocratische, polariserende en onverdraagzame boodschap die door een aantal van hen verspreid wordt. Ook kunnen elementen uit het salafistisch gedachtegoed een voedingsbodem vormen voor radicalisering naar jihadisme.’
Zuivere islam
Een aantal? Bestaat de rest van de salafisten uit democratisch georiënteerde mensen? Het is lachwekkend, en tegelijk zeer zorgwekkend dat de AIVD zich slechts zorgen maakt over een heel kleine groep salafisten. Bovendien is het verbijsterend dat de AIVD slechts enkele elementen uit het salafisme ziet als bron van het jihadisme.
‘Bestrijd het salafisme, de sekte die alle moslims voor zich wil winnen’
Lees verder >
Gelukkig weet de AIVD wel te melden dat het salafisme streeft naar de zuivere islam. En iedereen weet intussen wat dat is: de islam zoals die in Mekka en Medina door de profeet Mohammed tot stand is gebracht. De islamitische staat. De zuivere islam berust op een gemeenschap van gelovigen, de ummah. Het is geen individuele activiteit, maar een collectieve belevenis. De ummah en het geloof worden gehandhaafd middels Allahs wetten: onder meer de discriminatie van de vrouw, de onderdrukking van andersdenkenden en homo’s, en het neutraliseren van andere geloofsvormen.
Neutraliseren
Het was de AIVD zelf die ooit het vraagstuk van het salafisme en jihadisme pakkend samenvatte: ‘Van Dawa tot Jihad.’ De salafisten hebben een taak, het verspreiden van de zuivere islam (de dawa). Daarmee bereiken ze twee strategische doelen: de getalsmatige groei van het salafisme en het scheppen van de ideologische voorwaarden voor het ontstaan van het jihadisme.
Gerry van der List: Pak terreur hard aan mét oog voor mensenrechtenLees verder >
Salafisten zijn zeer geraffineerd. Zij veroorzaken het jihadisme, maar om de Europese overheden te neutraliseren, prediken ze zelf geen terreurdaden. Zij zijn zelfs bereid om hier en daar een aantal van hun eigen jihadistische kinderen op te offeren voor het winnen van het vertrouwen van ongelovigen. Ze beschouwen dit als een onderdeel van hun missie, het verspreiden van de zuivere islam.
Absurd
Hier ontstaat een absurde situatie: salafisten veroorzaken het jihadisme en beweren daarna zelf niet gewelddadig te zijn. Overigens was het de AIVD zelf die in een eerder rapport het salafisme een kweekvijver voor het jihadisme noemde.
Ik ontkom niet aan de conclusie dat de overheid nog steeds niet beschikt over een consistent en duurzaam beleid om het jihadisme en zijn voedingsbodem adequaat te bestrijden. Dat is dweilen met de kraan open.