Verkiezingsprogramma’s doorgelicht: asiel en migratie

03 oktober 2023Leestijd: 9 minuten
Nieuwe instroom bij aanmeldcentrum Ter Apel. Foto:

EW licht alle verkiezingsprogramma’s thematisch door. In dit artikel zijn asiel en migratie aan de beurt. Wat vinden de partijen? En welke concrete voorstellen doen ze?

BBB

Wil volgens haar verkiezingsprogramma een quotum van 15.000 asielzoekers, aan te passen door de Tweede Kamer. Alle asielzoekers boven dit quotum worden afgekocht onder de nieuwe Europese migratiedeal. De ‘manschappen’ van Frontex moeten vertienvoudigd worden en meer bevoegdheden krijgen. Verder moet het VN-Vluchtelingenverdrag vernieuwd of opgezegd worden en neemt Nederland opt-outs bij nieuwe EU-regels op migratiebeleid.

  • Klik hier om de standpunten te bekijken
    • Asielzoekers zonder verblijfsrecht zo snel mogelijk terug naar het land van herkomst
    • Eerlijk spreiden migranten op basis van inwonersaantallen en draagvlak
    • Geen voorrang nieuwkomers op woningen
    • Afschaffen verplichting gemeenten om statushouders binnen 10 weken te huisvesten
    • Na één jaar opleiding, vrijwilligerswerk of baan voor arbeidsgeschikte asielzoekers
    • Afgiften verblijfstatus verlagen naar niveau omliggende Europese landen
    • Zware financiële druk op landen van herkomst als deze niet meewerken bij terugkeer
    • Asielquotum van 15000 asielzoekers
    • Afkopen asielzoekers boven quotum
    • Meer bevoegdheden Frontex en vertienvoudigen Frontex-manschappen
    • Asielzoekers doorlopen asielprocedure aan buitengrenzen EU
    • Verbindingscriterium aanpassen of beëindigen
    • Telefoongeschiedenis asielzoekers bekijken
    • VN-Vluchtelingenverdrag uit 1951 vernieuwen of opzeggen
    • Bij nieuwe Europese verdragen opt-out op migratiebeleid

CDA

Wil volgens zijn verkiezingsprogramma een twee-statussen-stelsel, waarin onderscheid gemaakt wordt tussen permanente en tijdelijke bescherming. Hierbij wil de partij in eerste instantie tijdelijke verblijfsvergunningen van vijf jaar. Verder wil het CDA de uitvoeringskracht van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) en de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) versterken. De partij wil op termijn een ‘Canadees model’ van asiel op uitnodiging, gecoördineerd door de EU of de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de Vluchtelingen (UNHCR). Qua arbeidsmigratie is het CDA net als GroenLinks-PvdA en D66 voor de aanbevelingen van de commissie-Roemer.

Lees ook: Eindelijk greep op immigratie?

  • Klik hier om de standpunten te bekijken
    • Kansrijke asielzoekers krijgen na drie maanden toegang tot de arbeidsmarkt
    • Spreidingswet voor verdeling over Nederlandse gemeenten
    • Asielmigratie op uitnodiging naar Canadees model
    • EU of UNHCR coördineert opvang vluchtelingen
    • Twee-statussen-stelsel met onderscheid tussen permanente en tijdelijke vluchtelingen
    • Tijdelijke asielvergunningen voor vijf jaar
    • Nareizen alleen mogelijk voor kerngezin
    • Extra investeren in COA en IND
    • Werkgevers moeten arbeidsmigranten verplicht registreren
    • Meldplicht uitzendbureaus bij ongelukken
    • Studentenstop bij te grote internationale toestroom

D66

Wil in het verkiezingsprogramma op termijn liefst alleen nog vluchtelingen ‘op uitnodiging’ hervestigen in de EU via de UNHCR. Dit via een quotum voor elk jaar dat verhoogd moet worden van 500 naar 5.000 mensen per jaar. Ook wil de partij permanente verblijfsvergunning na drie in plaats van vijf jaar. Verder kiest D66 voor hoogwaardige arbeidsmigratie. Het definitieve verkiezingsprogramma van D66 wordt op het congres van 21 oktober vastgesteld.

