Hoeveel waarschuwingen hebben politici nodig voor ze maatregelen nemen? Stapels rapporten zijn er al geschreven over de noodzaak van een vereenvoudiging van het belastingstelsel. Onlangs nog deden de hoogleraren en fiscale experts Leo Stevens en Koen Caminada een oproep daar nu eindelijk werk van te maken.
En toch ziet het er niet naar uit dat er aan de formatietafel stappen in die richting worden gezet. Dat is schadelijk voor de economie en ondergraaft het vertrouwen van burgers in politiek en fiscus.
Wat moet er echt gebeuren?
Zeg nou zelf: waarom zou iemand meer gaan werken als hij van een extra euro die hij verdient meer dan de helft aan de schatkist moet afstaan?
Werken moet lonen
Hoge belastingen op arbeid zijn schadelijk voor de economie. Zeg nou zelf: waarom zou iemand meer gaan werken als hij van een extra euro die hij verdient meer dan de helft aan de schatkist moet afstaan? Bij hogere middeninkomens gaat het om bijna 56 procent, bij lage middeninkomens om meer dan 49 procent. Dat valt niet uit te leggen en demotiveert werknemers. Het is een direct gevolg van de hoge uitgaven van de overheid en van het inkomensafhankelijk maken van fiscale voordelen, onderdeel van het nivelleringsbeleid van het nu demissionaire kabinet van VVD en PvdA. De oogst daarvan: ontevreden werknemers en een nóg complexer belastingstelsel. Laat burgers zelf beslissen waar ze hun inkomen aan uitgeven.
Belasting moet eerlijker
Het valt niet te verdedigen dat huishoudens met hetzelfde bruto inkomen, afhankelijk van de vraag hoeveel mensen er in dat huishouden werken, en of zij in loondienst zijn of juist als zzp’er hun inkomen verdienen, daar netto heel verschillende bedragen aan overhouden. Die verschillen kunnen, zoals Elsevier eerder al met berekeningen liet zien, bij een modaal inkomen oplopen tot duizenden euro’s per jaar.
Schaf regelingen af
De Belastingdienst kan al het werk al jaren niet aan. Het ene probleem is nog niet opgelost of de volgende affaire dient zich alweer aan. Dat komt ook door de onbedwingbare behoefte van politici om steeds nieuwe, complexe regels en complexe uitzonderingen op die complexe regels te bedenken, waardoor het huidige belastingstelsel sinds de invoering begin deze eeuw steeds ingewikkelder is geworden, en voor de mensen voor wie het is bedoeld – de belastingbetaler – nauwelijks nog te doorgronden. Het afschaffen van fiscale voordelen maakt het stelsel eenvoudiger en levert miljarden op om de, vergeleken met veel andere landen, hoge tarieven te verlagen.
Vermogen eerlijk belasten
De heffing op vermogen lag en ligt terecht onder vuur. De oude regeling in box 3 was oneerlijk, de nieuwe is dat ook. Nog steeds belast de Belastingdienst niet de werkelijk behaalde rendementen. Het kabinet gaat er nu blind van uit dat iemand die meer vermogen heeft, ook wel een hoger rendement zal halen en daarom meer belasting kan betalen. Dat is een kromme redenering. De tarieven voor deze groep zijn dit jaar wel fors omhoog gegaan. Er moet zo snel mogelijk een heffing komen op basis van werkelijk behaalde rendementen.
Misbruik belastingen niet voor andere doelen
Het vergroenen van het belastingen is een populaire bezigheid. Maar daar is het stelsel niet voor bedoeld. De Belastingdienst moet gewoon geld ophalen om de schatkist te vullen. De overheid moet het belastingstelsel niet misbruiken om burgers met allerlei fiscale prikkels in een bepaalde richting te duwen. Het is een belangrijke reden waarom het stelsel zo verdraaid complex is geworden. Er kwam een fiscaal voordeel voor groene beleggingen, een fiscaal voordeel voor mensen die langer doorwerken, een fiscaal voordeel voor werkende moeders enzovoorts enzoverder. Van veel regelingen is niet eens bekend wat ze precies kosten en wat het effect ervan is, waarschuwde de Algemene Rekenkamer begin dit jaar.
Tot slot: controleer
Om ervoor te zorgen dat burgers hun belastingen blijven betalen, moet de Belastingdienst de controle op orde hebben. Belastingplichtigen die netjes al hun belastingen betalen moeten niet het gevoel krijgen dat fraudeurs de dans ontspringen omdat de fiscus onvoldoende mankracht heeft of niet goed op zit te letten.