In de politiek regeert de waan van de dag, in dit digitale tijdperk de tirannie van het moment. Vanuit dat perspectief bekeken ziet het er voor liberale partijen als VVD en D66 somber uit. Tijd voor een liberale herwaardering, menen twee voormannen van VVD-jongerenorganisatie JOVD, voorzitter Rick Oudshoorn en bestuurslid Wilbert Frieling.
Het afgelopen jaar is er veel veranderd in Nederland. Langdurige overleggen over onder andere het klimaat en de pensioenen, waarna verschillende crises elkaar opvolgden. Onze boeren, bouwers, zorgverleners en onderwijzers lieten van zich horen.
Deze bijdrage is ingezonden door Rick Oudshoorn (landelijk voorzitter JOVD) en Wilbert Frieling (bestuurslid JOVD).
Ingezonden opinieartikelen worden geselecteerd door de redactie, maar vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van Elsevier Weekblad.
Het is duidelijk dat in vrijwel alle bovenstaande sectoren zich op dit moment tekorten voordoen en men niet verder kan op de huidige weg.
Het grote aantal protesten op het Haagse Malieveld hebben aangetoond dat veel Nederlandse burgers zich onvoldoende gehoord voelen door de politiek. De protestbeweging van de gele hesjes begin dit jaar doet zelfs denken aan een vorm van een volksopstand. Het lijkt of de verhouding van het individu ten opzichte van de staat flink verandert. Hierbij rijst de vraag of de individuele vrijheid, een liberale kernwaarde bij uitstek, niet is verkeerd in machteloosheid? En of zelfredzaamheid voor veel mensen niet meer vanzelfsprekend is? Zou de staat zich misschien meer moeten bekommeren om het volksbelang?
Liberale overtuigingen: vrijheid, individuele rechten, gelijkwaardigheid, vooruitgang
Het liberalisme zoals wij dat kennen, is gebaseerd op een aantal overtuigingen. Ten eerste de vrijheid van het individu, zolang die de vrijheid van anderen niet beperkt. Ten tweede de individuele rechten van burgers die hen beschermen tegen onrechtmatig handelen van de staat. Ten derde gelijkwaardigheid. Het idee dat iedere mens een gelijke behandeling verdient, ongeacht sociale status, afkomst of capaciteiten. Tot slot het geloof in vooruitgang door middel van vrijheid. Het zelfstandige individu, de mondige burger geldt als het middelpunt van alles.
Vorig jaar schreven Hessel Knippels en Lars Benthin (destijds JOVD) al dat ‘Liberale partijen moeten terugkeren naar hun liberale wortels’
De JOVD herkent zich volledig in deze liberale waarden en eigenschappen. Voor de jonge liberalen vallen hieronder bijvoorbeeld de vrijheid van meningsuiting, de bijna aangeboren afkeer van betutteling en rigide hiërarchie, maar ook de verdraagzaamheid ten opzichte van anderen. Nederlanders zijn vaak trots op deze waarden en de verworvenheden die daaruit voortkomen, waaronder de openstelling van het huwelijk voor partners van gelijk geslacht.
Deze gedeelde waarden ziet de JOVD als het begin van een antwoord op de vraag wat het betekent om Nederlander te zijn: een vrije burger in een vrij land, op basis van de gedeelde waarden van vrijheid, verantwoordelijkheid en verdraagzaamheid. In het vormgeven van dit moderne burgerschap speelt de gezamenlijke geschiedenis een belangrijke rol, onder meer waar het gaat om het besef van deze gedeelde waarden.
VVD en D66 lijken het liberalisme uit het oog te verliezen
De liberale partijen in Nederland, VVD en D66, lijken het liberalisme echter uit het oog te verliezen. Bij de VVD is na negen jaar regeren het vat nagenoeg leeg en wordt er van alles aan gedaan om vast te houden aan de macht, met soms zelfs populistische leuzen. Kijk bijvoorbeeld naar het goedpraten van de doodstraf voor Nederlandse IS-strijders en de verdrag schendende voorstellen omtrent asielzoekers. Daarnaast blijven, ondanks de economische voorspoed, de koopkrachtcijfers tegenvallen en de lasten hoog.
D66 komt, in tegenstelling tot de VVD, wel met concrete plannen. Zo probeert de partij zich met haar voorstel voor een burgeramendement weer in de etalage te zetten als democratische vernieuwer. Het is echter de vraag of D66 het liberale gedachtegoed nog wel wil aanspreken. Zo spraken zij zich eerder welwillend uit over een eerlijker inkomensverdeling en hogere belastingen. Ook D66-prominenten lijken het liberalisme de rug te hebben toegekeerd. Kijk bijvoorbeeld naar minister Sigrid Kaag die op het D66-congres Syrische vluchtelingen vertelt dat de media in Nederland niet te vertrouwen zijn. Wanneer een politicus zich zo uitspreekt over de media, gaan er alarmbellen af.
Liberale reflectie is nodig
De JOVD vindt dat het anders moet. Natuurlijk is niet voor elk probleem een liberaal antwoord te formuleren, maar op dit moment lijken VVD en D66 hun liberale karakter te verliezen. D66 komt met nieuwe voorstellen en VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff is bezig met een nieuw verhaal. Hierin lijken ze de liberale middelen ondergeschikt te vinden aan de liberale doelen.
In onze optiek is het liberalisme fundamenteler dan dat. Zoals eerder beschreven bestaat het liberalisme uit een stel fundamentele beginselen, overtuigingen en waarden die je niet zomaar overboord kunt gooien.
Lees ook dit opiniestuk van Maartje Schulz terug: Demonstreren moet juist kunnen als het níet uitkomt
Kijk bijvoorbeeld naar een eerder voorstel van Klaas Dijkhoff om demonstraties rond Sinterklaasintochten te verbieden. Het doel is duidelijk, maar het fundamentele recht op demonstreren schuif je niet zomaar aan de kant. Je kunt niet zomaar elk middel inzetten om je doel te bereiken.
Wij roepen de liberale partijen daarom op zich niet blind te staren op de doelen, en hun ideeën te blijven toetsen aan de fundamentele liberale waarden, overtuigingen en beginselen. Zo kan het liberale pad worden hervonden en kan een verkiezingsprogramma worden geschreven waarmee liberalen zich weer kunnen identificeren.