De feiten: Gerechtshof stelt dat Picnic en flitsbezorgers onder supermarkt-cao vallen
Picnic en andere online supermarkten en flitsbezorgers vallen onder de supermarkt-cao. Dat oordeelde het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden dinsdag in een lang slepend conflict tussen de vakbonden en online supermarkten.
Het hof vindt dat online supermarkten als Picnic en Crisp, maar ook flitsbezorgers als Flink, onder de definities van de supermarkt-cao vallen. Michiel Muller, medeoprichter van Picnic, zegt tegen EW enorm teleurgesteld te zijn in de uitspraak. ‘Het is frustrerend als je ziet hoe oneerlijk het speelveld is. Het laat zien dat er een “bug” zit in ons cao-stelsel.’
De online supermarkten en flitsbezorgers bestuderen de uitspraak en gaan in cassatie bij de Hoge Raad.
Ontheffing supermarkt-cao
De uitspraak gaat over de periode september 2022 tot en met juni 2023. De online bedrijven moeten met terugwerkende kracht toeslagen uitbetalen aan in totaal circa 35.000 werknemers. De uitspraak bestrijkt alleen deze tien maanden omdat de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid op de opvolgende supermarkt-cao’s een ontheffing heeft verleend aan de online supermarkten.
Op dit moment ligt bij het ministerie een nieuw verzoek voor zo’n ontheffing. De procedure daarvoor, die nog een aantal weken loopt, is nog bepalender voor de toekomst van de online supermarkten. ‘Dat oordeel bepaalt of er in Nederland plek is voor e-commerce,’ zegt Muller. Eerder kon de minister in elk geval genoeg economische argumenten bedenken om zo’n ontheffing te verlenen.
Wie zegt wat over Picnic?
- Michiel Al, bestuurder van FNV Handel, reageert: ‘We zijn vanzelfsprekend blij met deze uitspraak. De rechter onderstreept opnieuw dat websupers en flitsbezorgers ook supermarkten zijn, zij het in een digitaal jasje. De cao is er om mensen te beschermen, niet om mee te marchanderen.’
- Constantijn van Oranje schreef eerder op LinkedIn: ‘Dit is wel echt een probleem in Nederland. Bestaande wet- en regelgeving en georganiseerde gevestigde belangen leiden tot een ongelijk speelveld voor nieuwkomers.
Minimumjeugdloon is in dit geval het heikele punt, omdat het oneerlijk uitpakt tussen twee verschillende typen dienstverleners waardoor de markt wordt verstoord. Maar in alle sectoren ervaren nieuwkomers weerstand en is er geen duidelijk loket waar ze terecht kunnen.’ Volgens de Speciale Gezant van Techleap is er sprake van monopolistisch gedrag en zouden de SER (Sociaal-Economische Raad) en ACM (Autoriteit Consument & Markt) een grotere rol moeten spelen. - Patricia Hoogstraaten, directeur van het Vakcentrum, eerder in het FD: ‘Het moet niet mogelijk zijn dat de bestuurder van een Plus-busje andere voorwaarden heeft dan een bezorger in het wagentje van Picnic.’ Ze gaat niet mee in het argument dat Picnic innovatie brengt in een sterk geconsolideerde markt. ‘De kruidenier kwam vroeger bij mijn oma ook al de boodschappen bezorgen, de essentie blijft hetzelfde.’
EW's visie: Tijd voor moderne afspraken en eerlijke concurrentie
Door: Lotte Elbrink, redacteur OndernemenHet is inderdaad belangrijk dat innovatieve bedrijven een eerlijke kans krijgen. Als Nederland vooruit wil, moet het bedrijfsleven niet blijven hangen in oude structuren en verdienmodellen. Als online start-ups en scale-ups zich aan de afspraken moeten houden voor traditionele winkels, wordt de bewegings- en investeringsruimte van deze bedrijven beperkt.
De online aanbieders creëren een nieuwe markt, waaraan de consument blijkbaar behoefte heeft. De traditionele supermarkten moeten de komst van bijvoorbeeld Picnic en Crisp dan ook zien als een kans om zelf ook te experimenteren en vernieuwen, en op een gezonde manier concurrerend te worden.
Tot slot kunnen de supermarkten sowieso meer rekening houden met technologische ontwikkelingen. Het zou mooi zijn als alle partijen met elkaar overleggen om daarover afspraken te maken.
Verdere verdieping: Online supermarkten waarschuwen voor oneerlijk speelveld
De vakbonden en online supermarkten ruziën al jaren over de vraag of die laatste onder de supermarkt-cao vallen. De rechter oordeelde eerder al dat bedrijven als Picnic, Crisp en Flink zich aan de supermarkt-cao moeten houden. De online supermarkten gingen daarop in hoger beroep. Zij vinden dat ze niet in de supermarkt-cao passen en daarom ook geen weekend- en avondtoeslagen hoeven te betalen.
Picnic heeft, in tegenstelling tot traditionele supermarkten, vooral volwassen medewerkers in dienst. Zij besturen de bezorgwagens en werken in de distributiecentra. Daardoor zouden de loonkosten een stuk hoger liggen.
Als Picnic ook avond- en weekendtoeslagen moet betalen, zouden de verhoudingen nog oneerlijker worden. Zeker omdat supermarkten al veel medewerkers slechts een jeugdloon van vier tot zes euro per uur hoeven te betalen. Muller: ‘We hebben nu al 20 procent meer loonkosten dan traditionele supermarkten. Onder de supermarkt-cao zal dat 40 procent meer zijn.’
Minder innovatie
Het cao-instrument leidt ertoe dat innovatieve nieuwkomers uit de markt worden geweerd, stelt de Vereniging E-commerce Nederland in een persbericht. Ook Muller ziet dat oneerlijke concurrentie innovatie uit de markt duwt. ‘Wij hebben afgelopen jaren 500 miljoen euro geïnvesteerd in robotisering. Dat soort bedragen investeren, wordt moeilijk als ons loonkostennadeel nog stijgt. We willen in Nederland meer innovatieve bedrijven. Laat je dan een van de befaamde scale-ups struikelen over oneerlijke concurrentie?’
In landen als Duitsland en Frankrijk speelt het probleem van oneerlijke concurrentie volgens Muller niet. ‘Daar hebben ze geen jeugdloon en werken in supermarkten gewoon volwassenen.’