Mali riep Russische hulp in tegen jihadisten, maar heeft nu spijt

De Russische vlag, bij een sportveld in Bamako, is verbleekt en versleten. De verschroeiende zon heeft het textiel onherstelbaar beschadigd. Terwijl een groep tieners voetbalt op de rode zandvlakte, wappert het gescheurde textiel in de wind. Ook Russische driekleuren elders in de Malinese hoofdstad zien eruit als vodden. Een jaar geleden waren lokale naaiateliers druk met de productie van de vlaggen, maar nu neemt niemand nog de moeite ze te vervangen door een nieuw exemplaar.

De versleten vlaggen symboliseren teleurstelling. Niet wegens de oorlog in Oekraïne – want die is te ver weg voor de meeste Malinezen – maar wegens het geringe succes van de Russische militaire interventie. Toen 1.500 huurlingen van de Wagner-groep vorig jaar arriveerden, juichten de inwoners van het West-Afrikaanse land. Ze hoopten dat de privé- militie, nauw gelieerd aan de Russische president Vladimir Poetin, een einde zou maken aan het jihadistische geweld. Inmiddels heeft de twijfel toegeslagen. Met zeker 4.300 doden eiste het geweld afgelopen jaar meer slachtoffers dan ooit tevoren.

De Russen doden veel onschuldige burgers

‘De Russen zijn extreem geweld­dadig,’ zegt Aly Barry (49) van de Malinese mensenrechtenorganisatie Tabital Pulaaku. ‘Ze doden veel onschuldige burgers.’ Samen met het Malinese leger vallen de Russen dorpen binnen waar ­jihadisten zich zouden schuilhouden. Ook het geboortedorp van Barry, ten ­oosten van de stad Mopti, kamden ze uit.

In een ander dorp executeerde de gecombineerde krijgsmacht meer dan 300 mensen, aldus mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch. ‘Ik ben geen aanhanger van de jihadisten,’ zegt Barry. ‘Maar Wagner is erger.’

De Russen stuiten in Mali op hetzelfde probleem als de Fransen, die het Malinese leger vanaf 2012 assisteerden in de oorlog tegen terrorisme. De voormalige kolonisator stationeerde op het hoogtepunt meer dan 3.000 militairen in Mali. In de grote steden lukte het om de jihadisten uit te schakelen, maar op het uitgestrekte platteland bleek dat veel moeilijker. De jihadisten, vaak verbonden aan Al-Qa’ida of IS, plaatsen landmijnen en weten militaire konvooien keer op keer in een hinderlaag te lokken.

Het geringe Franse succes voedde allerlei complottheorieën. Als de Franse regering had gewild, is in Bamako te horen, had ze met drones en hightech opsporingsapparatuur de jihadisten al lang kunnen elimineren. Volgens veel Malinezen creëert Frankrijk bewust onrust in de regio, om ongestoord bodemschatten als goud en uranium te kunnen plunderen. De volkswoede werd zo groot dat de Malinese junta, die in 2020 via een staatsgreep aan de macht kwam, de Franse militairen het land uitzette. Daarvoor in de plaats kwamen de Russen.

De afgelopen maanden groeide het wantrouwen