De Turkse premier Ahmet Davutoglu zou bereid zijn om alle niet-Syrische migranten die naar Griekenland reizen, terug te nemen. Dat kennelijke aanbod aan voorzitter Donald Tusk van de Europese Raad roept veel vragen op.
Turkije is een transitland voor migranten geworden. Het land grenst aan Syrië, waar een oorlog woedt, en aan Schengen- en EU-lid Griekenland. Grote aantallen Syriërs zijn naar Turkije gevlucht en honderdduizenden zijn meteen of na een tijdje naar Europa getrokken.
De Duitse bondskanselier Angela Merkel heette afgelopen zomer iedereen welkom, en honderdduizenden mensen uit het Midden-Oosten en Afrika hebben dat als een uitnodiging aanvaard. Zij mengen zich onder de Syriërs, doen zich vaak ook voor als Syriërs, en trekken naar Europa.
Inzicht
De aantallen mensen – vluchtelingen en economische migranten – zijn zo groot dat ook Merkel tot het inzicht is gekomen dat het zo niet langer kan. Zij wil honderdduizenden economische migranten terugsturen en papt al maanden aan met Turkije om te voorkomen dat nog meer niet-vluchtelingen deze kant op komen.
Tot nog toe heeft dat weinig effect. In januari en februari kwamen meer immigranten (131.000) naar Griekenland dan in diezelfde periode vorig jaar.
Maandag komen de regeringsleiders van de Europese Unie in Brussel bijeen voor een speciale top met Turkije, om dat land tot actie te bewegen. Maar wat kan Turkije doen? Voor de Turkse kust liggen honderden Griekse eilanden. Die in korte tijd onbereikbaar maken, is niet zo eenvoudig.
En hoe willen de Turkse en Griekse autoriteiten de identiteit van migranten vaststellen? Er zijn volop illegale Syrische paspoorten in omloop en anderen beweren – wat soms waar is – dat ze geen identiteitsbewijs hebben.
Nuttige rol
En als niet-Syriërs inderdaad vanuit Griekenland terug naar Turkije worden gebracht, hoe gaat dat dan? Wat gebeurt er met hen? Worden zij door Turkije dan weer met harde hand teruggestuurd naar Afrika of het Midden-Oosten? Ofwel: mag Turkije de vuile klusjes voor de EU uitvoeren?
Dat Turkije een nuttige rol kan spelen in het beperken van immigratie naar Europa lijdt geen twijfel. Maar de vraag is hoe dat moet worden uitgevoerd. Temeer wanneer Turkije alleen immigranten wil terugnemen en tegenhouden als het land uitzicht krijgt op EU-lidmaatschap – wat de meeste EU-landen niet willen.
De EU-en Schengenlanden kunnen beter hun eigen grensbewaking op orde brengen in plaats van zichzelf zo afhankelijk te maken van de Turken.