Turkije blijft miljarden binnen harken van de Europese Unie (EU). Tussen 2007 en dit jaar heeft het land bijna 1 miljard euro ontvangen om de rechtsstaat en democratie te verbeteren.
Omdat het land nog altijd kandidaat-lidstaat is voor de Europese Unie, lijkt er in de toekomst nog meer geld richting Turkije te gaan.
Grootschalige zuiveringen
Maar de Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft sinds de mislukte staatsgreep in vorig jaar juli grootschalige zuiveringen doorgevoerd tegen mensen die vermeende banden onderhouden met de islamitische geestelijke Fethullah Gülen. Hij is de aartsvijand van Erdogan, en volgens de regering tevens de organisator van de mislukte coup.
Tijdens de zuiveringen zijn zo’n 50.000 mensen opgepakt, zo’n 138.000 mensen ontslagen, en bijna 2.100 scholen gesloten. Hieronder zijn 234 opgepakte journalisten, 4.400 rechters en aanklagers die op non-actief zijn gesteld, en zo’n 8.270 academici die hun baan kwijt zijn. Eerder deze maand werd ook Taner Kilic, het hoofd van Amnesty International Turkey, opgepakt vanwege vermeende banden met Gülen.
Daarnaast staan er verregaande grondrechtelijke veranderingen op de agenda voor Turkije. Na het referendum over de grondwetswijzigingen, waarbij het kamp van Erdogan een nipte ‘ja’ behaalde, wordt bepaald dat er een presidentieel systeem wordt ingevoerd. Dat betekent dat een groot deel van de huidige macht van het parlement verschuift naar Erdogan.
Roep om stoppen toetredingsgesprekken
In het Europees Parlement klonk dinsdag de roep om beëindiging van de toetredingsgesprekken met Turkije. De leider van de liberale ALDE-fractie Guy Verhofstadt zei dinsdag bijvoorbeeld dat Erdogan ‘alles kan doen wat hij wil’.
‘Wij ondernemen geen actie tegen Turkije, niet eens het stopzetten van de toetredingsgesprekken,’ aldus Verhofstadt.
Dat dreigement is al vaker geuit binnen Europese kringen, maar het feit dat de Europese Unie in 2015 een migratiedeal met Turkije sloot, lijkt een definitief einde aan de toetredingsgesprekken in de weg te zitten. Erdogan dreigde zelf overigens eerder ook al de toetredingsgesprekken te gaan staken.
Eerder op Elsevierweekblad.nl
EU, loze dreigementen tegen Erdogan werken averechts
De Europese Commissie geeft aan door te gaan met betalen aan Turkije, ongeacht de ‘huidige omstandigheden’. Dat heeft vooral te maken met juridische plichten waar de EU zich aan committeert.
Het gaat om grote bedragen. Het zogenoemde Instrument for Pre-accession Assistance (IPA) is het orgaan dat geld uitkeert aan kandidaat-lidstaten. Turkije ontvangt veel meer geld van het IPA dan andere landen. Van 2007 tot 2013 kreeg Turkije zo’n 4,8 miljard. Dat is meer dan 40 procent van alle IPA-betalingen.
Mocht de EU besluiten toetredingsgesprekken met Turkije te staken, dan vervallen ook de plichten voor het uitbetalen van pre-toetredingsfondsen. Eerder deze maand gaf de financiële waakhond van de EU aan te willen onderzoeken waar het geld in Turkije – dat bedoeld is voor de verbetering van de rechtsstaat, fundamentele rechten van de mens, democratie, onderwijs en bestuur – precies naartoe gaat. De resultaten van dat onderzoek zullen naar verwachting pas ergens begin volgend jaar verschijnen.