De Randstad wordt langzamerhand een onbetaalbare betonnen gevangenis, schrijft columnist Zihni Özdil. Hij is niet verbaasd dat dertigers vertrekken naar het Nederlandse Hartland.
Toen ik in 2016 naar de Amsterdamse Pijp verhuisde, vond ik het geweldig. Een knusse, bruisende wijk in het hart van onze hoofdstad. Alle voorzieningen in de buurt. En een brede keus aan diverse horeca – ook voor een betaalbare prijs.
Steeds vaker verwarde
mannen op straat
Slechts enkele jaren later was het al veranderd. Vanaf eind 2018 begon het op te vallen dat er steeds vaker verwarde mannen op straat waren. Niet zelden angstig of agressief. Een goede marxist zou een link leggen met de ongekende GGZ-bezuinigingen in de afgelopen jaren.
Ook merk ik dat de groepen jongeren die bij elkaar kluiten, luidruchtig zijn en mensen lastigvallen, steeds groter worden. En steeds jonger.
Niet verwonderlijk in een land waar inmiddels 24 procent van de vijftienjarigen – waarvan een flink deel in de Randstad – niet meer fatsoenlijk kan lezen en schrijven.
Horeca Amsterdam prijziger en eentoniger: bruine kroeg maakt plaats
Ook de horeca wordt prijziger en tegelijk eentoniger. De ouderwetse bruine kroeg maakt plaats voor de zogenaamde hipstertent, waar je alleen veel te dure koffie of veel te duur ‘ambachtelijk bier’ kunt krijgen.
Lees ook deze blog van demograaf Jan Latten: Sociale en economische kloof tussen Randstad en Randland zal alleen maar toenemen
De betaalbare Turkse winkels verdwijnen ten faveure van bio-supermarktjes die je niet met een k maar met een q moet spellen omdat ze dan exquisieter lijken.
Dan de vervuiling. Ik merk overal in Amsterdam dat de vuilnis minder vaak wordt opgehaald dan vroeger. Sterker nog: er gaat geen week voorbij zonder dat de vuilniscontainers vol zitten. Waardoor de straten bezaaid zijn met stinkende vuilniszakken.
Een stadsdeelvoorzitter vertelde mij dat het te maken heeft met ‘marktwerking’. Zoiets: in plaats van op vaste dagen de containers te legen, is het goedkoper om een apparaatje in de container te zetten dat een signaal laat uitgaan wanneer die vol zit. Pas dan wordt er een busje gestuurd om het vuil op te halen. ‘Vraag en aanbod’ heet dat volgens mij. Het enige probleem: dat apparaatje doet het nauwelijks.
Buiten de Randstad merk ik meteen hoeveel schoner de lucht is
Ook de fijnstof in de lucht van Amsterdam is niet meer te harden. Zodra ik even buiten de Randstad ben, merk ik meteen hoeveel schoner en helderder de lucht is.
En last but not least: de huizenprijzen. Zowel koop- als huurprijzen hebben astronomische hoogtes bereikt. In de binnenstad van Amsterdam heb je tegenwoordig geluk als je voor een ton – dat is 225.000 gulden – een parkeerplaats kunt kopen.
Natuurlijk staat Amsterdam niet voor de hele Randstad. Maar niemand kan ontkennen dat in de afgelopen jaren gentrificatie in de Randstad hand in hand is gegaan met groeiende sociaal-economische kloven, toenemende gevoelens van onveiligheid en een armoedeval voor de jonge middenklasse.
Dertigplussers verlaten steeds vaker de Randstad
Het verbaast mij dan ook helemaal niks dat het CBS deze week bericht dat vooral dertigplussers de Randstad steeds vaker verlaten.
Ik zal het anders formuleren: is het dan echt zo vreemd dat dertigplussers die een gezin beginnen, weg willen uit ‘steden’ waar ze 9 euro moeten betalen voor een bakkie soja-mocca-latte-havermelk-pleur terwijl ze 5 ton hypotheek aftikken voor een flatje drie hoog achter, hopend dat hun kindje niet al te veel fijnstof ademt terwijl hij/zij/hen drillrappers ontwijkt op weg naar school?
Op dit moment gaat die trek dan ook vooral naar randgemeenten onder de rook van Amsterdam, Rotterdam en Utrecht. Logisch: de banen van die dertigplussers blijven in de Randstad.
Vervang de begrippen ‘provincie’ en ‘platteland’ door Hartland
Maar het tij is gekeerd. De toekomst ligt niet meer in de Randstad. In deze column zou ik daarom graag het begrip ‘Hartland’ willen introduceren om ‘provincie’ of ‘platteland’ mee te vervangen. U kunt me geloven op mijn blauwe ogen dat het Nederlandse Hartland zal herrijzen. Want dat is waar het kloppende hart van Nederland ligt.
Ik merkte het tot mijn eigen verbazing toen ik onlangs voor het eerst in mijn leven in Friesland was: vriendelijkheid, naastenliefde, socialisme, een prachtige natuur, schone lucht, goedkoop eten en drinken. Mienskiep, zoals de Friezen het zelf noemen.
Ik wilde niet meer terug naar Amsterdam, zo thuis voelde ik me daar.
Advies aan Caroline van der Plas: focus je de komende jaren op Hartland
Als ik adviseur van Caroline van der Plas was, zou ik zeggen: focus je de komende jaren op die brede agenda van het Hartland. Ga bijvoorbeeld voor supersnel openbaar vervoer.
Zoiets simpels als zeer snelle treinen vanuit de Randstad naar het Hartland zal zorgen voor een enorme exodus uit de veel te dure betonnen gevangenissen die de Nederlandse ‘steden’ zijn geworden.
Bijkomend voordeel voor Caroline: mensen die een fijn leventje met hun gezin hebben in een grote woning met tuin in Sneek, maar die binnen een half uur met de high speed rail op hun werk in Amsterdam kunnen zijn, zullen de rest van hun leven op BBB blijven stemmen.