De sociaal-democraten en de Groenen zijn niet te spreken over de verdeling van de nieuwe EU-topbanen. De Hongaarse premier Viktor Orbán, die het Centraal-Europese verzet tegen Frans Timmermans leidde, moet het ontgelden bij de linkse fracties. Hoe nu verder?
‘Een heel mooie plek,’ vindt premier Mark Rutte (VVD) de post van eerste vicevoorzitter van de Europese Commissie, die Timmermans opnieuw krijgt toebedeeld. ‘Dat is goed voor Nederland, een senior positie. Al was het voorzitterschap nog mooier geweest.’ Voor de PvdA’er een hard gelag, want hij leek lange tijd hard op weg om zijn vorige baas Jean-Claude Juncker op te volgen als machtigste man van de Europese Unie (EU).
Merkel stemde niet wegens weerstand SPD tegen Von der Leyen
Waar blijft de reactie van Frans Timmermans? Zeg íets! adviseert Onno Aerden
Dinsdagmiddag werd duidelijk dat de keuze zou vallen op de christen-democraat Ursula von der Leyen, de Duitse minister van Defensie. De Duitse bondskanselier Angela Merkel stemde als enige van de 28 leiders van de EU-lidstaten niet, omdat de sociaal-democratische SPD waarmee Merkels CDU in Duitsland een coalitie vormt, Von der Leyens kandidatuur niet steunt. ‘Zij is bij ons de zwakste minister,’ schrijft SPD-coryfee Martin Schulz, voormalig voorzitter van het Europees Parlement. ‘Dat is kennelijk genoeg om Commissievoorzitter te worden.’
Ein Sieg von Orbán & Co. Sie haben Timmermans verhindert, der für Rechtsstaatlichkeit steht. Die Regierungschefs dealen etwas aus, der Spitzenkandidatenprozess ist tot. Von der #Leyen ist bei uns die schwächste Ministerin. Das reicht offenbar, um Kommissionschefin zu werden.
— Martin Schulz (@MartinSchulz) July 2, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Mark Rutte is positiever over Von der Leyen: ‘Een stevige tante.’ Als zij inderdaad de Commissie gaat leiden met Timmermans en de Deense Margrethe Vestager (van de liberale fractie Renew Europe, voorheen ALDE) als rechter- en linkerhand, krijgt het uitvoerende orgaan van de EU volgens de VVD-premier ‘een sterk team aan de leiding’.
Lees verder onder het kader
De poppetjes zijn rond, maar de inhoud?
Tijdens de 28 uur durende onderhandelingen is niet of nauwelijks over het beleid van de nieuwe Europese Commissie gesproken. Dat zei een topdiplomaat in Brussel tegen EW-correspondent Jelte Wiersma. In mei, tijdens een top in het Roemeense Sibiu, zetten de 27 regeringsleiders (wegens Brexit zonder de Britten) wel onderstaand tienpuntenplan op papier dat als leidraad moet dienen:
- Punt 1: ‘Er is geen plaats voor verdeeldheid die onze gemeenschappelijke belangen schaadt.’
- Punt 2: ‘Wij kunnen en zullen met één stem spreken.’
- Punt 3: ‘We zullen altijd naar gemeenschappelijke oplossingen zoeken.’
- Punt 4: ‘We zullen onze manier van leven, de democratie en de rechtstaat blijven beschermen.’
- Punt 5: ‘We zullen blijven luisteren naar de zorgen en de hoop van alle Europeanen, door de Unie dichter bij de burger te brengen.’
- Punt 6: ‘We zullen onszelf de middelen geven om onze ambities waar te maken.’
- Punt 7: ‘We zullen de ongelijkheid tussen ons verder wegwerken.’
- Punt 8: ‘We zullen de toekomst vrijwaren (zeker stellen) voor de volgende generaties Europeanen.’
- Punt 9: ‘We zullen onze burgers beschermen en veiligheid bieden door te investeren in onze “zachte macht” en “harde macht” en samen te werken met onze internationale partners.’
- Punt 10: ‘Europa zal een verantwoordelijk wereldleider zijn.’
Rutte niet ontevreden, maar hoopte op voorzitterschap Timmermans
Desondanks had Rutte gehoopt dat er voor Timmermans nog meer in het vat zou zitten. ‘Hij zou een goede voorzitter zijn geweest, het is jammer,’ aldus de premier, die zijn deal met de Franse president Emmanuel Macron, de Duitse bondskanselier Angela Merkel en de Spaanse premier Pedro Sanchez in rook zag opgaan. ‘Ik moest zorgen dat hij het zou worden en dat is niet gelukt.’