  • Klik hier om de standpunten te bekijken
    • Extra aandacht voor asielaanvragen door lhbtiq+-personen
    • Aparte veilige opvang voor lhbtiq+’ers binnen azc’s
    • Vanaf dag één Nederlandse les in asielopvang
    • Asielzoekers sneller aan het werk, 24-weken-eis afschaffen
    • Maximum bedrag voor de opvang van asielzoekers binnen Nederland
    • Geld naar landen die opvang in de regio bieden
    • Hervestiging kwetsbare vluchtelingen na identificatie door UNHCR
    • Nationale quotum via UNHCR omhoog van 500 naar 5000 mensen per jaar
    • Verplicht EU-quotum voor asielzoekers in alle lidstaten
    • Pilotproject hervestiging vluchtelingen door voordracht burgers en organisaties
    • Geen pushbacks, mishandeling of illegale detentie van mensen
    • Vluchtelingenbeleid harmoniseren met andere EU-landen
    • Meer en eerlijkere verdeling opvang vluchtelingen over alle EU-lidstaten
    • Humanitaire visa op Europees niveau
    • Straffen voor EU-landen die geen asielzoekers willen opvangen
    • Alleen migratieafspraken met landen die VN-Vluchtelingenverdrag hebben ondertekend
    • Proactief zoek- en reddingsoperaties op Middellandse Zee door EU
    • Strafuitsluitingsgrond voor humanitaire hulp met betrekking tot mensensmokkel
    • Tewerkstellingsvergunning afschaffen, melding bij het UWV is voldoende
    • Nieuwkomers krijgen permanente verblijfsvergunning na drie jaar ipv vijf
    • Verruimen studiemogelijkheden tijdens de asielprocedure
    • Investeren in langdurige opvanglocaties
    • Medezeggenschap asielzoekers op woonlocatie
    • Standaard psychosociale hulp en ondersteuning vanaf dag één
    • Spreidingswet voor verdeling asielzoekers Nederland
    • Meer aanmeldcentra naast Ter Apel en Budel
    • Recht op gezinshereniging voor alle vluchtelingen
    • Meer middelen IND, COA en Dienst Terugkeer & Vertrek
    • Gemeenten krijgen meer verantwoordelijk en budget
    • Meer mogelijkheden voor taalonderwijs en ‘basisinburgering’ Oekraïense ontheemden
    • Asielzoekers die overlast veroorzaken, straffen
    • Afspraken met landen van herkomst, liefst op Europees niveau
    • Bed, bad, broodvoorziening door gemeenten met voldoende Rijksfinanciering
    • Meldplicht of garantstelling in plaats van Vreemdelingenbewaring
    • Tegen strafbaarstelling van illegaliteit
    • Opgebouwde AOW-rechten arbeidsmigranten worden uitbetaald in land van herkomst
    • Tijdelijke non-EU arbeidsmigratie koppelen aan afspraken met landen van herkomst
    • Bedrijfseffectrapportages verplicht voor arbeidsmigratie
    • Werkgevers gaan bijdragen aan basiscursus Nederlands voor arbeidsmigranten
    • Positie grenswerkers versterken
    • Opzegtermijn van minimaal één maand voor huurcontracten arbeidsmigranten
    • Artikel over mensenhandel in het wetboek van Strafrecht herzien

GroenLinks-PvdA

Pleit in haar verkiezingsprogramma voor meer grip op migratie, wil een snellere terugkeer van uitgeprocedeerde asielzoekers en zet de deur open voor het tekenen van overeenkomsten met landen van herkomst. Tegelijk zet het programma in op de rechten en opvang van (Europese) arbeidsmigranten en willen de partijen meer geselecteerde vluchtelingen op uitnodiging van Nederland.

