Premium Lock Welkom in het land van D66

24 september 2021Leestijd: 4 minuten
Rob Jetten (D66) en Sophie Hermans (VVD) overleggen tijdens Algemene Beschouwingen. Foto: ANP.

Het demissionaire kabinet-Rutte III strooide tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen met geld, wat vooral een zegen is voor D66. Het bevreemdt Afshin Ellian dat de partij van Sigrid Kaag, die de voornaamste oorzaak is van de vastgelopen formatie, met slechts 24 zetels op vrijwel alle terreinen een beslissende stem heeft.

Conflict in een tijd van overvloed is weleens vervelend. Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen strooide het demissionaire kabinet met geld. Dat doet het al bijna twee jaar wegens de coronapandemie. Het beleidsarme kabinet-Rutte III lijkt op Sinterklaas. Iedereen krijgt zijn zin, op voorwaarde dat de ontvanger het kabinet steunt.

Minderheidskabinet goed voor democratie? Dat blijkt niet te werken

Het idee dat een minderheidskabinet goed zou zijn voor de democratie, blijkt niet te werken. Dat komt door de versnippering van de macht in het midden. Die politieke versnippering vertaalt zich ook in de peilingen. Een relatieve concentratie van de macht in het midden zal leiden tot meer politieke stabiliteit en realiteitszin.

Afshin Ellian

Prof.mr.dr. Afshin Ellian (Teheran, 1966) is hoogleraar encyclopedie van de rechtswetenschap en wetenschappelijk directeur van het Instituut voor Metajuridica aan de rechtenfaculteit van de Universiteit Leiden. Hij schrijft wekelijks onder meer over de idealen en vrijheden van de westerse cultuur.

Er zijn drie redenen voor het politieke conflict. De eerste betreft de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart. Het was voor sommige partijen een niet te verwerken trauma dat zij ondanks hun oppositionele inzet hadden verloren. De SP en GroenLinks verloren een flink aantal zetels, terwijl ze gelet op de Toeslagenaffaire hadden verwacht  winst te boeken.

Deze en andere partijen maakten een fout in hun analyse. De Toeslagenaffaire raakte niet alle kiezers. Bovendien was het kabinet daarvoor al afgetreden. Ook leverden andere instituties, zoals het parlement en de rechterlijke macht, zelf ook een wezenlijke bijdrage aan deze misère. De meeste kiezers geloofden niet dat de ellende door één persoon of één partij was veroorzaakt. De verkiezingsuitslag leverde uiteindelijk negentien fracties op. Deze versnippering verzwakt een effectief centrum dat met andere partijen een coalitie kan aangaan.

Kwestie-Omtzigt is niet veroorzaakt door Omtzigt, maar door anderen

De tweede reden van het politieke conflict is de kwestie-Omtzigt. Die is niet veroorzaakt door Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt zelf, maar door anderen. De foto van de tekst ‘Positie Omtzigt, functie elders’ werd een soort psychologische katalysator voor de verliezers van de verkiezingen en voor de nieuwkomers in de Tweede Kamer om zich te wreken op de winnaar van de verkiezingen. De kleine partijen werden daarbij gedreven door profileringsdrang.

Lees deze reconstructie terug van het debat van 1 april: De mislukte coup tegen Mark RutteRutte

Het Omtzigt-debat ontspoorde snel. Men leek niet geïnteresseerd in het vaststellen van feiten.  Na 48 uur debatteren bleek dat CDA-leider Wopke Hoekstra in feite aan VVD-leider Mark Rutte had gevraagd of hij bereid was Omtzigt op te nemen in de ministerraad. De instabiliteit van het CDA, mede door een voortdurende machtsstrijd tussen Hoekstra en Omtzigt, lag aan dat debat en conflict ten grondslag.

Kaag claimde nieuw leiderschap, maar er is niets veranderd

Het Omtzigt-debat ontspoorde ten slotte door D66-leider Sigrid Kaag, ook een ontevreden klant na de verkiezingen. Hoewel haar partij een aantal zetels heeft gewonnen, was Kaag niet tevreden. Dus claimde zij tijdens het Omtzigt-debat nieuw leiderschap. Alles moest transparant worden. Eerlijk gezegd is door Kaag zelf niets veranderd. Zij onderhandelde achter de schermen met Rutte. Hoezo transparant?

Premium Lock

Laden…

Premium Lock

Word abonnee en lees direct verder

Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.

  • Bent u al abonnee, maar heeft u nog niet een account? Maak die dan hier aan. Extra uitleg vindt u hier.
Premium Lock

Verder lezen?

U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.

Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?

Bekijk abonnementen

Premium Lock

Er ging iets fout

Premium Lock

Uw sessie is verlopen

Wilt u opnieuw