Naast de christen-democraten van de Europese Volkspartij (EVP), die vinden dat ze de Commissievoorzitter mochten leveren omdat de EVP bij de verkiezingen de grootste fractie in het Europees Parlement werd, lagen ook Centraal-Europese lidstaten dwars. Landen als Hongarije, Polen, Tsjechië en Slowakije zagen niets in Timmermans. Volgens de Poolse premier Mateusz Morawiecki is hij ‘een kandidaat die Europa verdeelt en Centraal-Europa niet begrijpt, die het Europa niet begrijpt dat na de ineenstorting van het communisme is opgekomen’. Mede daarom steunden de vier Visegrad-landen liever de kandidatuur van Von der Leyen.
Het is klip en klaar dat Von der Leyen onacceptabel voor S&D is, ook omdat ze geen spitzenkandidaat is #euco https://t.co/olK3mER0N5
— Paul Tang (@paultang) July 2, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Sociaal-democraten en Groenen onthutst over voordracht Von der Leyen
Op links is de verontwaardiging over de gang van zaken groot. De sociaal-democraten (S&D) zijn ‘diep teleurgesteld’ in de voordracht van Von der Leyen. ‘Het is onaanvaardbaar dat de populistische regeringen in de Europese Raad de beste kandidaat uitsluiten omdat hij zich sterk heeft gemaakt voor de rechtsstaat en onze gedeelde Europese waarden,’ zegt S&D-fractievoorzitter in het Europees Parlement Iratxe García. De fractie is teleurgesteld dat het systeem met Spitzenkandidaten – waarvan Timmermans en Manfred Weber (CDU) de voornaamste waren – is genegeerd.
De PvdA stelt dat ‘een onacceptabel dictaat’ van de Hongaarse premier Viktor Orbán de sociaal-democratische plannen heeft gedwarsboomd. PvdA-europarlementariër Paul Tang is niet van plan Von der Leyen te steunen, schrijft hij op Twitter. De Haagse fractieleider Lodewijk Asscher vindt het ‘uiterst teleurstellend’ dat Timmermans geen Commissievoorzitter wordt. De verdeling van de topbanen ‘roept veel vragen op’, schrijft hij op Twitter. De voordracht van Timmermans als eerste vicevoorzitter is volgens Asscher wel het bewijs ‘hoeveel waardering er voor de kwaliteit en het leiderschap van Frans Timmermans bestaat’.
Dat laat onverlet dat Timmermans in onze ogen de geschiktste spitzenkandidaat was en is.
— Lodewijk Asscher (@LodewijkA) July 2, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Bij de Groenen heerst ook onvrede. ‘Erg teleurstellend,’ schrijft fractieleider Bas Eickhout, de GroenLinkser die zich ook presenteerde als Spitzenkandidaat. ‘Dit is het oude Europa op zijn slechtst. Een achterkamertjesdeal met kandidaten om de nationale leiders van Duitsland, Frankrijk en Spanje tevreden te stellen.’ Hij roept het Europees Parlement op om niet in te stemmen met Von der Leyen als Commissievoorzitter. De stemming is over twee weken in Straatsburg.
Parlementsvoorzitterschap verdeeld tussen S&D en EVP
Lees de analyse van Jelte Wiersma over de Brusselse baantjescarroussel: De Europese staatsgreep van Emmanuel Macron
In Brussel is dinsdag een deal gesloten tussen de S&D en de EVP: de eerste tweeënhalfjaar wordt het Parlement voorgezeten door de Italiaanse sociaal-democraat David Sassoli, de tweeënhalfjaar daarna leveren de christen-democraten een nog te bepalen kandidaat. Mogelijk wordt dat een ‘troostprijs’ voor Manfred Weber, die als voorman van de EVP lange tijd de gedoodverfde Commissievoorzitter was.
Woensdagmiddag heeft het Europees Parlement Sassoli gekozen als nieuwe voorzitter. In de eerste stemronde kwam hij nog zeven stemmen tekort, maar in de tweede haalde hij met 345 van de 667 geldige stemmen de vereiste absolute meerderheid. De 63-jarige oud-journalist volgt zijn landgenoot Antonio Tajani op.