  • Klik hier om de standpunten te bekijken
    • Veilige routes voor migratie, ontmoedigen om een gevaarlijke overtocht te maken
    • Snellere terugkeer uitgeprocedeerde asielzoekers
    • Spreiding van asielzoekers over het hele land
    • Evenredige bijdrage gemeenten opvangvoorzieningen
    • Extra investeren in Immigratie- en Naturalisatiedienst IND
    • Eén coördinerend bewindspersoon met discretionaire bevoegdheid
    • Werk en taallessen voor vluchtelingen
    • Onderwijs voor kinderen van vluchtelingen en migranten
    • Verlengen speciale status Oekraïense vluchtelingen
    • Overeenkomsten landen van herkomst voor terugkeer mensen zonder verblijfsrecht
    • Overlastgevers aanpakken door gemeenten aparte status onder politiewet te geven
    • Landelijke vreemdelingenvoorzieningen voor mensen die niet kunnen terugkeren
    • Gelijkere verdeling asielzoekers via Europese Commissie
    • Asielzoekers hebben recht op rechtsbijstand
    • Pushbacks tegengaan
    • EU-afspraken met landen van herkomst om eigen onderdanen terug te nemen
    • Extra investeren in goede opvang in de regio
    • Mensen zonder kans op asiel terugbrengen na een snelle procedure
    • Migratieafspraken met derde landen onder voorwaarden
    • Werk arbeidsmigranten loskoppelen van vervoer, zorgverzekering en huisvesting
    • Sociaaleffectenrapportage voor arbeidsmigratie
    • Invoering Europees sociaal verzekeringsnummer
    • Werkgevers verplichten om taallessen te faciliteren onder werktijd
    • Vergunningsplicht voor verhuur aan arbeidsmigranten
    • Leefbaarheidstoets door gemeente bij het toelaten van nieuwe bedrijvigheid
    • Meer middelen en meer bevoegdheden voor arbeidsinspectie
    • Afschaffen belastingvoordeel expats

Nieuw Sociaal Contract

Wil volgens het verkiezingsprogramma het totale migratiesaldo wil terugdringen naar 50.000. Verder wil NSC betere regulering rond arbeidsmigratie, inclusief expats en studiemigratie. De opvang van Oekraïense vluchtelingen wordt beschouwd als opvang in de regio, huiselijk geweld kan reden zijn tot intrekking van de verblijfsvergunning en er moet een Canadees model komen voor arbeidsmigranten van buiten de EU.

Lees ook: Waar staat pitbullparlementariër Pieter Omtzigt voor?

  • Klik hier om de standpunten te bekijken
    • Richtgetal voor migratiesaldo van maximaal 50.000
    • Minister voor Migratiebeleid aanstellen
    • Wet verantwoorde migratie die regering dwingt maatregelen te nemen bij te grote instroom
    • Strikte handhaving van eisen arbeidsvoorwaarden, -omstandigheden en huivesting arbeidsmigranten
    • Twee-status-stelsel invoeren, onderscheid tussen permanente en tijdelijke vluchtelingen
    • Onderzoek naar asielketen om doorlooptijden te verkorten
    • Europese aanpak migratie
    • Factor komst uit veilig land nadrukkelijker meenemen bij beoordeling asielaanvragen
    • Mensensmokkel en -handel harder aanpakken
    • Solidair met Oekraïense vluchtelingen, beschouwen als opvang in regio
    • Capaciteit van het COA uitbreiden
    • Spreidingswet tegenhouden
    • Terugkeerbeleid stringenter uitvoeren
    • (Huiselijk) geweld als grond intrekking verblijfsvergunning
    • Migratiebeleid als onderdeel buitenlands beleid en ontwikkelingssamenwerking
    • Voorwaarden aan gezinshereniging
    • Recht om familieleden te laten nareizen beperken tot kerngezin
    • Meer focus op jongvolwassenenbeleid
    • Nareizigers van alleenstaande minderjarigen moeten zelf aanvraag indienen
    • Gezinshereniging blijft mogelijk voor gezinnen die elkaar op de vlucht zijn kwijtgeraakt
    • Betere regulering uitzendsector
    • Toegevoegde waarde voor welvaart wordt criterium vestigingsbeleid
    • Canadees model voor arbeidsmigranten van buiten EU
    • Fiscale voordelen voor expats beperken
    • Instroom buitenlandse studenten relateren aan beschikbare capaciteit woonruimte
    • Hoger onderwijs grotendeels standaard in het Nederlands
    • Wachttijd recht op basisbeurs voor buitenlandse studenten
    • Stapeling financiering buitenlandse studenten tegengaan
    • Collegegeld studenten buiten Europa verhogen

