Praten over politiek kan heftige reacties losmaken. En heb je het daarnaast ook nog over geld, dan weet je zeker dat er naar je geluisterd wordt.
Disclaimer: Aangezien politieke voorkeur tot gevaarlijke beleggingsfouten leidt, is ons politieke commentaar niet gebonden aan een bepaalde partij of ideologie. Wij hebben geen voorkeur voor een bepaalde politieke partij, politicus of ideologie en onze politieke analyses richten zich uitsluitend op de mogelijke gevolgen voor de markt.
Naar ons idee dragen financiële media vaak bij aan een politieke hype door personen, geruchten of gebeurtenissen te presenteren alsof ze allesbepalend zijn voor de markt. Berichten over politici die goochelen met gigantische bedragen, en die schulden, tekorten, overschotten, uitgaven, kredieten en grootse ideeën met veel tamtam omgeven, wakkeren de bezorgdheid onder beleggers aan. De politiek heeft naar ons idee wel degelijk invloed op de markt, maar niet op die geobsedeerde, partij- en persoonsgerichte manier die deskundigen en beleggers veelal veronderstellen. Het gaat volgens ons juist om de vraag of politici daadwerkelijk in staat zijn om verandering te bewerkstelligen.
Gekleurde bril
Uit onze analyse van de media en onze ervaring in het samenwerken met beleggers blijkt dat de meeste mensen de politiek en haar invloed op de markt door een gekleurde bril bekijken. Beleggers raken geobsedeerd door personen of onder de indruk van retorische vaardigheden of een unieke stijl waardoor een bepaalde politicus de beste keus lijkt te zijn. Velen denken dat bepaalde politieke partijen, ideeën en beleidsmaatregelen inherent goed of slecht zijn voor de markt. Ze zijn ervan overtuigd dat de ene partij ‘pro business’ is en de andere juist niet.
Daarmee gaan ze eraan voorbij dat politici marketingmensen zijn. Ze spelen in op emoties en verspreiden opvattingen of agendapunten om hun politieke carrière te bevorderen. Hun programma is niet per se wat ze zullen doen—het is doorgaans waarmee ze de meeste stemmen denken binnen te halen. Vele politici, zelfs een aantal vrij beroemde, zijn in de loop van de tijd volledig van gedachten veranderd. Van tegen bezuinigingen gekante Griekse politici die zich plots achter kostenbesparingen en privatiseringen scharen tot Amerikaanse presidenten die terugkomen op belastingbeloften: de geschiedenis staat bol van voorbeelden van situaties waarin de daad niet bij het woord werd gevoegd.
Misvatting
Wij denken dat markten niet geïnteresseerd zijn in personen en geen aantoonbare voorkeur hebben voor een politieke partij of ideologie. Er is niet zoiets als een inherent marktvriendelijke politieke leider of regering. Regeringen aan beide uiteinden van het politieke spectrum zijn in gelijke mate in staat om beleid te voeren dat markten bevalt of niet bevalt. Van oudsher denken beleggers dat rechtse (of centrumrechtse) partijen ondernemersvriendelijk zijn en linkse (of centrumlinkse) partijen niet. (Ofschoon deze veronderstellingen steeds minder steekhoudend zijn, omdat het wereldwijde populisme ook niet precies in een hokje past.)
Kijk bijvoorbeeld naar Amerika, waarvan de rendementsgegevens over aandelen ver teruggaan in de tijd. Onze ervaring is dat de meeste beleggers van mening zijn dat de Republikeinse Partij beter is voor aandelen dan de Democratische Partij. Maar sinds 1926 bedroeg de US S&P 500 gemiddeld 14,8 procent in jaren dat een Democratische president aan de macht was, tegenover 8,8 procent voor een Republikeinse.[i] Daarmee is niet gezegd dat Democraten beter zijn voor de aandelenmarkt. Het betekent simpelweg dat het gangbare idee dat er ondernemingsgezinde partijen zijn, een misvatting is.
In heel Europa en wereldwijd zijn zowel links als rechts aan de macht geweest tijdens rooskleurige bullmarkten en afschuwelijke bearmarkten. Je kunt niet met zekerheid zeggen of de ene partij beter is dan de andere voor de markt. Bovendien hebben we geen ‘vergelijkingsgroep’, zoals wetenschappers dat noemen. Dus kun je niet zeker weten wat er zou zijn gebeurd met de markt als de oppositiepartij of een andere politicus aan de macht zou zijn geweest. In de westerse wereld is het bedrijfsleven de kurk waar de economische activiteit op drijft—en bedrijven kunnen heel flexibel en veerkrachtig zijn. Het is soms moeilijk te zeggen of het beleid van een regering de economie helpt of juist hindert—zelfs als het gaat om steunmaatregelen. Bovendien bestaat in veel grote landen de regering niet uit één partij. Zelfs als je de invloed van de politiek precies zou kunnen vaststellen, is niet altijd helemaal duidelijk wie de eer—of de schuld—moet krijgen voor wat de markt doet.
