Aanklacht tegen Trump biedt uitdagers kansen

Opnieuw ligt er een aanklacht tegen de Amerikaanse oud-president Donald Trump, nu voor zijn omgang met geheime documenten. Dat biedt zijn Republikeinse uitdagers kansen, schrijft Victor Pak. Wie durft Trump aan te vallen?

Na een aanklacht in New York, wegens boekhoudkundig gesjoemel met een zwijggeldbetaling aan pornoactrice Stormy Daniels, is deze zaak aanzienlijk serieuzer. Het gaat om aanklachten op federaal niveau.

Die zijn het werk van Jack Smith. Het ministerie van Justitie stelde hem aan om onderzoek te doen naar Trumps rol bij de Capitoolbestorming op 6 januari 2021, en naar de geheime documenten die Trump na zijn presidentschap heeft verdonkeremaand. In de nieuwe aanklachten gaat het om het laatste. Volgens Smith en zijn team ging Trump er onzorgvuldig mee om en verhinderde de oud-president teruggave.

Speciaal aanklager Smith moet heel zeker zijn van zijn zaak

In de rechtbank zal blijken hoe sluitend het bewijs is. Speciaal aanklager Smith moet wel zeker zijn van zijn zaak om zo’n grote stap te zetten. Trump is de eerste Amerikaanse president die wordt aangeklaagd.

De oud-president heeft zijn eigen kijk op de zaak. Op zijn eigen sociale medium Truth Social schreef Trump dat het een politieke afrekening is, verordonneerd door de ‘corrupte’ president Joe Biden. Een eerder gehoorde en ongefundeerde beschuldiging, te verwachten van een man die zichzelf altijd ziet als slachtoffer van een heksenjacht.

Trumps uitdagers staan voor dilemma met aanklacht

Voor Trumps Republikeinse uitdagers is de zaak ingewikkelder. Wat doen zij met de aanklachten, nu de Republikeinse voorverkiezingen op het punt staan te beginnen? Scharen de kandidaten zich achter de belaagde oud-president, ook al is hij hun concurrent? Wachten ze af? Of openen ze de aanval?

Voor afwachten is weinig tijd. In de Republikeinse achterban klinkt al de oproep tot protest op dinsdag 13 juni, wanneer Trump zich in de rechtbank moet melden.

Bij zijn naaste belager Ron DeSantis was de worsteling al zichtbaar bij de eerdere aanklacht tegen Trump. DeSantis noemde dat een politiek gemotiveerde aanklacht. Wel zei hij dat hij, in tegenstelling tot Trump, ‘niet weet wat er komt kijken bij het betalen van zwijggeld aan een pornoster’.

Pence worstelt met aanvallen van Trump

Ook Mike Pence vindt het lastig om zijn oude baas te veroordelen. De oud-vicepresident maakte deze week zijn kandidatuur voor het presidentschap bekend. Hij is pas de derde vicepresident in de Amerikaanse geschiedenis die zijn voormalige baas durft uit te dagen.

Over de Capitoolbestorming van 2021 zei Pence dat Trump hem voor de keuze stelde tussen de president en de constitutie. ‘Ik koos de constitutie,’ zei Pence stellig. Maar Pence wilde niet zover gaan om te stellen dat een stem vóór Trump gelijk staat aan een stem tegen diezelfde constitutie.

Ruimte voor aanval op Trump

De worsteling van Pence en DeSantis is begrijpelijk. Zij staan ideologisch dicht bij de oud-president en hadden een sterke band met Trump. Kandidaten als Tim Scott en Nikki Haley kunnen gemakkelijker kiezen voor de aanval. Zij staan ook bij andere thema’s, zoals militaire steun aan Oekraïne, op grotere afstand van Trump.

Binnen de Republikeinse partij is gelukkig ruimte voor dat alternatieve geluid. Mocht er bewijs komen dat Trump de documenten uit het Witte Huis meenam en ze weigerde terug te geven, dan is dat volgens 42 procent van de Republikeinen een ‘serieuze misdaad’, bleek eind mei uit een peiling.

Het is afwachten wie van de kandidaten dat geluid durft te vertolken. Dat zal duidelijk worden in aanloop naar het eerste televisiedebat tussen de Republikeinse kandidaten, eind augustus.