Standpunten Omtzigt bekend: weg met stikstofwetten en oplopende immigratie

24 oktober 2023Leestijd: 5 minuten
Pieter Omtzigt presenteert het verkiezingsprogramma van Nieuw Sociaal Contract (NSC) in Nieuwspoort. Foto: Dirk Hol/ANP/HH

Tijd voor herstel heet het programma van Omtzigt. De NSC-leider rekent zijn fractie af op wetgevende arbeid, niet op optredens in de media.

Weg met de stikstof­wetgeving, weg met de miljardenfondsen, weg met de oplopende overheidsuitgaven en de kluwen aan energiesubsidies, en weg met de oplopende immigratie. Met honderd pagina’s verkiezingsprogramma getiteld Tijd voor herstel, wil Pieter Omtzigt de hooggespannen verwachtingen waarmaken over zijn nieuwe partij Nieuw Sociaal Contract (NSC).

Het wachten op zijn programma werd gezien als een strategie om de aandacht van de media vast te houden, maar volgens Eddy van Hijum – de schrijver ervan, die de steun had van de 43 mede-kandidaat-Kamerleden – was het een enorme klus om als nieuwe partij überhaupt in enkele maanden een grondig programma te maken.

Pieter Omtzigt zegt geen ‘nee’ meer tegen premierschap en krijgt er zin in

Omtzigt gaat intussen ontspannen en lachend door het leven en is de laatste tijd minder terughoudend op vragen of hij het premierschap ambieert. Hij zegt geen ‘nee’ meer en krijgt er steeds meer zin in. Met het programma staat zijn partij in de steigers. Leden kunnen zich inschrijven. Virtueel gaat NSC met VVD aan kop in de peilingen. Maar volgens onderzoeksbureau Ipsos overweegt de helft van alle kiezers die zegt op NSC te stemmen, ook nog een andere partij.

Uit het verkiezingsprogramma komt de partij naar voren als een partij van het midden die dan weer naar links en dan weer naar rechts neigt. Hoofdthema’s zijn de al vaak door Omtzigt genoemde onderwerpen goed bestuur en bestaanszekerheid. Belangrijkste onderdelen van bestaanszekerheid zijn voor NSC voldoende inkomen om rond te komen en het hebben van huisvesting. De woningbouw moet versneld omhoog. Investeerders in de huizenmarkt moeten niet worden afgeschrikt door reguleringen die de vrije huursector verzieken.

Nieuw Sociaal Contract wil grip om migratie

Om die woningmarkt en andere voorzieningen bereikbaar te houden voor burgers, wil Nieuw Sociaal Contract grip krijgen op migratie en af van de forse immigratie die Nederland de laatste decennia is overkomen. Op dat punt zei Pieter Omtzigt afgelopen zondag bij College Tour beter te kunnen samenwerken met de VVD dan met pakweg GroenLinks-PvdA van Frans Timmermans. Op het gebied van bestaanszekerheid komen links en BBB van Caroline van der Plas meer in zijn vizier.

Pieter Omtzigt standpunten
Pieter Omtzigt en kandidaten, met links vooraan schrijver van het verkiezingsprogramma, oud-CDA’er Eddy van Hijum. Foto: Marlies Wessels

Voor toelating tot onder meer werk en studie wil NSC een maximumnorm van jaarlijks 50.000 immigranten – technische studenten en migranten met beroepen met een tekort uitgezonderd. Fiscale voordeeltjes voor expats moeten aan banden en studies voornamelijk in het Nederlands gedoceerd. Voor asielzoekers wil NSC net als de VVD het twee-statussen-stelsel, dat onderscheid maakt tussen wie vlucht wegens oorlog en wie persoonlijk wordt vervolgd.

Pieter Omtzigt wil een nieuwe cultuur in de Tweede Kamer introduceren

Opmerkelijk is het voornemen om een nieuwe cultuur te introduceren in de Tweede Kamer. In Omtzigts fractie moet de inhoud centraal staan en niet de waan van de dag. De Kamerleden zullen door de partijleider worden afgerekend op hun wetgevende arbeid en controle van de regering, en niet op hun verschijnen in media als talkshow Op1.

Als het aan Nieuw Sociaal Contract ligt, kan de kiezer straks stemmen op kandidaten uit kiesdistricten (provincies) om de band tussen kiezer en volksvertegenwoordiger te versterken. Een klein aantal kandidaten komt via een landelijke lijst in de Kamer.
Ook de ambtenarij moet anders. Zo moet de Algemene Bestuursdienst, waartoe topambtenaren behoren die van ­ministerie naar ministerie hoppen, na­genoeg worden opgeheven. Van die mana­gementstijl, afgekeken van het bedrijfsleven, wil NSC af. De overheid moet niet worden gerund als een bedrijf.

