We weten in elk geval wat Moon Jae-in en Kim Jong-un gaan eten als ze elkaar op vrijdag 27 april ontmoeten op de grens tussen Noord- en Zuid-Korea. Het menu is vandaag vrijgegeven en zoals verwacht staan de beroemde koude noedels uit Pyongyang erop. En rösti, want Kim heeft in Zwitserland op school gezeten, en Moons curieuze inschatting is dat rösti hem hieraan, en aan de Zwitserse democratie zal herinneren.
Wat er op de agenda staat, is nog even afwachten, want die is nog niet vrijgegeven. Er is met andere woorden nog veel onduidelijk over wat wellicht een historische topontmoeting wordt. En wellicht ook niet.
Maar deze topontmoeting gaat er komen. De vraag is of de volgende, de echt belangrijke tussen Kim en Trump, er ook komt. Pyongyang wil niets liever dan dat: Noord-Korea vraagt al decennia om een topontmoeting met de Amerikaanse president. Niets kuist een twijfelachtig regime effectiever dan een foto van een lachende Kim Jong-un die de hand schudt van Donald Trump.
Noord-Koreaans charmeoffensief is slechts paar maanden oud
Het Noord-Koreaanse charmeoffensief is slechts een paar maanden oud en werd ingezet nadat Pyongyang de Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in als zwakste schakel had geïdentificeerd in de Amerikaans-Japans-Koreaanse alliantie in Noordoost-Azië.
Zijn eigen onderdanen weten niet eens of hij kinderen heeft en ook voor de buitenwereld is hij een mysterie. Maar Kim Jong-un, de vadsige dictator van een straatarm en extreem gesloten land, kan de wereld zomaar in een kernoorlog storten. Van zijn schooltijd in Zwitserland tot zijn voorkeur voor girl bands: Liesbeth Wytzes schreef dit portret van ‘de Geweldige Leider’.
Het geheime leven van Kim Jong-un
Afgelopen weekeinde kondigde Pyongyang trots aan dat het geen ondergrondse kerntest of langeafstandsrakettest meer hoeft uit te voeren, omdat het technologisch gezien klaar is met het ontwikkelen van de kernraketten. Dit is buiten Noord-Korea als een vrijwillig moratorium en dus een concessie opgevat, maar in feite kondigde Pyongyang hier aan dat het tijd is voor fase twee van het zogenoemde Tweesporenbeleid.
Noord-Korea heeft dit beleid in 2013 gelanceerd, waarmee het land beoogt om tegelijkertijd kernwapens en de economie te ontwikkelen. Dat dit niet tegelijkertijd is gelukt, wil niet zeggen dat het beleid is mislukt. Het tegenovergestelde geldt zelfs: nu de kernwapens er zijn, is het een kwestie van tijd voordat deze te gelde kunnen worden gemaakt. Niet door ze op te geven (wie slacht immers de kip met de gouden eieren?) maar door ze te houden. Wellicht door de langeafstandsraketten die het Amerikaanse vasteland halen te ontmantelen, zodat de directe dreiging voor Amerika verdwenen zal zijn.
In Japan overheerst terechte scepsis ten aanzien van Noord-Korea
Japan zal daar minder blij mee zijn, Zuid-Korea zou daar minder blij mee moeten zijn. Maar waar in Japan de terechte scepsis ten aanzien van beloften uit Noord-Korea overheerst, nemen bij de Zuid-Koreaanse overheid de herenigingsfantasieën toe. Vandaar wellicht dat de regering in Seoul, die de leiders in Pyongyang als geen ander kent – laten we dat vooral niet vergeten – erin heeft toegestemd om de mensenrechtenschendingen van de agenda te halen. Feitelijk betekent dat dat dit agendapunt ook Washington niet zal halen. Is dat erg?
Meer over Noord-Korea
In het duister: op bezoek in het meest gesloten land op aarde
Ja. En wel om twee redenen. De eerste is van ethische aard. We weten wat er in Noord-Korea gebeurt. Dat er vernietigingskampen zijn. Dat andersdenkenden, andersuitzienden, andersliefhebbenden een akelig leven en een vroeg graf wacht.
De tweede is van strategische aard. Het Noord-Koreaanse systeem bestaat bij gratie van zijn ongebreidelde mogelijkheid om de fundamentele rechten van zijn burgers te allen tijde te kunnen schenden. Dat niet op de agenda zetten, doet een enorm strategisch voordeel teniet en laat bovendien Noord-Korea de agenda bepalen. De oude dynamiek waarin Noord-Korea altijd net iets eerder, sneller en onherroepelijker wegloopt van de onderhandelingstafel en dientengevolge met fluwelen handschoenen moet worden aangepakt, is helemaal terug.
‘Denuclearisatie is hetzelfde als regimeverandering’
Eén-nul voor Noord-Korea dus, en dat voordat beide teams het veld hebben betreden. Dat voorspelt weinig goeds voor de denuclearisatie, die zeker wel op de agenda zal staan. Het is paradoxaal en ironisch (en grappig als het niet zo niet-grappig was geweest) maar de enige partijen die tot nu toe overtuigd lijken te zijn van de Noord-Koreaanse wil tot ontwapenen, zijn Zuid-Korea en de Verenigde Staten.
Ik weet niet wat de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo in zijn oren gefluisterd heeft gekregen tijdens zijn paasbezoek aan Pyongyang, maar ik durf er een lieve som onder te verwedden dat het zoete woorden van nucleaire ontwapening waren.
Het ligt dan ook voor de hand dat diezelfde zoete woordjes in het luisterende en begrijpende oor van Moon Jae-in zullen worden gefluisterd. En dat zal dan weer leiden tot een prachtige verklaring morgen, waarbij Noord-Korea de eigen denuclearisatie aankondigt en belooft uit te voeren. Zonder daarbij te vermelden dat de notie van denuclearisatie in Noord-Korea heel wat anders betekent. Maar gelooft u mij niet op mijn woord. Ik laat de Noord-Koreaanse overheid aan het woord uit een strategisch document over kernwapens in Noord-Korea:
‘Denuclearisatie is niets anders dan volledige ontwapening en (…) hetzelfde als regimeverandering. Het zou dit land in het middelpunt van een wedloop tussen de grootmachten veranderen, Korea zou net als in 1905 weer worden gekoloniseerd, het zou een klap in het gezicht van de heilige geschiedenis van onze patriotten zijn, en het zou het einde betekenen aan onze manier van socialistisch samenleven, iets waaraan we generatieslang hebben gewerkt en waaraan we gehecht zijn geraakt. Onze kinderen, wier idealen en prachtige dromen hun borst doet rijzen, zullen worden mishandeld en vernederd, onze prachtige straten en dorpen zullen krioelen van de kotsende Amerikanen.’
Succes met onderhandelen, heren president van Zuid-Korea en de Verenigde Staten.