Afgelopen zondag ging Hong Kong naar de stembus. De opkomst was zo groot dat er lange rijen kiezers voor de stembureaus stonden. De kiesraad besloot uiteindelijk de stembussen tot diep in de nacht open te houden totdat iedereen die dat wilde zijn stem had uitgebracht.
Een feest voor de democratie, zeg je dan tegenwoordig. Maar de uitslag is een voorbode voor problemen. In het krankzinnig gecompliceerde kiesstelsel kiezen de burgers 40 van de 70 parlementsleden in het stadsparlement LegCo direct; 22 van de direct gekozenen worden tot het pro-democratiekamp gerekend. Dat betekent dat een kleine meerderheid van 3,7 miljoen kiesgerechtigden heeft gekozen voor meer burgerrechten en uitbreiding van de democratie.
Winnende kamp in de oppositie
Meer van Fred Sengers: ‘Door fopverkiezingen Hong Kong zal drang naar autonomie groeien’
Desondanks komt het winnende kamp in de oppositie. Want de overige 30 zetels worden aangewezen door beroepsgroepen, die soms maar uit een paar honderd personen bestaan. Zij kozen in overgrote meerderheid voor parlementariërs die tot het pro-Beijingkamp worden gerekend.
Al met al hebben pro-democratiekandidaten 30 van de 70 zetels veroverd. Genoeg om wijzigingen van de Basic Law, waarvoor een gekwalificeerde meerderheid nodig is, te blokkeren. En bovendien genoeg om andere wet- en regelgeving tegen te houden, want daarvoor is de helft van alle direct gekozen wetgevers nodig.
Maar wat de verhoudingen echt op scherp zet is de verkiezing van zes nieuwkomers die een geheel andere verhouding met het Chinese vasteland voorstaan. Een daarvan pleit voor meer autonomie, een voor het zelfbeschikkingsrecht van de burgers in Hong Kong en vier pleiten onomwonden voor onafhankelijkheid.
De zes komen voort uit de Paraplu-protesten van eind 2014. Zij hebben hun tanden stuk gebeten op de maandenlange demonstraties voor democratische hervormingen die per saldo niets hebben opgeleverd. Nu willen zij langs parlementaire weg voor verandering zorgen.
China-deskundige Fred Sengers publiceert op Blogaap.nl dagelijks over het belangrijkste nieuws uit en over China.
China moet niets weten van een onafhankelijk Hong Kong
Dit is een open zenuw voor de Chinese leiders. Een onafhankelijk Hong Kong is voor hen een nachtmerriescenario. Zij kunnen zich niet voorstellen dat de stad niet tot de grote Chinese familie wil behoren. Stel dat de burgers van Xinjiang, Tibet of –nog erger- Taiwan hetzelfde zouden willen?
De eerste reactie van Beijing is dan ook veelbetekenend. De Chinese overheid tolereert geen oproepen tot onafhankelijkheid van Hong Kong ‘binnen of buiten het parlement’, verklaarde het bureau voor Macau en Hong Kong, dat direct onder het Chinese kabinet valt.
#NEWSGRAPHIC Charts on #hongkong election showing how pro-BJ representatives get more seats with fewer votes.@AFP pic.twitter.com/ndNq7JdBgd
— John Saeki (@JohnSaeki) 6 september 2016
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Sterker nog, China riep maandag het stadsbestuur van Hong Kong op om op te treden tegen de parlementariërs die onafhankelijkheid propageren. “Wij steunen het bestuur van de speciale autonome regio Hong Kong om straffen op te leggen in overeenstemming met de wet”, aldus de verklaring.
Deze houding zegt niet alleen veel over de manier hoe de Chinese leiders tegen democratie aankijken. Blijkbaar wordt van wetgevers verwacht dat ze niet proberen wetten te veranderen in een richting die afwijkt van de partijlijn, net zoals de leden van het Nationale Volkscongres. Maar het geeft ook blijk van een contraproductieve houding.
Het straffen van parlementariërs die voor onafhankelijkheid pleiten zal tot grote maatschappelijke onrust in Hong Kong leiden. Het zal de burgers die zich zorgen maken over de ‘vastelandisering’ van Hong Kong alleen maar bevestigen in hun mening en de aanhang van de pro-democratiebeweging verder doen groeien.
‘Vijandig milieu’ draait Europees bedrijf de nek om in China
China zal geen kanon inzetten om op een mug te schieten
Repressie zal een substantieel deel van de bevolking van Hong Kong van Beijing vervreemden. Er zullen opnieuw mensen de straat opgaan om te demonstreren. Zeker in de aanloop naar de verkiezing van een nieuwe stadsbestuurder, de chief executive, in maart 2017. En in Taiwan kijken de burgers met argusogen toe.
De Chinese overheid staat bekend om zijn pragmatische houding en dat lijkt ook nu de verstandige weg. De kans dat de voorstanders van onafhankelijkheid een meerderheid voor hun plannen vinden is immers klein. Het heeft geen zin om het kanon in stelling te brengen om op deze mug te schieten. Misschien dat je de hinderlijke mug vermorzelt, maar de bijkomende schade zal enorm zijn.
Andersom mag van het andere kamp ook een realistische houding worden verwacht. Wat zijn de economische perspectieven van een onafhankelijk Hong Kong? Een alleingang van China is moeilijk voor te stellen.
Hoe je het ook wendt of keert: Hong Kong en China hebben elkaar nodig. Dat vraagt om een rationele politieke oplossing, waarbij de emoties niet de overhand moeten krijgen.