Integratie moet zich voltrekken in het hoofd van een migrant

29 april 2016Leestijd: 3 minuten
AFP

De integratie van migranten is een moeizaam proces dat kan leiden tot een flinke identiteitscrisis. Migranten vragen zich af wie of wat ze zijn. Bij een succesvolle integratie verliest iemand een significant deel van de basiswaarden van het land van herkomst.

De afkomst, zo werd beweerd, moet niet de toekomst bepalen. Ik heb echter met vallen en opstaan geleerd dat we toekomst en afkomst niet kunnen scheiden. In de ziel van een migrant woedt altijd een strijd tussen de afkomst en de toekomst. Daarbij staat de afkomst en vooral het waardenstelsel van het land van herkomst centraal. Het gaat om de vraag welke waarden uit het land van herkomst mogen worden vergeten. De toekomst van een migrant ligt in zijn nieuwe land. Er wordt voortdurend een herbeoordeling van de waarden van het land van herkomst verlangd.

Bijzondere vrouwen

De Perzische BBC voor Iran, Afghanistan en Tadzjikistan opende op zijn website een pagina met de titel ‘identiteit’. De BBC ging op zoek naar de identiteit van Afghaanse vrouwen in diaspora. Dat is buitengewoon interessant, omdat deze identiteit wordt gevormd in de context van de afschuwelijke opvattingen over vrouwen die de Taliban erop nahouden. Op de site van BBC staan de foto’s van deze bijzondere vrouwen. Hieronder staat mijn samenvattende vertaling van wat ze tegen de BBC over hun identiteit zeiden.

Kijk hier voor foto’s van de geportretteerde Afghaanse vrouwen

Shabnam Nasimi werd geboren in Baku, de hoofdstad van Azerbeidzjan. Kennelijk vluchtten haar ouders naar die voormalige Sovjetrepubliek. Shabnam en haar familie verbleven niet lang in Azerbeidzjan. Zij woont nu in Groot-Brittannië: ‘Ik definieer mijn identiteit als een Britse burger. En ik wil Afghanistan helpen voor zover dat in mijn vermogen ligt. (…) Een deel van mijn identiteit is vrouw-zijn.’ In de eerste plaats is zij dus een Britse, in de tweede plaats is zij een vrouw, en zij wil Afghanistan helpen. Zij heeft een humanitaire relatie met haar land van herkomst.

Engel

Freshteh is geboren in Afghanistan en woonde daar tot haar achtste met haar familie. Tijdens de burgeroorlog in de jaren negentig, na de komst van de Afghaanse Mujahedin in Kabul, vluchtte ze naar Pakistan en daarna naar de Verenigde Staten.

2743543-2Afshin Ellian: Waarom veel islamitische mannen zo vrouwonvriendelijk zijn
Lees verder >

De Afghaanse Mujahedin waren strijders die door het Westen en door Arabische landen, maar ook door Iran werden gesteund in de strijd tegen de Sovjet-Unie. Ze bestonden uit diverse groepen. Een deel vormde de Taliban-beweging. Freshteh, wat engel betekent, is een volledig geassimileerde Amerikaanse: ‘Mijn sociale identiteit is anders dan mijn persoonlijke identiteit. Ik ben een Amerikaanse met Afghaanse afkomst. (…) Ik zou ooit naar mijn geboorteplaats willen gaan, maar ik ben bang dat ze mij niet aanvaarden. Afghanistan is grondig veranderd.’ Freshteh is dus niet bereid om als toerist naar Afghanistan te gaan. Het is niet langer haar land. Het land van herkomst is in dit geval slechts een nostalgisch verhaal.

Londens accent

Pymaneh was drie jaar oud toen zij met haar ouders Afghanistan moest ontvluchten. Zij woont nu in Londen: ‘Ik zie mijzelf in de eerste plaats als een mens die het goede nastreeft, en daarnaast ben ik een Afghaanse Brit. (…) Ik ben trots op mijn Afghaanse roots en ook trots op mijn Britse nationaliteit.’ Zij spreekt Engels met een zwaar Londens accent – een goed voorbeeld van integratie.

ANP-16110889Afshin Ellian:
Salafisme-rapport AIVD is zorgelijk en lachwekkend tegelijk
Lees verder >

Fahimah draagt een hoofddoek. Zij is de enige van de geïnterviewde vrouwen uit Afghanistan die zichzelf, zonder eromheen te draaien, vooral als moslim beschouwd: ‘Ik ben in de eerste plaats een moslim, en daarna ben ik een Afghaan.’ Het is niet duidelijk waar zij woont. Fahimah leeft in haar afkomst, in de waarden van het land van herkomst en niet in haar toekomst. Zij wil geen onderdeel worden van haar toekomst, van het Westen.

Dichters

Arezoo is moeder van twee kinderen. Zij is een mensenrechtenactivist in de ruime zin van het woord: ‘Mijn wortels zijn: vrouw-zijn in een land waar ooit de zon scheen, Afghanistan. Mijn identiteit is Tadzjiek, mijn taal is de taal van Omar Khayyam en Rumi, de Perzische dichters.’ Arezoo betekent wens. Zij leeft in de wereld van dichters. De herkomst en de toekomst van dichters liggen in de taal, in de cadans van woorden.

Integratie is ook een niet te onderschatten innerlijke strijd tussen het verleden en de toekomst. De toekomst van een migrant wordt gevormd na een hevige innerlijke strijd tussen botsende waarden.