PVV

Heeft, met het oog op een mogelijke regeringsdeelname, haar standpunten omtrent asielbeleid ietwat afgezwakt. Ondanks dat de partij signaleert open te staan voor compromissen, is de inhoud van het verkiezingsprogramma grotendeels hetzelfde als voorgaande jaren. De PVV blijft pleiten voor een asielstop, pushbacks en het vast- of uitzetten van criminele asielzoekers. Verder wil de partij een verbod op dubbele nationaliteit, het intrekken van asielvergunningen voor Syriërs en het opzeggen van het VN-Vluchtelingenverdrag.

  • Klik hier om de standpunten te bekijken
    • Asielstop en algeheel restrictief immigratiebeleid
    • Opt-out EU-regelgeving asiel en migratie
    • Opzeggen VN-Vluchtelingenverdrag
    • Nederlandse grensbewaking in ere herstellen
    • Pushbacks asielzoekers uit buurlanden
    • Illegalen vastzetten en uitzetten
    • Verbod bed- bad- en broodregelingen voor illegalen
    • Criminele asielzoekers worden vast- of uitgezet
    • Criminele statushouders verblijfsvergunning afpakken
    • Geen ‘dwangwet’
    • Asielvergunningen Syriërs intrekken
    • Statushouders die op vakantie gaan naar hun land van herkomst raken onmiddellijk hun verblijfsvergunning kwijt
    • Geen islamitische scholen, korans en moskeeën
    • Verbod dubbele nationaliteit
    • Verbod op islamitische hoofddoeken in overheidsgebouwen
    • Introductie tewerkstellingsvergunning voor EU-onderdanen
    • Forse beperking aantal buitenlandse studenten

SP

Wil volgens haar verkiezingsprogramma een streng arbeidsmigratiebeleid, inclusief tijdelijke stop op ‘economische migratie’. Na deze tijdelijke stop wil de partij gelimiteerde werkvergunningen. De SP wil asielzoekers alleen in Europa opvangen als dat niet in de regio kan, ‘tot ze veilig kunnen terugkeren’.

  • Klik hier om de kandidaten te bekijken
    • Huisvesting asielzoekers juist in rijkere buurten
    • Goede huisvesting voorwaarde voor werkgeversvergunningen migranten
    • Statushouders en migranten zo snel mogelijk taalonderwijs
    • Ronselaars en haatpredikers worden geweerd of vervolgd
    • Vluchtelingen beter verdelen, op zowel gemeentelijk- als EU-niveau
    • Vluchtelingen opvangen in EU indien niet mogelijk in eigen regio
    • Aantal studenten uit buitenland beperken

VVD

Presenteert asiel en migratie als het centrale thema van het verkiezingsprogramma en wijdt er zes pagina’s aan. De partij wil een twee-statussen-stelsel voor asielmigratie en afschaffing van de verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd. De inwilligingspercentages moeten niet meer hoger zijn dan elders in de Europese Unie. Een tijdelijke asielstop moet mogelijk worden.

