Ondanks de verkiezing van Trump en de Brexit blijkt dat de vrijhandel toeneemt.
door Fisher Investments Nederland
Beleggers die bang waren dat de recente protectionistische sentimenten de vrijhandel zou afremmen, kunnen opgelucht ademhalen. De voorbije achttien maanden wakkerden de Brexit, de verkiezing van Donald Trump, de nationalistische sentimenten in Nederland en andere ontwikkelingen de angst onder beleggers voor protectionisme en een handelsoorlog aan. Toch blijft de vrijhandel springlevend en zijn maar weinig retorische uitspraken omgezet in concrete beleidsmaatregelen. De angst stemt niet overeen met de feiten, en we verwachten niet dat er op grote schaal handelsbarrières zullen worden ingevoerd die het einde van de bullmarkt zouden betekenen.
Hoewel de protectionistische ideeën zich uiteindelijk zouden kunnen vertalen in een protectionistisch beleid, beschouwen we de huidige situatie als veel positiever dan door velen was voorspeld. In sommige opzichten stelde de stemming over de Brexit in het Verenigd Koninkrijk de handelsrelatie tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie (EU) ter discussie, en zowel Trump als de Democratische kandidaat Bernie Sanders gingen in hun campagnes vaak tekeer tegen de vrijhandel. Trump verklaarde bijvoorbeeld dat hij uit de Trans-Pacific Partnership (TPP) zou stappen, het North American Free Trade Agreement (NAFTA) zou openbreken of opzeggen, en China zou uitroepen tot valutamanipulator – misschien de eerste stap op weg naar invoerrechten.
Ongerustheid
Hoewel aan de Brexit heel wat sociale aspecten gekoppeld waren, en de economie niet het enige onderwerp was, leidde de uitstap toch tot ongerustheid over het feit dat onderhandelaars sociale problemen, zoals de inspraak van het Europees Hof van Justitie en immigratiebeperking, zouden afwegen tegen handel. Buiten het Verenigd Koninkrijk zorgden ook het toenemend nationalisme in Nederland en de mogelijke impact hiervan op een aantal fusieplannen voor enige ongerustheid.
De realiteit stemt echter niet altijd overeen met het sentiment, en het is belangrijk dat beleggers vooral rekening houden met concrete feiten. Deze laatste tonen aan dat politieke leiders niet veel concrete stappen hebben ondernomen om het vrije handelsverkeer te vertragen of wereldwijde toeleveringsketens te blokkeren. We zijn optimistisch en verwachten niet dat dit op korte termijn zal gebeuren.
Trump voerde protectionisme hoog in het vaandel tijdens zijn campagne, maar heeft nog niet veel gedaan om dit ook daadwerkelijk te realiseren. Hij heeft China niet tot valutamanipulator uitgeroepen en zich evenmin uit NAFTA teruggetrokken. Hij liet het ministerie van Handel wel de barrières tegen niet-Amerikaans staal onderzoeken, wat mogelijk de voorbode is van nieuwe invoerrechten. Daar staat tegenover dat alle Amerikaanse presidenten de voorbije 50 jaar heffingen op geïmporteerd staal hebben ingevoerd, dus Trump doet niets nieuws op dit vlak.
Verdieping
De barrières die Trump wel invoerde – op de invoer van zacht timmerhout uit Canada – waren lager dan verwacht en maakten deel uit van een lang geschil dat reeds dateert van tientallen jaren voorafgaand aan de politieke carrière van Trump. De aandelenkoersen van Canadese producten gingen de hoogte in na de bekendmaking van de invoerrechten van Trump, wat duidelijk aantoont dat de sector deze invoerrechten niet al te ernstig neemt. Hoewel Trump de VS terugtrok uit de TPP, was het verdrag nog niet officieel van kracht en was het evenmin zeker dat dat ooit zou gebeuren, aangezien andere landen op problemen stuitten bij de ratificatie ervan. Trump wil opnieuw onderhandelen over NAFTA, maar dit voorstel zou in werkelijkheid kunnen leiden tot een verdieping van de handelsrelaties, omdat het verdrag wordt gemoderniseerd door ook de e-commerce-sector erbij te betrekken. Als je globalisering een halt wil toeroepen, lijkt dit niet de manier om dit te realiseren.
