ChatGPT, de app die moeiteloos teksten fabriceert, maakt kunstmatige intelligentie (artificial intelligence, AI) voor het eerst voor iedereen beschikbaar. Maar AI is ook een wolf in schaapskleren, schrijft Theo van Vugt.
AI kent opeens een versnelling die zelfs wetenschappers en techdeskundigen verbaast. Wat zijn de effecten op de samenleving? Hoe gaat het ons leven veranderen? Ingrijpend, zeggen de betrokken techbedrijven, maar ook wetenschappers denken dat nu echt AI-toepassingen ontstaan die veel mensen werk uit handen nemen.
Lees ook dit ingezonden opiniestuk: ChatGPT, welkom in het onderwijs
Werkstukken, onderhandelingen en fraude
Vertalen van teksten in goed Engels gaat met ChatGPT met een druk op de knop. Wil uw zoon of dochter een goed werkstuk maken over de piramides, dan schrijft ChatGPT daar snel een lopend verhaal over – zonder spelfouten. Krijgt u een onbegrijpelijke brief van de Belastingdienst? Scan de brief, leg hem voor aan AI en u krijgt de belangrijkste punten op een rij – en u krijgt ook nog te zien wat u moet doen. U kunt zelfs een antwoordbrief laten opstellen die voldoet aan de juridische en taalkundige normen.
AI kan ook onderhandelingen voor zijn rekening nemen. Wilt u dat beide partijen tevreden zijn, of toch het onderste uit de kan? AI regelt het voor u. Iedereen op kantoor met een witte boord krijgt te maken met AI. Het verschil tussen een gesprek met een mens of een machine is al niet meer te maken, maar AI gaat ook veel werk overnemen.
Helaas: ook mensen die kwaad willen, kunnen het gebruiken. Zo kan iemand er fraude mee plegen. Of kan iemand geld aftroggelen bij uw naasten door zich voor te doen als u, nadat diegene uw stemgeluid en uiterlijk heeft gekopieerd.
De mens weet niet wat er onder de motorkap gebeurt
AI-experts vragen zich af of zelflerende systemen als ChatGPT moeten worden beteugeld. Zelfs zij weten niet precies wat de zelflerende algoritmes doen. Op basis van veel data maken algoritmes zelfstandig een model, dat op zijn beurt reageert op impulsen van buiten. De machine leert van het gebruik door mensen, maar de mens weet niet meer wat er onder de motorkap gebeurt en hoe het resultaat tot stand komt. Dat vraagt om controle én beteugeling.
Op de hoogte blijven van de laatste verhalen, achtergronden en opinies van de redactie van EW?
Meld u dan nu aan voor onze nieuwsbrieven.
Na alle verwondering over wat de computer kan, moet het nu snel gaan over de grenzen van deze ontwikkeling. In de praktijk holt regulering altijd achter de feiten aan. Wat is acceptabel? Moet je niet van tevoren weten dat je praat met een computer van een bedrijf?
Het leven van internettrollen wordt makkelijker
Internet staat vol onwaarheden en complottheorieën. Hoe te voorkomen dat die als feiten worden gepresenteerd? ChatGPT kan niet alleen tekst genereren, maar ook computercode. Alles op internet wat nu fout, misleidend of crimineel is, vindt ook zijn weg naar AI. Ook zal het leven van internettrollen makkelijker worden.
In alle opwinding over wat ChatGPT nu kan en doet, wordt dit weleens vergeten. Maar het is wachten op de eerste ongelukken. Nieuwe technologie met zo veel impact schreeuwt om regulering.