Sommige hervormingen vergen meerdere jaren

De politicus van wie vaak wordt gezegd dat hij altijd kritiek heeft, maar nooit oplossingen, tracht dat beeld in Tijd voor herstel te logenstraffen. Maar sommige problemen, zoals het ontwarren en ontrafelen van het toeslagenstelsel, zullen enkele jaren vergen, waarschuwen Pieter Omtzigt en de zijnen. Dat geldt ook voor het inkomensbeleid. Verhoging van het minimumloon is nodig, maar Nieuw Sociaal Contract erkent tegelijk het gevaar van een loon-prijsspiraal.

Lees dit profiel van de ‘Nationale Omtzigtman’: Hoe ongrijpbare lastpak kon uitgroeien tot CDA-topscorer

Op korte termijn wil de partij de stikstofwet ontmantelen, want daarmee heeft Nederland zichzelf in een juridische strop gehangen, vindt NSC. Toch zal de landbouw – net als de luchtvaart en industrie – schoner moeten. De door banken en overheid gestimuleerde intensivering van de landbouw moet in overeenstemming worden gebracht met gebruikersruimte en beschikbare grond.

Nieuw Sociaal Contract wil een kleinere  veestapel, maar in goed overleg met de sector

De landbouwexport mag op peil blijven, maar Nieuw Sociaal Contract ziet liefst geen megastallen en de veestapel zal kleiner moeten, maar dat alles in goed overleg met de sector.

De partij wil af van de groei aan rapportageverplichtingen die het bedrijfs­leven de afgelopen jaren kreeg opgelegd, zoals recent nog over mobiliteit (hoe reist de werknemer naar het werk?) en wil het stroomnet op orde brengen.

Ondubbelzinnig kiest NSC voor kernenergie. De partij wil af van de kluwen aan energiesubsidies, en ook van het door het kabinet-Rutte IV opgetuigde Klimaatfonds van 35 miljard euro, omdat op de besteding ervan geen parlementaire controle is. De partij onderschrijft het Klimaatakkoord van Parijs, maar is tegen extra nationale heffingen op uitstoot van CO2 boven op de Europese heffingen.

De nieuwe partij is kritisch over de overdracht van soevereiniteit aan de Europese Unie en de gegroeide schuldenunie. Het parlement moet veel alerter zijn op de besluitvorming in Brussel. Maar voor grensoverschrijdende problemen is Europese samenwerking nodig, vindt NSC. Europa is soms het probleem, maar soms ook de oplossing.

NSC staat in de meest recente peilingen op 26 tot 27 zetels

Partij TK 2021 25 augustus 2023 (I&O) 5 september 2023 (Ipsos) 16 september 2023 (I&O) 25 september 2023 (Ipsos) 25 september 2023 (I&O) 9 oktober 2023 (I&O) 19 oktober (Ipsos)
VVD 34 22 (-12) 26 (-8) 25 (-9) 27 (-7) 27 (-7) 27 (-7) 28 (-6)
D66 24 7 (-17) 10 (-14) 6 (-18) 9 (-15) 5 (-19) 6 (-18) 7 (-17)
PVV 17 13 (-4) 15 (-2) 14 (-3) 18 (+1) 18 (+1) 18 (+1) 18 (+1)
CDA 15 3 (-12) 5 (-10) 4 (-11) 4 (-11) 5 (-10) 5 (-10) 4 (-11)
SP 9 5 (-4) 3 (-6) 5 (-4) 5 (-4) 5 (-4) 4 (-5) 4 (-5)
PvdA/GL 17 (9+8) 28 (+11) 20 (+3) 27 (+10) 21 (+4) 29 (+12) 26 (+9) 20 (+3)
FvD 8 3 (-5) 3 (-5) 4 (-4) 3 (-5) 4 (-4) 5 (-3) 4 (-4)
PvdD 6 8 (+2) 9 (+3) 7 (+1) 7 (+1) 6 (0) 5 (-1) 7 (+1)
CU 5 4 (-1) 5 (0) 4 (-1) 5 (0) 4 (-1) 3 (-2) 4 (-1)
Volt 3 3 (0) 3 (0) 4 (+1) 3 (0) 3 (0) 4 (+1) 3 (0)
JA21 3 3 (0) 3 (0) 1 (-2) 3 (0) 1 (-2) 2 (-1) 2 (0)
SGP 3 4 (+1) 3 (0) 4 (+1) 3 (0) 4 (+1) 3 (0) 3 (0)
DENK 3 3 (0) 3 (0) 2 (-1) 3 (0) 2 (-1) 3 (0) 4 (+1)
BBB 1 13 (+12) 15 (+14) 14 (+13) 13 (+1) 13 (+12) 12 (+11) 12 (+11)
NSC 0 31 (+31) 27 (+27) 28 (+28) 25 (+25) 25 (+25) 26 (+26) 27 (+27)