Eindelijk greep op immigratie? Wat partijen willen met asiel en migratie

Er zijn veel hinderlijke obstakels voor een ander migratiebeleid. De obstakels waar het dan meestal over gaat, zijn die in de juridische, verdragsrechtelijke kan-niet-mag-niet-sfeer: mag niet van de rechter, mag niet van Europa, mag niet van de VN. Deze obstakels zijn niet gering. Maar een obstakel waarover het ten onrechte heel weinig gaat, ligt dichter bij huis en is in principe overkomelijker: politieke verdeeldheid.

Het vierde kabinet-Rutte – onzaliger nagedachtenis – was hiervan een treffend voorbeeld. Op papier, in het Coalitieakkoord, lukte het nog wel om tot een gezamenlijke ambitie te komen. In de praktijk was het een kabinet met op het gebied van vooral asielmigratie twee zielen in de borst. Een D66/ChristenUnie-ziel, en een VVD/CDA-ziel, en die bleken pas enigszins verenigbaar toen er al geen redden meer aan was.

Verkiezingen bieden hoop op doorbreken patstelling asiel en migratie

De verkiezingen van 22 november zijn wat dat betreft de verkiezingen van de hoop. De hoop op andere, meer werkbare en minder verlamde politieke verhoudingen. Niet dat er wonderen moeten worden verwacht – die bestaan zeker in dit dossier niet – maar een doorbraak in de politieke patstelling zou al winst zijn.

Dat dit mogelijk is, hebben Denemarken, Zweden en Finland laten zien. In het eerste land veranderden de politieke verhoudingen doordat de sociaal-democraten radicaal van asielkoers veranderden; in de twee andere landen werd rechts – van liberaal tot radicaal – bij verkiezingen groot genoeg voor een politieke doorbraak in het migratiebeleid.

Wat het wordt in Nederland, is uiteraard afwachten. Maar er tekent zich ook hier een doorbraak in de verhoudingen af. Niet door een radicale koersverandering van één grote linkse partij: die is bij GroenLinks-PvdA niet te zien. Wel door de opmars van nieuwe, middelgrote tot grote (centrum-)rechtse partijen: Pieter Omtzigts Nieuw Sociaal Contract en Caroline van der Plas’ BoerBurgerBeweging.

Over asiel en migratie kunnen VVD en CDA prima praten met NSC en BBB

Daarmee lijkt er een einde te komen aan de politieke verlamming die er ook aan de rechterkant van het politieke spectrum was. Met Forum en PVV konden ‘klassieke’ partijen als de VVD en het CDA met goed fatsoen geen zaken doen, gezien hun rabiate retoriek en hun politiek van onrealistische voorstellen. Maar over de migratieplannen van NSC en BBB zal voor hen prima te praten zijn in eventuele coalitie-onderhandelingen. Dat verandert de situatie op rechts fundamenteel.