Na het eten nog een paar uur aan de bak. Tot diep in de nacht tikken. De normalisering van overwerken heeft geleid tot ‘quiet quitting’: stil verzet onder jongeren, die na 5 uur geen letter meer typen en geen belletje meer plegen. Dat is noodzakelijk om overeind te blijven, schrijft Dennis van Brouwershaven op EW Podium.
Schrijver Sarah Meuleman stelde in NRC dat ‘quiet quitting’ – het stilzwijgend weigeren om werk te doen buiten kantooruren – een tegenbeweging is van de ‘hustle culture’ die in de jaren tachtig opkwam. Toen was werk het mooiste dat je kon doen, daar draaide het leven om. Er bestond een obsessie met werken om hogerop te komen in wat voor bedrijf dan ook, om status, geld, mooie auto’s en voldoening te bereiken. De keerzijde: continu moe zijn, je familie amper zien en dat lege gevoel van binnen.
Tegenwoordig voeren werknemers bij overwerk de taken slechts uit op de automatische piloot en zijn ze volgens Meuleman ‘mentaal uitgelogd’. Het is maar de vraag of dat de beste aanpak is. Het is beter om stilletjes te stoppen (quiet quitting, dus) door alle taken zoals afgesproken uit te voeren tot 5 uur. Daardoor wordt meer genot uit het werk gehaald én blijft er ruimte over voor sporten, sociale contacten, koken, enzovoort.
Daling arbeidsethos biedt juist een kans
Bedrijven ervaren verzet: werknemers die zich stilletjes terugtrekken zorgen voor meer druk op de collega’s die keurig doorwerken – uit gewoonte of uit braafheid. Het arbeidsethos lijkt te dalen. Maar hier ligt een kans. Als werkgevers iedereen tegemoetkomen, met flexibele werktijden en -plekken en bijvoorbeeld mental health-dagen (vrij vertaald: rustdagen), stijgt het moreel en uiteindelijk de productiviteit. Geef je mensen de kans om zowel van het werkleven als het privéleven te genieten, dan worden de prestaties groter. De trouw aan je onderneming ook.
De kern: een goede planning en organisatie, die rekening houdt met de werktijden van iedereen zoals is overeengekomen (dus niet de tijd die beschikbaar kan zijn, door continu maar over te werken). Werk je 30 uur in de week, dan houd je je daaraan. Werk je 50 uur in de week, dan is dat de limiet. Natuurlijk spant iedereen zich tijdens de afgesproken tijd volledig in, met plezier. Als het niet lukt om de doelen te behalen, kun je binnen de afgesproken uren nog bij elkaar komen en iets nieuws afspreken. Dat helpt. Heus.
Als we allemaal onze snelheid matigen, hebben we minder behoefte aan vakantie. Niemand is alle 40 uur van de werkweek ook echt bezig. Opstarten en afbouwen is per dag al snel een uur. De lunchpauze een uur. Dan nog een uur of twee vergaderen, waar je vaak toch niks zegt. Al die trips naar de wc en het koffiezetapparaat zijn ook alweer een half uur. Zoiets. Onderzoek wijst uit dat we maar 3 uur op een dag daadwerkelijk productief zijn.
De toekomst: minder werktijd, meer werk
De Europese Unie stelt dat een werkweek van vier dagen weleens de oplossing zou kunnen zijn: de langere uitrusttijd zorgt op den duur voor minder ziekteverlof en burn-outs. Dat scheelt ondernemingen weer geld.
Microsoft heeft in zijn kantoren in Japan de proef op de som genomen. In 2019 kreeg iedereen op vrijdag vrij, maar nog steeds hetzelfde uitbetaald. Niet alleen kreeg het personeel meer gedaan, maar ze vroegen ook minder dagen vrij. Universiteiten in het Verenigd Koninkrijk gingen nog een stap verder. Maar liefst 61 bedrijven sloegen voor een experiment van de University of Cambridge vorig jaar de handen ineen – en de laptops een dag eerder dicht.
De resultaten liegen er niet om: Bijna tweederde van de werknemers zei minder last te hebben van burn-out-klachten, en de omzet van het bedrijf steeg zelfs met 1,4 procent. Bijna alle deelnemende bedrijven houden deze werkvorm aan, dus laten we een voorbeeld nemen aan onze buren aan de overzijde van de Noordzee.
Deze nieuwe werkvorm roept haast op tot een nieuw artikel van de Grondwet. En dat artikel luidt: ‘Allen die zich in Nederland in een kantoorbaan bevinden, worden in alle gelijke gevallen gelijk behandeld. Verstoring wegens e-mails of vergaderingen op welke grond dan ook, is na 5 uur niet toegestaan.’