Hervormingen van premier Benjamin Netanyahu laten de enige democratie in Midden-Oosten schudden op haar grondvesten. De onrust in Israël is groot, maar een uitweg lijkt er niet meer te zijn.
Je komt ogen tekort in de hal net buiten de vergaderzaal van het Israëlische parlement. Op de vloer liggen twaalf mozaïeken en aan een muur hangt een overweldigend kunstwerk van drie tapijten. Marc Chagall verbeeldt in het drieluik zijn verhaal van Israël.
Probeer het geheel van meer dan 15 meter breed en bijna 5 meter hoog maar eens te doorgronden. Chagall toont ijkpunten uit de Joodse geschiedenis, van koning David tot Mozes met zijn wetstafelen, en van de Holocaust tot de beeltenis van Jeruzalem als eeuwige stad van vrede.
Dreiging voor de staat Israël komt van binnenuit
Het is het verhaal van een jonge democratie met een eeuwenoude historie. De staat Israël werd in 1948 gesticht als Joodse democratie en wist zich staande te houden ondanks tal van bedreigingen en oorlogen. Op dit moment komt de dreiging van binnenuit en staat de succesvolle combinatie van een Joodse én democratische staat op gespannen voet.
Lees ook: 75 jaar Israël: (klein-)kinderen van vier premiers over de Joodse natieOp 24 juli boekte premier Benjamin Netanyahu een groot politiek succes. Na een boycot van de oppositie werd het eerste deel van een omvangrijke juridische hervorming aangenomen in de Knesset. Het parlement beknotte de macht van het Israëlische Hooggerechtshof. Dat mag volgens de wet geen nieuwe wetten meer toetsen aan het zogeheten redelijkheidsbeginsel. Dat beginsel garandeert dat het Hof het parlement kan terugfluiten bij onredelijk handelen. Het gaat er niet om of het Hof het eens is met een wet of besluit, maar of het zich kan vinden in de motivatie ervan. Er zijn geen ijzeren regels voor.
Verleidelijk te denken dat hervorming democratie versterkt
Het beginsel staat in een van de basiswetten van Israël, dat geen grondwet kent. De macht van het Hooggerechtshof vloeit voort uit de mogelijkheid om wetten aan die basisregels te toetsen. Het schrappen van de toets op redelijkheid is een ernstige beperking van het Hof.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Het is verleidelijk om te denken dat de hervorming de Israëlische democratie versterkt. Dat is het argument van Netanyahu. Op het eerste gezicht heeft hij gelijk. De gekozen volksvertegenwoordiging versterkt haar positie ten opzichte van een ongekozen macht. Alleen wordt zo wel de weg geëffend voor een absolute democratie, waarin de meerderheid domineert zonder het minderheidsbelang in ogenschouw te nemen. Dat verstoort de balans in de democratische rechtsorde.
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?