  • Klik hier om de standpunten te bekijken
    • Twee-statussen-stelsel voor asielzoekers herinvoeren
    • Tijdelijke asielvergunningen van drie jaar in plaats van onbepaalde tijd
    • Opvang voor kansarmen wordt versoberd
    • Telefoon asielzoekers wordt aan begin procedure uitgelezen
    • Geen spreidingswet, wel ‘evenwichtige verdeling’
    • Maximale werkduur voor asielzoekers blijft in stand
    • Minder inwilligen asielverzoeken
    • Rechtsbijstand kansarme zaken beperken tot minimum
    • Afschaffen financiering opvang uitgeprocedeerde asielzoekers
    • Bij tegenwerking wordt overgegaan op ‘bewaring op speciale locaties’
    • Kinderen krijgen onderwijs ‘op gezinslocaties’ in moedertaal
    • EU-brede terugkeerbesluiten voor uitgeprocedeerde asielzoekers
    • Illegaal verblijf wordt strafbaar
    • Liegen over asielverhaal moet consequenties hebben voor asielaanvraag
    • Mogelijk strengere binnenlandse grenscontroles en ‘mini-Schengenzone’ die goed samenwerkt om grip te krijgen
    • Opt-out asiel- en migratiebeleid EU
    • Bij overlast asielzoekers sneller overplaatsen naar speciale locatie
    • Geweld tegen lhbtiq+-personen in opvanglocaties harder bestrijden
    • Tijdelijke asielstop mogelijk maken
    • Meer capaciteit voor vluchtelingeninstanties
    • VN-Vluchtelingenverdrag moderniseren
    • Sterkere criteria voor arbeidsmigratie op basis van economie
    • Meer verantwoordelijkheid werkgevers voor arbeidsmigranten
    • Uitzendverbod bij slechte arbeids- en leefomstandigheden
    • Verbetering registratie arbeidsmigranten
    • Strenge toetsen mbt toegevoegde waarde arbeidsmigranten
    • Apart socialezekerheidsstelsel voor arbeidsmigranten
    • Snellere terugkeer dak- en thuisloze arbeidsmigranten
    • Malafide uitzendbureaus verbieden na herhaaldelijke bestraffing
    • Aanscherping EU-regels schijnconstructies
    • Mogelijkheid numerus fixus voor aantal internationale studenten
    • Internationale studenten alleen wanneer toegevoegde waarde
    • Bacheloronderwijs alleen Engelstalig indien nodig voor arbeidsmarkt
    • Briljante studenten stimuleren in Nederland te blijven
    • Inspanningsverplichting internationale studenten om Nederlands te leren
    • Ondergrens instellingsgeld niet-EER-studenten
    • Europese afspraken om kosten internationalisering te verdelen

Overige partijen: opmerkelijke voorstellen migratie

50PLUS zet in op een ‘temporisering’ van de bevolkingsgroei, vluchtelingen opvangen met verlengbare tijdstermijn voordat over permanente verblijfsvergunning besloten wordt.

BIJ1 wil Frontex afschaffen, een generaal pardon voor alle uitgeprocedeerde asielzoekers en dat de Afdeling Vreemdelingenpolitie, Identificatie en Mensenhandel niet langer onderzoek doet naar de identiteit van asielzoekers.

BVNL pleit voor de ontbinding van het COA en de Landelijke Vreemdelingenvoorzieningen en stelt voor gemeenten of instanties die illegale migranten ondersteunen, te beboeten.

ChristenUnie wil een Centraal Planbureau Migratie oprichten dat, gebaseerd op een brede welvaartbenadering, zwaarwegende adviezen geeft over migratie.

DENK wil dat Nederland ontwikkelingsgelden niet langer gebruikt voor de opvang van asielzoekers en het beperken van migratie en stopt met ‘imperialistische oorlogvoeringen’.

Forum voor Democratie stelt een naturalisatiestop van tien jaar voor, voert een green card-systeem in en verleent politiek asiel aan Julian Assange en Edward Snowden.

JA21 pleit voor het Deens asielmodel: asielzoekers worden naar een partnerland buiten de Europese Unie overgebracht om de asielprocedure te doorlopen en eventuele opvang te ontvangen.

Partij voor de Dieren wil officiële erkenning voor klimaatvluchtelingen en Frontex vervangen door humanitaire missies.

SGP ziet asiel als tijdelijk, wil strengere grenscontroles en speciale migratieafdelingen op ambassades in landen waar veel vluchtelingen vandaan komen.

Volt stelt voor inspecteurs aan de Europese buitengrenzen te plaatsen om pushbacks tegen te gaan en Frontex onder de bevoegdheid van het Europees Parlement te plaatsen.