Haagse lobbymachine motor achter sociale onrust

Ik heb dat bericht van de Britse zakenkrant gelezen als een waarschuwing. Zo kan dat niet doorgaan, op straffe van sociale onrust, populistische opstanden of ander gedoe dat ook het ­zakendoen ernstig kan verstoren. Sinds de eeuwwisseling, zo zegt De Nederlandsche Bank, is het netto besteedbaar inkomen in ­Nederland niet of nauwelijks toegenomen. Terwijl de economie over het geheel genomen doorgroeide, ging het meerdere naar (grote) bedrijven of naar de collectieve sector.

Geen wonder dat regeringspartijen worden afgestraft

Tegen die achtergrond is het niet zo vreemd dat gejubel uit Den Haag niet leidt tot euforie bij de kiezer, maar juist tot het afstraffen van regeringspartijen. Ook hier gingen in de crisistijd de belastingen omhoog. De verhoging van die belastingen voor burgers is nog steeds niet teruggedraaid. Wel gaan de belastingen van multinationals naar beneden. En de klimaatlasten worden ook weer onevenredig bij burgers gelegd.

Dat de winsten van bedrijven zo toenemen, wordt toegeschreven aan mondialisering en digitalisering. Internationaal opererende bedrijven ondervinden weinig hinder bij het op de handigste plekken onderbrengen van zowel de productie als de belastingdruk. En in de klassieke relatie kapitaal en arbeid was zeker in de crisisjaren de factor arbeid de zwakke partij.

Onlangs trokken belastingadviseurs aan de bel over de, zoals zij het zien, slechte behandeling van kleine en middelgrote ondernemingen. Grote bedrijven worden ook door de kabinetten-Rutte in de watten gelegd. Werknemers kunnen in elk geval nog hun stem uitbrengen, maar kleine ondernemers worden niet gehoord.

Formaties duren voort tot VNO-NCW tevreden is

Inderdaad hebben grote bedrijven, zeker in Nederland, een forse stem in het kapittel, want relatief veel grote bedrijven in een klein land legt onevenredig gewicht in de schaal. De ondernemerslobby wordt in Nederland niet voor niets geleid door VNO-NCW, die vooral de grote bedrijven bedient.

Bij alle kabinetsformaties speelt VNO-NCW doorgaans de doorslaggevende rol, zowel waar het gaat om de samenstelling van de ­coalitie als bij de inhoud van het Regeer­akkoord. Formaties duren voort totdat VNO-NCW en hun grote leden tevreden zijn.

Het midden- en kleinbedrijf verpietert onder de lobby- en chantagekracht van VNO-NCW, tevens de stem van Shell, Unilever, Philips en AkzoNobel. En als politici uitgeregeerd zijn, nemen ze zelf plaats in de lobbymachine van de multinationals. Zo zijn de Nederlandse manieren.

En zo daalde de vennootschapsbelasting in Nederland deze eeuw van 35 procent naar 25 procent en gaat het derde kabinet-Rutte daar weer 4 procent vanaf halen. Daarbovenop wordt de dividendbelasting afgeschaft, uitsluitend om de multinationals en hun buitenlandse aandeelhouders te plezieren.

Maar intussen lijdt de welvaart van een land als Nederland onder die eenzijdige lobbykracht. Uiteindelijk bereken je welvaart niet in nationaal inkomen, maar in wat burgers netto te besteden hebben – tot op zekere hoogte samen met wat hun aan collectieve goederen (zorg, sociale ­zekerheid, onderwijs) ten goede komt.