Dat criminelen bij de gemeenteraadsverkiezingen in maart azen op zetels voor zichzelf of hun handlangers, is zorgwekkend. De Noord-Hollandse commissaris van de Koning Johan Remkes (VVD) pleitte in zijn nieuwjaarstoespraak terecht voor betere screening van kandidaat-raadsleden.

Een verplichte Verklaring omtrent het gedrag heeft ook bezwaren. De eerste verantwoordelijkheid ligt dan ook bij de politieke partijen zelf, vindt Gerlof Leistra.

Een positie in de gemeenteraad kan voor criminelen goud waard zijn. Zo kunnen ze politieke besluiten beïnvloeden en hebben ze inzage in vertrouwelijke informatie. Het is geen prettig idee als een drugsbaron in de lokale politiek mede aan het roer zit en zo nog aanzien verwerft ook.

Met name in volkswijken grote invloed criminelen

Criminele ondermijning van de lokale samenleving is een groeiend probleem. Met name in volkswijken hebben schatrijke (drugs)criminelen een zeer grote invloed en vormen ze een slecht voorbeeld voor de jeugd. Tegen betaling verlenen scholieren en wijkbewoners hand- en spandiensten door wiethokken  te exploiteren, henneptoppen te knippen en ‘pakketjes’ rond te brengen.

In het zuiden van het land sloegen bestuurders al eerder alarm over de sterke greep van de drugsmaffia. Het is goed dat de Noord-Hollandse commissaris van de Koning Remkes pleit voor een betere screening van kandidaten voor de gemeenteraad.

Uitsluiting van deelname aan lokaal bestuur voorkomen

De door hem voorgestelde verplichte Verklaring omtrent het gedrag (VOG) lijkt daarbij een logisch instrument, maar voorkomen moet worden dat bijvoorbeeld krakers, milieuactivisten of een republikein die is veroordeeld voor majesteitsschennis worden uitgesloten van deelname aan het lokale bestuur.

Politieke partijen zijn zelf verantwoordelijk voor de selectie van hun kandidaten. Mocht er toch een crimineel op de lijst opduiken, dan kan het ontbreken van een VOG benoeming voorkomen. Dat geldt overigens alleen voor veroordeelde criminelen. Een stroman met een VOG valt lastig te weren.

Burgemeesters zijn verantwoordelijk voor de openbare orde en zijn de afgelopen jaren uitgegroeid tot vitale schakels in de misdaadbestrijding. Het zou te ver gaan als zij daarnaast ook nog eens een sleutelrol krijgen als poortwachter tegen criminele infiltratie van de raad. Die rol is voor de politieke partijen zelf. Uiteindelijk is het gelukkig de kiezer die bepaalt wie er in de raad komt.