De eeuwenoude al-Nuri-moskee in het centrum van Mosul, die woensdagavond door terreurbeweging Islamitische Staat (IS) werd opgeblazen, is zo goed als verwoest. Volgens de Iraakse regering geeft IS met het opblazen van de moskee zijn eigen nederlaag toe.
‘Het verwoesten van de historische moskee is een officiële verklaring van hun nederlaag,’ zegt de Iraakse premier Haider al-Abadi donderdag.
Beelden van ruïnes
Volgens het Iraakse regeringsleger blies IS de moskee op om te voorkomen dat troepen in het offensief nog dichterbij zouden komen en haar zouden innemen. Iraakse militairen bevonden zich op het moment dat de al-Nuri-moskee werd opgeblazen op slechts een paar honderd meter afstand van de moskee. De Iraakse regering heeft beelden van de ruïnes gepubliceerd.
De middeleeuwse moskee had een grote symbolische waarde voor zowel Irak als IS. In 2014, nadat IS in Irak en Syrië was opgerukt, riep IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi in de al-Nuri-moskee het kalifaat uit. Sindsdien wapperde de zwarte vlag van IS boven de minaret van de moskee. De historische moskee, waarvan de bouw vermoedelijk in 1173 werd afgerond, is onder meer beroemd vanwege de scheve minaret. Van die minaret is alleen het voetstuk over.
IS zelf beschuldigt de Amerikanen ervan de moskee met een luchtaanval te hebben verwoest, een aantijging die van de hand werd gewezen door zowel Amerika als Irak.
Er wordt wereldwijd verontwaardigd gereageerd op het verwoesten van de moskee, dat een belangrijk deel is van het culturele erfgoed van Mosul. ‘Het is een misdaad tegen de bevolking van Mosul, en tegen heel Irak, en het is een voorbeeld van waarom deze brute organisatie moet worden weggevaagd,’ vindt de Amerikaanse generaal Joseph Martin. Hij is een van de leidende figuren in de Amerikaanse missie in Irak. Volgens Iraakse officieren die het offensief leiden, waren zij op slechts 50 meter afstand van de moskee toen IS ‘het historische misdrijf’ beging.
Het is overigens niet de eerste keer dat IS cultureel erfgoed verwoest. De terreurgroep heeft in Syrië en Irak bijna duizend historische monumenten en objecten met de grond gelijk gemaakt.
Moskee werd eerder uitgerust met explosieven
Eerder werd al bekend dat IS de moskee met explosieven zou hebben uitgerust, om te voorkomen dat Iraakse troepen hem zouden heroveren. Lokale bewoners zouden er tot dusver voor hebben gezorgd dat de moskee niet werd opgeblazen.
Intussen gaat het Iraakse offensief op Mosul door. Iraakse antiterreureenheden zijn aanwezig in de Oude Stad van Mosul en worden vanuit de lucht bijgestaan door de Amerikanen. Het offensief begon al in oktober, maar begint de laatste weken pas echt vorderingen te maken.
De slag om de Oude Stad van Mosul is de dodelijkste tot nu toe. Nog altijd zitten meer dan honderdduizend burgers vast in de stad. IS maakt daarvan handig gebruik door guerrillatactieken in te zetten en sluipschutters tussen hen te positioneren, die de oprukkende Iraakse troepen moeten zien tegen te houden. Ook zijn er op verschillende plaatsen boobytraps geplaatst. Volgens het Rode Kruis vinden veel burgers in Mosul in een poging te vluchten de dood.
Het aantal IS-leden in de stad is volgens Irak flink afgenomen. Volgens schattingen van het Iraakse leger zouden er nu niet meer dan driehonderd terroristen over zijn, terwijl dat er aan begin van het offensief bijna zesduizend waren.
Al-Baghdadi is Mosul ontvlucht
Een herovering van Mosul zou het einde betekenen van het Iraakse deel van het ‘kalifaat’. IS heeft nog wel gebieden ten westen en zuiden van de stad in handen. Al-Baghdadi zelf zou de stad inmiddels zijn ontvlucht, en zich ergens in het grensgebied tussen Syrië en Irak ophouden.
Vorige week verklaarde de Russische regering hem dood, maar die claim is nooit bevestigd. Ook is Al-Baghdadi sinds de opkomst van IS al talloze keren onterecht doodverklaard. De Russen verklaarden naderhand ook de dood van de IS-leider niet te kunnen bevestigen.