Ondanks de islamitische terreur leeft de Franse republiek meer dan ooit. De democratie heeft niet gecapituleerd voor stelletje jihadisten. Al sinds januari 2015 heerst er in het hele land angst voor terreuraanslagen.
Er worden continu terreurnetwerken ontmanteld. Er is echt een lange lijst van verijdelde aanslagen. Maar de waakzaamheid en de effectiviteit van de Franse diensten konden de laatste aanslag in Parijs niet voorkomen. Toch gingen Fransen in de lange rijen staan om op hun favoriete kandidaat te stemmen. Fransen hebben burgermoed getoond, en de angst getrotseerd.
Fenomenale politici
In de tweede ronde van de Franse presidentsverkiezingen zal worden gestreden door twee kandidaten: Emanuel Macron en Marine Le Pen. Beide politici zijn fenomenaal goed in hun vak, namelijk de politiek.
In 2006 werd Macron lid van de Parti Socialiste. Hij had goede contacten met de leider van de sociaal-democraten, François Hollande. Maar het lukte hem niet om een zetel in het Franse parlement te bemachtigen. De partij saboteerde hem. Na de overwinning van Hollande vond hij alsnog de weg naar het paleis van de republiek. Als speciale adviseur van de president bedacht hij een pakket aan economische maatregelen. Een tijdje was hij ook minister. Maar of Macron een echte sociaal-democraat was binnen de traditie van de sociaal-democratische elite? Het antwoord op deze vraag is van belang voor onze sociaal-democraten.
Net als Pim Fortuyn voorbij links en rechts
Macron verliet in 2016 de sociaal-democratische beweging om zijn eigen beweging op te richten: En Marche! Net als Pim Fortuyn stelde hij zich voor als iemand die voorbij links en rechts is. Ook net als Fortuyn had hij nooit in zijn leven een politieke campagne gevoerd. Macron was een afvallige sociaal-democraat die een sociaal-liberaal werd. Het sociaal-liberalisme begon te bloeien in Frankrijk.
Er waren altijd twee hoofdstromingen in de Franse politiek die het linkse en rechtse kamp vertegenwoordigden: de sociaal-democraten en de conservatieven. Daarbij kunnen we denken aan presidenten Mitterrand, Hollande, Chirac en Sarkozy. Nu hebben de traditionele politieke partijen hun zeggingskracht verloren. Eigenlijk hebben ze de verbinding met de brede lagen van de samenleving verloren.
Lees verder: Wie is Emmanuel Macron? 
Benoît Hamon was de kandidaat van de sociaal-democraten. Maar hij was zelfs niet in staat om te concurreren met de leider van de radicale linkse Jean-Luc Mélenchon, van La France insoumise. François Fillon moest namens de conservatieven (Les Répubicains) opnemen tegen Marine Le Pen. Dat is hem absoluut niet gelukt. Er hangt ook een geur van corruptie en vriendjespolitiek rond de politieke vertegenwoordigers van het Franse establishment. Uiteindelijk zijn ze ingehaald door de politici buiten de gevestigde partijen.
Nationalisme
Marine Le Pen representeert de traditionele nationalistische Europese bewegingen. Het is twijfelachtig of zij de tweede ronde van de verkiezingen kan winnen. Daarvoor zijn twee uiteenlopende redenen. Ten eerste scharen bijna alle bestaande politieke bewegingen zich achter Macron. En ten tweede is zeer de vraag of de Fransen bereid zijn om de anti-EU-opvattingen van Le Pen volledig over te nemen. Omdat Frankrijk profijt heeft van de EU. Alle zuidelijke landen hebben baat bij het voortbestaan van de EU en de euro. Fransen zijn buitengewoon nationalistisch, maar niet gek. Ze houden evenveel van hun portemonnee. Als er geen bijzonderheden zich voordoen, zal het Trump-effect in Frankrijk uitblijven.
Het nationalisme van Le Pen is niet in het voordeel van de Noordelijke Europese landen. Het is ook heel logisch: wie Frankrijk boven alles stelt, interesseert zich niet voor lot van andere Europese volkeren. Sommige Nederlanders vergeten dit soort evidente waarheden. Maar het neemt niet weg dat ook de Franse verkiezingen gaan over de nationale identiteit, immigratie, integratie en islam. Deze vraagstukken zijn minstens even belangrijk als de economische issues. De Fransen hebben nog grotere problemen met hun multiculturele samenleving.
Er bestaan in de grote steden van Frankrijk no go area’s. Wat de uitslag van deze presidentverkiezingen ook wordt, daarmee verdwijnen de Franse multiculturele problemen niet. Bovendien, ook als Macron wint, is de uitslag van de Franse presidentverkiezingen een waarschuwing voor de traditionele Europese politieke partijen. Macron richtte immers zijn eigen partij op en hij voerde in een korte tijd een succesvolle campagne. En daarmee spreekt hij, en met hem een meerderheid van de Franse kiezers, zijn wantrouwen uit in de bestaande machtsstructuren.
Het is te hopen dat Europese politici de boodschap van de Franse verkiezingen begrijpen. Het Franse politieke landschap is grondig gewijzigd.
Het politieke establishment heeft ook in Frankrijk een pak slaag gehad.