De Finse president Alexander Stubb – sinds 2024 in functie –brengt vandaag en morgen met zij vrouw Suzanne Innes-Stubb een staatsbezoek aan Nederland. Stubb is mag dan staatshoofd zijn van een relatief klein land (qua bevolking), hij geldt wel als een van de meest vooraanstaande Europese leiders.
Stubb begrijpt door zijn levensloop de Brusselse machine als geen ander en weet die te vertalen op een manier die zelfs de Amerikaanse president Donald Trump aanspreekt, onder meer als ze samen golfen. Als belangrijke Europese delegaties op bezoek gaan in Washington, is Stubb altijd van de partij.
Uitzicht op de jachthaven
Terug naar 2022, een magnifieke junidag in Espoo, een voorstad van Helsinki. Op het afgesproken tijdstip komt Alexander Stubb binnengelopen in het paviljoen met uitzicht op de jachthaven, waar het zeewater kalmpjes tegen de scheepsboegen klotst. De Finse ex-premier is op dat moment nog geen president, maar docent in het Italiaanse Florence.
Stubb draagt een modieus lichtblauw met wit vest van het Italiaanse wielermerk Bianchi. Slank, ingevallen wangen: hij ziet eruit als een afgetrainde triatleet en marathonloper – die hij ook is. Zijn beste tijd (als minister) is een formidabele 3 uur en 8 minuten.
Stubb stelt zich voor met ‘Alex’
Stubb, getrouwd met een Britse, stelt zich voor met ‘Alex’ en begint meteen in perfect Engelse volzinnen vanuit historisch perspectief uit te leggen waarom de Finnen niet bang zijn voor de Russen. Ze weten namelijk wat vechten is. Finland deelt een grens van 1.340 kilometer lang met Rusland. In 1939-1940 wisten de Finnen al een Russische inval te weerstaan in de Winteroorlog. Het Rode Leger keerde met de staart tussen de benen terug oostwaarts.
Lees ook deze reportage langs de Fins-Russische grens: Finland weet wat vechten is
Een paar maanden voor die ontmoeting met Stubb zijn de Russen een ander buurland binnengevallen: Oekraïne. Voor het neutrale Finland aanleiding om acuut het NAVO-lidmaatschap aan te vragen. Op 4 april 2023 werd het voorheen immer neutrale Finland officieel lid van de NAVO.
Tot vreugde van Stubb. ‘Zonder Poetins gewelddadige inval in Oekraïne zouden we dat niet hebben gedaan,’ zei hij in juni 2022. ‘En dat realiseert Poetin zich. Ik denk niet dat hij heeft vermoed dat de reactie van de Finnen zó radicaal zou zijn.’
Anderhalf jaar na die ontmoeting in juni 2022 werd Stubb gekozen tot president van Finland – president naast Vladimir Poetin dus. Het is meer dan een ceremoniële functie. De Finse president heeft de leiding als het gaat om veiligheid, defensie en buitenlands beleid. Hij is ook opperbevelhebber.
Stubb kreeg golfstudiebeurs in Amerika
Cai-Göran Alexander Stubb (57) is een generatiegenoot van koning Willem-Alexander (58). Hij kwam op 1 april 1968 ter wereld in Helsinki in een tweetalig gezin. Zijn vader sprak Zweeds, zijn moeder Fins. Vader Göran was de baas van de Finse ijshockeybond. De jonge Stubb ijshockeyde ook, maar toen hij 12 jaar was, begon hij met golf. Hij blonk uit.
Na verplichte militaire dienst kreeg Stubb een golfbeurs aan de Furman Universiteit in Amerika. Hij was vast van plan om na zijn afstuderen professional te worden en op de lucratieve pro-Tour te spelen. Maar lessen van de Amerikaanse politicoloog Brent Nelsen grepen hem zo aan dat hij stopte met golf om zich volledig op zijn studie te concentreren.
Europacollege in Brugge
Stubb sorteerde na zijn verblijf in de Verenigde Staten zichtbaar voor op een carrière in Europa. Hij leerde Frans aan de Sorbonne in Parijs en haalde zijn master aan het Europacollege in Brugge.
Zijn promotie over de onderhandelingen die leidden tot het Verdrag van Amsterdam, maakte hem geheel Brussel-fähig. Daar bracht hij een tijdje door bij de Finse Permanente Vertegenwoordiging, onderhandelde mee over het Verdrag van Nice en de Europese Grondwet en ook mocht hij Europese Commissievoorzitter Romano Prodi adviseren.
In 2004 zette hij de stap naar de politiek. Stubb werd Europees Parlementariër namens de conservatieve Nationale Coalitiepartij die in Europa is aangesloten bij de machtige Europese Volkspartij van de christendemocraten. Stubb noemt zich overigens niet conservatief, maar een ‘gematigde liberaal’. In 2008 keerde hij terug naar Helsinki om minister van Buitenlandse Zaken te worden.
In 2008 zag Stubb geopolitieke gevaar Rusland
Op 8 augustus 2008 viel Poetin Georgië binnen. Terwijl de wereld de schouders ophaalde, zag Stubb het grote geopolitieke gevaar. Op 25 augustus 2008 gaf hij een lezing voor alle ambassadeurs in Helsinki: ‘080808 is een keerpunt in de internationale politiek en een nieuwe uitdaging voor het internationale systeem.’
Pas met de inval in Oekraïne, 24 februari 2022, werd de hele wereld zich bewust van wat Stubb in 2008 al zag. Rusland heeft lak aan de precaire wereldorde. Stubb en zijn partij, waarvan hij sinds 2014 voorzitter is, wilden al af van de Finse neutraliteitspolitiek en zich aansluiten bij de NAVO.
Na een periode als minister van Europese Zaken en Buitenlandse Handel was Stubb in 2014 en 2015 premier van Finland. Daarna diende hij als minister van Financiën. Op 15 juni 2017 werd hij vicepresident van de Europese Investeringsbank.
Eind 2018 wilde Stubb Spitzenkandidat van de EVP worden voor de Europese verkiezingen, en daarmee ook Commissievoorzitter. Maar hij legde het af tegen de Duitser Manfred Weber. Stubb koos na het aflopen van zijn ambtstermijn bij de Europese Investeringsbank voor de luwte. Hij werd directeur en hoogleraar bij het European University Institute in Florence. Tot hij op 1 maart 2024 aantrad als Fins staatshoofd.
Brug tussen Europa en Verenigde Staten
President Stubb wordt gezien als een brug tussen Europa en de Verenigde Staten. Hij speelde de afgelopen jaren een paar keer een potje golf met president Trump. Volgens The Wall Street Journal appen de twee elkaar geregeld over hun favoriete sport.
Stubb weet door de Finse geschiedenis dat Rusland niet te vertrouwen is. Hij waarschuwt voor ‘finlandisering’, waarbij Oekraïne een deel van zijn territorium verliest en gedwongen neutraliteit krijgt opgelegd. ‘Als Rusland nu krijgt wat het wil, zal het niet stoppen met Oekraïne,’ zei Stubb tijdens een speech in Kyiv.
Binnenkort verschijnt zijn boek The Triangle of Power: Rebalancing the New World Order. Velen zien in Stubb dé kandidaat om te zijner tijd ofwel Ursula von der Leyen bij de Europese Commissie op te volgen, of Mark Rutte bij de NAVO.