Zelfs China is de greep kwijt op onberekenbaar Noord-Korea

07 januari 2016Leestijd: 3 minuten
'AFP'

We kunnen er maar beter aan wennen: Noord-Korea gaat zijn kernwapenplannen niet opgeven. Ook China lijkt de controle kwijt op het regime van Kim Jong-un.

Woensdag voerde Noord-Korea een kernproef uit. Hoewel het moment ongewis was, was het geen verrassing dat het land opnieuw kernwapens zou testen. Het Noord-Koreaanse nucleaire programma zit in de opbouwfase, en dan willen wetenschappers er af en toe een laten afgaan.

Wel verrassend was de mededeling dat het ditmaal om een waterstofbom ging. Als dat waar is, heeft Pyongyang met zo’n compacte bom een nucleaire kop in handen die zich laat monteren op een ballistische raket.

Onderzeeër

Het goede nieuws is dat het waarschijnlijk bluf is. De kracht van deze kernproef was weliswaar iets groter dan voorgaande Noord-Koreaanse testexplosies – in 2006, 2009 en 2013 – maar experts betwijfelen of de explosie die woensdag is geregistreerd echt een waterstofbom was.

Met het Noord-Koreaanse raketprogramma wil het niet echt vlotten. Een test met een ballistische raket afgevuurd vanaf een onderzeeër viel onlangs letterlijk in het water.

Het duurt nog wel even voordat het regime van Kim Jong-un over de mogelijkheden beschikt om bijvoorbeeld Japan of de Verenigde Staten met kernwapens te bestoken. Maar aan die wetenschap hebben ze in Rusland, China en vooral Zuid-Korea niet zoveel.

Vuur en vlam

Sinds de Amerikanen als eersten ‘de bom’ op Nagasaki en Hiroshima lieten vallen, is verdere inzet van dit massavernietigingswapen de wereld bespaard gebleven.

Oude en nieuwe atoommachten hebben zich vooralsnog verantwoordelijk opgesteld. Maar er is natuurlijk maar één gek nodig om de wereld in vuur en vlam te zetten.

De Chinese leiders hebben het niet zo op Kim Jong-un. Los van de vraag of hij de alleenheerser is die wij denken te zien, belichaamt hij de huidige macht in Noord-Korea. Sinds hij in 2011 aan de macht kwam, zijn de relaties met China bekoeld. China is Noord-Korea’s enige overgebleven bondgenoot, maar de laatste jaren trekt de Noord-Koreaanse leiding zich steeds minder aan van de grote broer.

Weggesleept

Het irriteert de Chinezen mateloos dat ze zo weinig greep op Noord-Korea hebben. Ook de kernproef van woensdag kwam voor de Chinezen als een verrassing. De test werd op slechts 100 kilometer van de grens uitgevoerd en huizen aan Chinese zijde stonden te trillen.

Eind 2013 werd Jang Song Thaek tijdens een partijbijeenkomst onder het oog van zijn kameraden weggesleept en niet veel later geëxecuteerd. Hij werd beschouwd als de belangrijkste pro-Pekingfiguur in de Noord-Koreaanse top. Dat was een klap voor China. Zelfs over onbeduidende kwesties als het optreden van de Noord-Koreaanse meidenband Moranbong in China ontstond vorige maand ruzie.

Grote broek

Natuurlijk, China heeft spanningen met wel meer buurlanden. Maar daar weten de Chinezen precies hoe de hazen lopen. De economische afhankelijkheidsrelatie met China zorgt ervoor dat die landen geen al te grote broek aantrekken.

Bij Noord-Korea gaat het juist andersom. Hoewel het straatarme Noord-Korea al jarenlang aan het Chinese infuus ligt, lijkt de leiding in Pyongyang haarfijn aan te voelen dat China ze uit eigenbelang nooit zal laten vallen.

Om strategische redenen wil China dat het regime in Pyongyang op de een of andere manier overeind blijft. De Chinese leiders vrezen dat als er een omwenteling in Noord-Korea komt, dit tot een hereniging met Zuid-Korea zal leiden. Dan heeft China plotseling een Amerikaanse bondgenoot als buurland.

Bonsai

Er is ook een praktische reden. Onrust in Noord-Korea zal leiden tot een enorme vluchtelingenstroom naar China. Daar zitten de Chinezen niet op te wachten. China hanteert daarom een bonsai-strategie: je geeft net voldoende water om te overleven, maar te weinig om te groeien.

De wereldgemeenschap kondigde na de kernproef nieuwe economische sancties af. China zal ook dit keer meewerken aan het effectueren van de strafmaatregelen. Maar de vraag is of het enig resultaat zal hebben.

Noord-Korea heeft met zijn eigen kernbom een verzekeringspremie in handen: nucleaire afschrikking. In het gunstigste geval wil Noord-Korea onderhandelen over bevriezing van het kernwapenprogramma. Van opgeven van de bom zal nooit sprake zijn. Daar kunnen we maar beter aan wennen.