Amerikaanse en Iraakse officieren denken dat de leider van terreurbeweging Islamitische Staat (IS) Abu Bakr al-Baghdadi zijn mannen heeft achtergelaten om de slag om de Iraakse Mosul uit te vechten. Hij zou zich nu ergens in de woestijn bevinden.
Al-Baghdadi is vooral bezig met zelf overleven, zegt de Amerikaanse generaal Rupert Jones – vicecommandant van de door Amerika geleide internationale coalitie tegen IS – tegen persbureau Reuters.
Officiële communicatie
Het is voor de regeringen van Irak en de Verenigde Staten vrijwel onmogelijk om de exacte locatie van Al-Baghdadi, die zichzelf tijdens de opmars van IS in 2014 benoemde tot leider van het ‘kalifaat’, te achterhalen. Maar volgens officieren van de Amerikaanse en Iraakse inlichtingendiensten is er lange tijd geen officiële communicatie geweest van zijn kant. Het aantal IS-berichten op sociale media neemt ook af. Dat, in combinatie met het terreinverlies waar IS in Mosul onder lijdt, zou wijzen op het vertrek van Al-Baghdadi uit de Iraakse miljoenenstad. De IS-leider is overigens al diverse keren ten onrechte dood verklaard.
Als het ‘kalifaat’ valt, moet Europa rekenen op een grote stroom van terugkerende jihadisten. Is Nederland wel voorbereid op terugkeerders?
Volgens de bronnen is Al-Baghdadi – uit angst gevangengenomen te worden – continu in beweging: hij zou verscheidene keren per dag van locatie wisselen. Ook gebruikt hij vrijwel nooit communicatiemiddelen die traceerbaar zijn. De informatie die de inlichtingendiensten tot nu toe hebben verzameld, zou erop wijzen dat Al-Baghdadi zich eerder schuilhoudt bij sympathisanten in kleine woestijndorpjes, dan in een grote stad als Mosul, waar bovendien een hevige strijd aanstaande is.
Offensief op Mosul
De Iraakse troepen zijn met steun van de Amerikanen vijf maanden geleden begonnen met een operatie om Mosul te heroveren op IS. De stad is verreweg het grootste IS-bolwerk en is vier keer groter dan elk ander gebied dat de terreurbeweging ooit in handen had. De bevrijdingsoperatie in Mosul verloopt traag, vooral omdat er nog honderdduizenden burgers gevangen zitten.
In januari wist het Iraakse leger, dat met zo’n 100.000 man ter plaatse is, het oostelijk deel van Mosul te heroveren op IS. Daarbij zouden zo’n 6.000 jihadisten van IS zijn gedood. Al-Baghdadi en consorte hebben zich niet uitgesproken over hun verliezen in Oost-Mosul. Logisch ook, want dat zou lijnrecht tegen de IS-propagandastrategie ingaan.
In februari begonnen de geallieerde troepen met het tweede deel van de operatie: het oversteken van de rivier de Tigris om vervolgens ook het westelijk deel van de stad opnieuw in handen te krijgen. De Iraakse regering is optimistisch: een zege in Mosul is onafwendbaar. Daarmee zou het ‘kalifaat’ in Irak uit elkaar vallen.
Ook de Amerikanen zijn positief over de vorderingen in Mosul. ‘Het spel is over,’ zegt generaal Matthew Isler, brigadier van de Amerikaanse luchtmacht. Volgens hem zou een aantal buitenlandse strijders van IS proberen de stad te verlaten. Degenen die achterblijven, voornamelijk Iraakse terroristen, zouden een hevige strijd voeren, maar niet langer ‘een integraal front’ vormen , aldus Isler.
Ondergronds verder
Hoewel het einde in zicht is in Mosul, bereiden Amerika en Irak zich voor op een nieuwe strategie van IS. De terreurbeweging zou ondergronds verder kunnen gaan. De val van het ‘kalifaat’ is bovendien pas voltooid als ook het Syrische IS-bolwerk Raqqa is heroverd.
Omdat in Syrië diverse rebellengroeperingen, naast IS, ook elkaar bestrijden, is een operatie in Raqqa lastiger dan in Mosul. Het startschot voor een offensief op Raqqa wordt waarschijnlijk later dit jaar gelost.