De feiten: Boeren en overheden komen met nieuwe aanpak stikstof
Bron: ANPEen nieuw stikstofplan van boeren en overheden moet ertoe leiden dat de landbouw over tien jaar 42 à 46 procent minder stikstof uitstoot dan in 2019. Zo zou het land van het stikstofslot moeten komen.
Per bedrijf moet worden vastgelegd hoeveel stikstof het nog mag uitstoten in 2030 en 2035. Haalt een bedrijf dat niet, dan kan het in het uiterste geval de vergunning deels of helemaal verliezen.
Den Haag reageert gemengd op het stikstofplan van jonge boeren, tuinders, provincies, gemeenten en waterschappen. Landbouwminister Femke Wiersma (BBB) ziet overeenkomsten met haar eigen ‘startpakket’.
Plan moeten stikstofslot breken
Het Interprovinciaal Overleg, boerenorganisatie LTO, het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de Unie van Waterschappen presenteerden het voorstel vandaag in de hoop het land van het stikstofslot te halen. Het zou de vergunningverlening en het natuurherstel weer op gang moeten brengen.
Ook verscheen vandaag een nieuw stikstofrapport van het Economisch Instituut voor de Bouw. Dat berekende dat een hogere stikstofgrens, waar Wiersma aan werkt, tot 2030 kan leiden tot 23.000 extra woningen, met minimale impact op de natuur.
EW’s visie: Nieuw stikstofplan is wel erg langetermijnbeleid
Door: Carla Joosten, redacteur PolitiekHet wemelt van de visies op hoe het verder moet met de stikstof-aanpak. De jongste loot aan de stam komt dus uit de koker van boerenorganisaties, gemeenten, provincies en waterschappen.
Creativiteit kan hen niet worden ontzegd. Maar hebben zij dan ineens de gouden oplossing gevonden? Het lijkt er niet op.
De plannen zijn gericht op de lange termijn, en de rechter heeft juist verordonneerd dat tempo nodig is. Het ziet er niet naar uit dat dit plan op tijd – 2030 – soelaas biedt.
Wiersma moet nu doorpakken voor woningbouw
Het valt wel te prijzen dat overheden en boeren niet in hun eigen gelijk blijven hangen, en dat ze met elkaar proberen Nederland weer op gang te krijgen. Maar dit polderen laat onverlet dat ook een demissionair kabinet zal moeten leveren.
Bedrijven en burgers kunnen niet nog jaren wachten. Er moet volop kunnen worden gebouwd om het schreeuwende woningtekort op te lossen.
De sleutel ligt bij minister Wiersma, die hopelijk niet te lang met vakantie gaat.
Wie zegt wat over het jongste stikstofplan?
Bron: BBB, CDA, VVD, VNO-NCW, Bouwend Nederland, Natuurmonumenten, Natuur en Milieu, anp- Minister Femke Wiersma (BBB) is blij met het plan. Ze is positief over de reductiedoelen, de omslag van sturen op neerslag naar sturen op uitstoot, de inzet op innovaties en mogelijkheid van vrijwillige beëindiging. Ze ziet het ook zitten om iedere boer een norm te geven, waarna boeren zelf kunnen bepalen hoe ze stikstof reduceren. ‘Al deze elementen maken al deel uit van het huidige kabinetsbeleid,’ zegt Wiersma.
- De Tweede Kamer reageert overwegend positief. VVD-Kamerlid Wim Meulenkamp noemt het een moedige stap en is blij met Wiersma’s positieve reactie. De partij maant de minister tot haast.
- Ook Eline Vedder (CDA) spreekt van ‘een moedige stap om Nederland van het slot te krijgen’.
- D66’er Anne-Marijke Podt vindt het plan ‘beter dan wat het kabinet heeft te bieden’. Ze twijfelt wel of het land hiermee van het stikstofslot komt.
- BBB ziet veel beleid van haar landbouwminister terug in de maatregelen. Partijleider Caroline van der Plas is wel negatief over de mogelijkheid van gedwongen krimp van de veestapel in de plannen, die Wiersma overigens ook achter de hand houdt. ‘Onbespreekbaar,’ zegt ze.
- Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren) ziet boeren met dit plan Wiersma de rug toekeren. ‘Dat haar achterban nu met eigen plan komt, is op een hele vriendelijke manier het vertrouwen in haar opzeggen.’
- NSC-Kamerlid Harm Holman reageerde nog niet. Hij komt na het zomerreces met een eigen plan om de landbouw uit het slop te trekken.
- Oud LTO-voorman Sjaak van der Tak ziet in het plan essentiële bouwstenen uit de eerdere aanpak Duurzaam Evenwicht, versnellingsakkoord stikstof uit 2021, met de maatschappelijke partners VNO-NCW, MKB-NL, Bouwend Nederland, Natuurmonumenten en Natuur & Milieu.
- Bovengenoemde organisaties zijn redelijk positief. Zo verwelkomen ze de wettelijk vast te leggen sancties als de emissienormen in 2030 en 2035 niet worden gehaald, zoals vergunningen intrekken. Maar om weer vergunningen te kunnen verlenen, is op korte termijn een forse emissiereductie nodig die juridisch is geborgd. De clubs vragen zich ook af hoeveel geld nodig is voor ondernemers om aan de normen te voldoen.
- Boerenactiegroep Agractie is fel tegen het plan: de individuele normering is te zwaar en oneerlijk.
- Milieuclubs Greenpeace en Mobilisation for the Environment missen de noodzakelijke versnelling: 2035 als doel is volgens deze clubs onacceptabel.
Verdere verdieping: Waarom tempo in dit plan te traag is
Werkgeversclub VNO-NCW, Bouwend Nederland, Natuurmonumenten en Natuur en Milieu reageren kritisch op het plan van boeren en overheden. Zij wijzen erop dat voor de meer dan honderd stikstofgevoelige natuurgebieden snellere maatregelen nodig zijn.
Het plan gaat uit van een verplichte aanpak in maximaal vijf gebieden en verder een grotendeels vrijwillige aanpak tot 2030. Maar om van het slot te komen, is voor alle gebieden snel wettelijke borging nodig. Daarin moet het kabinet invullen hoe groot de zones rond natuurgebieden zijn, en hoeveel extra reductie er moet worden bereikt.
Alleen dan ontstaat een aanpak die standhoudt voor de rechter. Pas dan is legalisatie mogelijk voor PAS-melders (ondernemers die in 2015-2019 melding deden van stikstofuitstoot en een vrijstelling kregen, die later ongeldig bleek).
En pas dan krijgen ondernemers die willen investeren weer een vergunning voor woningen, duurzamere fabrieken of energieprojecten, en overheden voor wegen, dijken of defensie.
VNO-NCW, Bouwend Nederland, Natuurmonumenten en Natuur & Milieu presenteerden zelf eerder een Emissiereductieplan. Dit plan is gebaseerd op wetenschappelijke inzichten en heeft brede steun in de Tweede Kamer.