Door te dreigen met een aanval op Oekraïne doet Moskou de hele wereld sidderen. Een klein vademecum bij een crisis die zich snel ontwikkelt.
In de crisis rond Oekraïne proberen de NAVO en de Europese Unie zoveel mogelijk eenheid ten toon te spreiden. Beide organisaties pleiten voor het voortzetten van de dialoog met de Russen. En ze schermen met de unanieme bereidheid om een zeer groot pakket aan sancties in te zetten – waarvan de inhoud overigens nog niet is bekendgemaakt – mochten de Russen op enige manier de Oekraïense soevereiniteit (verder) schenden.
Vaak worden NAVO en EU in één adem genoemd
Vaak worden de NAVO en de Europese Unie (EU) in één adem genoemd. Dat is niet zo raar. Allebei hebben ze hun hoofdkwartier in Brussel en de lidstaten van beide clubs overlappen. Maar dat zegt niets over hun bereidheid tot samenwerking. Ze verstonden elkaar lange tijd net zo slecht als de Franstalige Belgen de Nederlandstalige Belgen, en andersom.
Luister ook de podcast BruXL met correspondent René van Rijckevorsel:
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Sinds enige tijd gaat het beter tussen EU en NAVO, al sturen vooral de Fransen, met hun streven naar ‘strategische autonomie‘, aan op een Europese defensie, die dan, zeggen ze, ook onderdeel van de NAVO kan zijn. Dat leidt weer tot irritatie bij de NAVO en bij landen die meer geloven in de NAVO dan in Europese defensie. Dat bleek vooral na de speech van Emmanuel Macron in het Europees Parlement op 19 januari 2022.
Meer over dit onderwerp: Oorlog in Oekraïne nadert, maar West-Europa kibbelt
De Franse president zei in Straatsburg het volgende: ‘In de komende weken moeten we een Europees voorstel tot stand brengen om een nieuwe veiligheids- en stabiliteitsorde op te bouwen. We moeten het tussen Europeanen opbouwen en het vervolgens delen met onze bondgenoten in het NAVO-kader. En dan moeten we het aan Rusland voorstellen voor onderhandeling.’
Ook Europese Commissie wil rol Europese strijdmacht
De speech viel bij eurofielen in betere aarde dan bij atlantici. Ook de Europese Commissie schermt met gedachten aan een meer autonome rol voor een Europese strijdmacht. Josep Borrell, de Spanjaard die Hoge Buitenlandvertegenwoordiger is, heeft in 2021 een Strategisch Kompas opgesteld dat daarnaar streeft. Dat Kompas zal in maart worden besproken tijdens een Defensietop onder leiding van de vigerende voorzitter van de Europese Unie, Frankrijk.
Onderhandelen volgens het ‘Normandië-formaat’
De EU heeft eigenlijk geen rol in het conflict met Poetin. Na NAVO-baas Jens Stoltenberg en de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken, probeerde de Duitse bondskanselier Olaf Scholz Poetin op andere gedachten te brengen.
Lees ook van René van Rijckevorsel: EU-interventiemacht van 5.000 man, gaat die er komen?
Veel wordt ook gesproken over onderhandelingen volgens het ‘Normandië-formaat’. Woensdag 26 januari kwamen Russische, Oekraïense, Franse en Duitse functionarissen in Parijs samen voor besprekingen in dat zogeheten Normandië-formaat. De naam komt van een informele bijeenkomst van deze vier landen tijdens de viering van D-Day 2014 in Normandië, Frankrijk, in een poging om de oorlog in Donbas op te lossen. Daarover straks meer.
Frankrijk is in de NAVO overigens een van de weinige Europese landen dat zijn defensie-uitgaven op orde heeft. Parijs voldoet aan de eis van de alliantie dat lidstaten minstens 2 procent van hun nationaal inkomen uitgeven aan defensie. Daarbij moet worden aangetekend dat Frankrijk sinds Brexit de enige overgebleven kernmacht in de EU is. Een flink deel van het defensiebudget gaat daarnaartoe.
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?