De Brexit heeft ook niet veel impact gehad op de handel, en premier Theresa May lijkt het ondertekenen van nieuwe handelsakkoorden als topprioriteit te beschouwen. Hoewel May oorspronkelijk niet enthousiast leek over een langdurige overgangsregeling na de Brexit, waardoor Groot-Brittannië tijdelijk binnen de interne markt zou kunnen blijven, lijkt ze nu haar standpunt af te zwakken. Zij stelde verder dat ze bij de handelsbesprekingen tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU streeft naar een ruime vrijhandelsovereenkomst. Hoewel de tijd dit zal uitmaken, lijken geen van beide erop gebrand om handelsbarrières op te werpen.
Opleving wereldhandel
De Brexit zou zelfs een impuls kunnen geven aan de wereldhandel, iets wat een jaar geleden slechts weinigen zouden hebben geloofd. De reden hiervoor is dat het Verenigd Koninkrijk na de Brexit vrij zal zijn om bilaterale overeenkomsten te sluiten met andere landen, waar ook ter wereld. May zou overeenkomsten kunnen afsluiten met de EU en elders. De Verenigde Staten en Australië hebben al blijk van interesse gegeven.
Hoewel het VK de nadruk legt op de Brexit, blijft de EU de vrijhandel promoten. In februari keurde het Europees Parlement het ‘Comprehensive Economic and Trade Agreement’ (CETA) goed—een vrijhandelsakkoord met Canada dat naar schatting de invoerrechten zal afschaffen op 98% van de goederen. De nationale parlementen moeten de overeenkomst nog goedkeuren, maar de voorlopige invoering is gestart. In juli kondigde de EU een principeovereenkomst goed op het gebied van vrijhandel met Japan, de bekroning van vier jaar onderhandelen. Hoewel dit nog lang niet rond is – er is nog parlementaire goedkeuring nodig aan beide zijden – betekent het toch een stap in de richting naar meer vrijhandel tussen deze belangrijke regio’s. Indien deze overeenkomst wordt ingevoerd, zal dit naar schatting een verlaging van invoerrechten betekenen voor 99% van de bilateraal verhandelde goederen, die momenteel gewaardeerd worden op naar schatting €170 miljard per jaar.
De cijfers druisen ook in tegen een eventuele achteruitgang van de vrijhandel. De Amerikaanse, Europese en Japanse export en import vertoonden, na een inkrimping gedurende het grootste deel van 2015 en 2016, een opleving en zitten inmiddels fors in de lift. Dit wordt geïllustreerd in grafiek 1 en 2. Tegelijk is ook de export en import van Taiwan, China en Korea opnieuw gestegen.
Figuur 1: Export – VS, EU en Japan
US | VS |
EU | EU |
Japan | Japan |
Exports (Y/Y % Change) | Export (J/J ontwikkeling in %) |
May-08 | Mei-08 |
Bron: FactSet, per 21/07/2017. Mei 2008 – Mei 2017.
Figuur 2: Import – VS, EU en Japan
US | VS |
EU | EU |
Japan | Japan |
Imports (Y/Y % Change) | Import (J/J ontwikkeling in %) |
May-08 | Mei-08 |
Bron: FactSet, per 21/07/2017. Mei 2008 – Mei 2017.
We zijn van oordeel dat deze cijfers aantonen dat de huidige angst voor protectionisme gewoonweg niet overeenstemt met de feiten. Bovendien zou de opleving van de wereldhandel een positieve weerslag kunnen hebben op de wereldwijde groei van de economie en de winsten. Veel beleggers zijn zich hier nog niet van bewust, maar naarmate ze hun aandacht gaan verleggen van retoriek naar realiteit, denken we dat ze hun angst voor protectionisme zullen overwinnen en meer vertrouwen zullen krijgen, waardoor de aandelenkoersen weer zullen stijgen.
Fisher Investments Nederland is de Nederlandse tak van Fisher Investments Europe Limited, een volledige dochteronderneming van Fisher Investments. Fisher Investments is een onafhankelijke, particuliere vermogensbeheerder. Fisher Investments Europe delegeert het portefeuillebeheeractiviteiten aan zijn moedermaatschappij. Dit artikel geeft de standpunten, inzichten en commentaren van redactiemedewerkers van Fisher Investments weer, die op elk moment onaangekondigd kunnen veranderen. De weergegeven marktgegevens dienen louter ter illustratie en informatie. Niets in dit artikel kan worden uitgelegd als beleggingsadvies of een aanbeveling om een effect te kopen of verkopen, noch als een bewijs dat een specifieke transactie of beleggingsstrategie geschikt is voor een bepaald persoon.