De zuivering die Turkije heeft aangekondigd na de mislukte staatsgreep zet de relatie tussen de Europese Unie (EU) en Turkije op scherp. Het eerste gevolg: de beloofde visumliberalisering wordt op de lange baan geschoven.
Eurocommissaris Günther Oettinger zegt tegen Duitse media dat het zeer onwaarschijnlijk is dat Turken nog dit jaar zonder visum naar Europa mogen reizen. De directe aanleiding is de schoonmaak die president Recep Tayyip Erdogan na de mislukte coup aankondigde.
Afshin Ellian: Na mislukte staatsgreep pleegt Erdogan zijn eigen coup
De afgelopen dagen zijn 6.000 soldaten gearresteerd, bijna 3.000 rechters afgezet en nog eens zo’n 9.000 ambtenaren ontslagen, veelal omdat ze aanhangers zouden zijn van Erdogans aartsrivaal Fethullah Gülen.
Erdogan trekt zich niets aan van Europese kritiek
De Europese Unie is bezorgd over de ontwikkelingen. Minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders (PvdA) zei maandag te hopen dat er ‘geen bijltjesdag’ zou komen en zijn Franse collega Jean-Marc Ayrault waarschuwde dat de coup ‘geen blanco cheque betekent voor de heer Erdogan’, maar daar lijkt de Turkse leider zich niets van aan te trekken. Erdogan flirt zelfs openlijk met het idee de doodstraf in te voeren en de coupplegers te executeren.
Als dat gebeurt, is een EU-lidmaatschap voor Turkije definitief van de baan, reageerde Brussel. Visumliberalisering is nog wel een optie, maar dan moet Turkije de rechtsstaat herstellen, aldus Goettinger. ‘Het kan niet zo zijn dat de immuniteit van parlementsleden wordt afgepakt, het kan niet zo zijn dat journalisten worden geïntimideerd.’ Er is nog een hoop werk te verzetten, vindt de eurocommissaris.
Maar voor discussies over EU-uitbreiding worden Turken nog altijd uitgenodigd
Ondanks de harde woorden van Goettinger blijkt dat Turkije wel nog altijd wordt uitgenodigd voor gesprekken met de EU. Zo komt de Turkse minister voor EU-zaken Ömer Çelik komende week praten over uitbreiding van de EU tijdens een informele top van de Europese Raad, in de Slowaakse hoofdstad Bratislava.
Snelle visumliberalisering was een van de beloftes die de EU deed bij het sluiten van de migratiedeal met Turkije. Het idee was om al in de zomer van 2016 visumvrij reizen mogelijk te maken, maar de Turkse regering voldoet nog niet aan alle gestelde voorwaarden. Zo weigerde Erdogan een antiterreurwet aan te passen.