Wetgevingsrisico
Markten laten zich niet leiden door partijen en personen, maar dat wil nog niet zeggen dat de politiek geen invloed heeft. In de ontwikkelde wereld draait het vooral om wetgevingsrisico. Hoe groot is de kans dat een regering, ongeacht de partij, een wetsvoorstel aanneemt dat eigendomsrechten wijzigt, hetgeen de risicobereidheid zou kunnen ondermijnen en de markt schade zou kunnen berokkenen? Omdat radicale wetgeving de risicoaversie op de markt in de hand kan werken, denken wij dat een patstelling—politici die het niet met elkaar eens zijn en geen nieuwe wetten kunnen aannemen—veelal een goede zaak is. Het verkleint de kans dat ze extreme wetgeving goedkeuren.
Soms betekent een patstelling dat oppositiepartijen de beleidsagenda van de regering voortdurend blokkeren. Wanneer een regering een kleine meerderheid heeft—of een minderheidsregering is—kan ze moeite hebben om belangrijke wetgeving goedgekeurd te krijgen. Maar een patstelling kan ook voorkomen in situaties waarin partijen intern verdeeld zijn of bij onenigheid tussen coalitiepartners.
Veel partijen hebben een twistzieke achterban die de partijlijn mogelijk niet volgt. Coalities zijn vaak verstandshuwelijken met weinig ideologische raakvlakken. Dat maakt dat er op wetgevingsgebied niet veel gebeurt. Sommigen beweren dat een patstelling vereiste hervormingen in de weg staat—hetgeen in sommige landen waar is. Maar onze ervaring is dat een hervorming veelal winnaars en verliezers oplevert. En in concurrentiekrachtigere economieën—zoals die in grote delen van de ontwikkelde wereld—zijn hervormingen doorgaans niet echt noodzakelijk. Een laag wetgevingsrisico beperkt onzekerheid, wat positief is voor aandelen. Wanneer er geen radicale veranderingen als een zwaard van Damocles boven de aandelenmarkten hangen, is dat naar ons idee een zorg minder voor beleggers. Afgezwakte wetgeving die het toch haalt, wijkt doorgaans af van de oorspronkelijke wetsvoorstellen.
Kloof tussen realiteit en verwachtingen
Ten aanzien van beleid is het zaak verder te kijken dan voorkeuren. Waar het om gaat is de vraag in hoeverre een regering eigendomsrechten, beleggingen en de goede werking van de kapitaalmarkten kan beïnvloeden. Marktbewegingen zijn meestal gebaseerd op de kloof tussen realiteit en verwachtingen. Als hervormingen onderschatte risico’s met zich meebrengen, kunnen aandelen in zwaar weer terechtkomen. Maar als de invloed van nieuw beleid kleiner is dan gevreesd, kan de opluchting positief uitpakken voor aandelenmarkten. Ook kunnen aandelen er baat bij hebben als de invloed van beleid gunstiger blijkt dan uit de media kon worden afgeleid. Uiteindelijk denken wij dat het niet gaat om politieke partijen of politici. Waar het naar ons idee vooral om gaat zijn hun maatregelen—en hoe deze maatregelen zich verhouden tot de verwachtingen.
Fisher Investments Nederland is het Nederlandse bijkantoor van Fisher Investments Europe Limited. Fisher Investments Nederland is ingeschreven bij de Nederlandse Kamer van Koophandel onder nummer 57731446. Als Nederlands bijkantoor van Fisher Investments Europe Limited staat Fisher Investments Nederland onder toezicht van de Britse toezichthouder FCA en, op basis van kennisgeving, van de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Fisher Investments Europe Limited is geautoriseerd en gereguleerd door de Britse toezichthouder Financial Conduct Authority (FCA-nummer 191609). Het is geregistreerd in Engeland (ondernemingsnummer 3850593). Fisher Investments Europe Limited heeft als maatschappelijke zetel: 2nd Floor, 6-10 Whitfield Street, London, W1T 2RE, Verenigd Koninkrijk.
Fisher Investments Europe Limited besteedt het portefeuillebeheer uit aan zijn moedermaatschappij, Fisher Asset Management, LLC, dat opereert onder de naam Fisher Investments, gevestigd is in de VS en onder toezicht van de Amerikaanse Securities and Exchange Commission staat. Beleggen op de beurs brengt het risico van verlies met zich mee en er is geen garantie dat het belegde kapitaal geheel of gedeeltelijk terugbetaald zal worden. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie of betrouwbare indicatie van toekomstig rendement. De waarde en opbrengst van de beleggingen volgen de schommelingen van de wereldwijde aandelenmarkten en van de internationale wisselkoersen.
[i] Bron: Global Financial Data, Inc., per 17/1/2018. Gemiddeld jaarlijks rendement van de S&P 500 onder Democratische en Republikeinse presidenten in de VS, 1926 – 2017. Schommelingen in de wisselkoers tussen de dollar en de euro kunnen leiden tot hogere of lagere beleggingsrendementen.