De westerse wereld mag dan overtuigd zijn van de schuld van pro-Russische separatisten aan de vliegramp met MH17; een groot deel van de wereld denkt dat het Westen een politiek spel speelt om Oekraïne. Transparantie is noodzakelijk om de wereldleiders en de publieke opinie te overtuigen.
Op 8 maart verdween vlucht MH370 van Malaysia Airlines van de radar. Bijna vijf maanden later is nog steeds niet duidelijk wat er met het toestel is gebeurd. De Boeing 777 had 154 Chinese burgers op de passagierslijst.
Van de domme
Veel Chinezen zijn ervan overtuigd dat Amerikaanse satelliet- en Australische radarbeelden duidelijkheid kunnen verschaffen. Maar ook dat die landen zich van de domme houden om hun militaire capaciteiten niet bloot te geven.
Inmiddels begrijpen we beter hoe onmacht voelt: een vliegtuig met veel landgenoten aan boord en geen zekerheid over de oorzaak of over de terugkeer van de stoffelijke resten van de inzittenden.
Na de crash met de MH17 sprak de Chinese overheid de wens uit dat er snel een onafhankelijk onderzoek naar de oorzaak en de schuldigen moest komen en steunde de resolutie met die strekking in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties.
Politiek wapen
Er is kritiek op deze opstelling. China zou partij hebben gekozen voor hun vriend en partner Vladimir Poetin. Geciteerd wordt de staatstabloid Global Times, die de partijlijn doorgaans goed weergeeft: ‘De westerse haast om Rusland te veroordelen is niet gebaseerd op bewijs of logica. […] De westerse reactie is een nieuw bewijs van de macht van de westerse opinie als politiek wapen.’
De Chinese reactie is veelbetekenend. Niet omdat China loyaal is aan zijn bondgenoot, noch dat China de westerse pers niet vertrouwt. Het cruciale punt is dat het wantrouwen jegens het Westen niet alleen voor China, maar voor driekwart van de wereldbevolking opgaat.
Colin Powell
Voor een goed begrip van geopolitieke verhoudingen is het noodzakelijk om te begrijpen dat in grote delen van de wereld Amerika en zijn bondgenoten, inclusief Nederland, met wantrouwen worden bekeken.
De Verenigde Staten hebben dat wantrouwen gedeeltelijk aan zichzelf te wijten. De lijst is lang, maar laat ik twee zaken noemen. Niemand is vergeten hoe toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Colin Powell op 6 februari 2003 de VN-Veiligheidsraad probeerde te overtuigen van de noodzaak van een inval in Irak.
Saddam Husseins massavernietigingswapens werden nooit aangetroffen. Nu weten we dat het gepresenteerde ‘bewijs’ voor een oorlog die het Midden-Oosten in een (nog grotere) chaos stortte, een wassen neus was.
Irritatie
Recenter is ook de Amerikaanse opstelling over de NSA-affaire internationaal zeer slecht gevallen. De onthullingen over Amerikaanse monitoring van het wereldwijde data- en telecommunicatieverkeer blijven komen, maar de houding van de Amerikanen dat ze niets verkeerds doen, leidt inmiddels zelfs tot irritatie bij zijn naaste bondgenoten.
Natuurlijk heb ik ook mijn gedachten over de gebeurtenissen van 17 juli. En mogelijk zijn binnenskamers aan de Nederlandse regering overtuigende bewijsstukken getoond. Maar het overtuigende bewijs dat separatisten in de Oekraïne het vliegtuig hebben neergehaald, heeft de wereld niet gezien, laat staan de Russische betrokkenheid daarbij.
Raketspoor
Als het de Nederlandse regering ernst is om niet alleen de stoffelijke resten van MH17 te repatriëren, maar ook de oorzaak van de crash te achterhalen, moeten beschikbare bewijzen snel openbaar worden. Onderzoekers zullen meer transparantie moeten tonen dan ooit tevoren.
Het is niet voldoende dat de Verenigde Staten zeggen dat ze hebben waargenomen dat een raket vanuit separatistisch gebied op de MH17 is afgevuurd en Google-kaart laten zien met twee lijnen erop.
Ze moeten de wereld de gedetailleerde satellietbeelden laten zien, zeker zolang Rusland beweert dat het een raketspoor vanaf een andere locatie heeft waargenomen.
Daders
Claimen separatisten dat er een Oekraïens gevechtstoestel in de buurt was, geef dan de radarbeelden van de luchtmacht vrij.
Mij maak je niet wijs dat als er een SA-11 batterij actief was, er geen goede satellietbeelden zijn die laten zien hoe dat wapensysteem daar is gekomen en waar het is gebleven. Laat het de wereld zien! Want zien is geloven.
Alleen dan kan een onafhankelijk onderzoek tot de derde stap leiden die de Nederlandse regering voorstaat: de daders opsporen en hun gerechtigde straf laten ondergaan.