Het Verenigd Koninkrijk sluit de deur voor ongeschoolde en niet-Engelssprekende migranten als onderdeel van een grootscheepse verandering van het immigratiestelsel. Vier vragen en antwoorden.

Wat heeft het kabinet-Johnson besloten?

Het kabinet van de Britse premier Boris Johnson wil werkgevers stimuleren af te stappen van goedkope arbeidskrachten vanuit Europa. In plaats daarvan moeten zij investeren in het behoud van werknemers en in het ontwikkelen van automatiseringstechnologie.

Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken krijgen burgers van landen binnen en buiten de EU dezelfde behandeling als op 31 december 2020 het vrije verkeer tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU eindigt.

Het totaalaantal migranten gaat omlaag. Er komt een nieuw systeem dat punten toekent voor specifieke vaardigheden, kwalificaties, salarissen of beroepen. Visa worden enkel uitgereikt aan degenen die voldoende punten kunnen verzamelen, Engels spreken en een baanaanbieding hebben met een minimumjaarsalaris van 25.600 pond (30.820 euro).

Ook voor studentenvisa zal een puntensysteem gelden. Kandidaten moeten een toelating hebben voor een Britse instelling, Engels spreken en in staat zijn zichzelf te onderhouden. EU-burgers en burgers uit andere landen met overeenkomsten met het Verenigd Koninkrijk hebben geen visum nodig voor een verblijf van minder dan zes maanden.

Wat zijn de reacties?

Volgens minister van Binnenlandse Zaken Priti Patel brengt het nieuwe systeem de ‘slimsten en de besten’ naar het Verenigd Koninkrijk. In het programma BBC Breakfast zei ze woensdag dat de regering mensen met de juiste talenten wil stimuleren en de hoeveelheid laaggeschoolden die naar het land komt, wil verminderen. Dat zal volgens Patel leiden tot een hoogopgeleide, -getrainde en -productieve economie. Bedrijven die mensen willen aannemen, moeten volgens haar eerst maar eens kijken naar de acht miljoen ‘economisch inactieve’ potentiële werknemers in het Verenigd Koninkrijk.

De Scottish National Party (SNP) noemde het een ‘ridicuul of gevaarlijk idee’ omdat veel in deze groep last hebben van een slechte gezondheid. De Schotse SNP-leider Nicola Sturgeon noemt de plannen ‘verwoestend’ voor de Schotse economie.

Diane Abbott van Labour laat weten dat de regering ‘ogenschijnlijk niet heeft doordacht wat de effecten van dit beleid zullen zijn op de economie als geheel en welke boodschap het afgeeft aan migranten die hier al wonen en werken’.

Volgens woordvoerder van de Liberal Democrats Christine Jardine komen de voorstellen voort uit ‘xenofobie’.

Kennen we meer landen met een dergelijk systeem?

Het toelatingsbeleid van Australië ten aanzien van arbeidsmigranten is vergelijkbaar met dat van Canada en Nieuw-Zeeland: potentiële gegadigden worden geselecteerd op basis van opleiding en werkervaring. Buitenlanders met een beroep waarnaar vraag is, zijn welkom. De rest heeft pech. Het land wil hiermee voorkomen dat nieuwkomers de banen van de eigen bevolking innemen.

Het aantal beschikbare verblijfsvergunningen wordt jaarlijks vastgesteld, al naar gelang de economische vooruitzichten — in 2015 zo’n 130.000 op een bevolking van ruim 23 miljoen. Op is op.

Naast reguliere immigranten neemt Australië ook asielzoekers op. Maar in vergelijking met Nederland gaat het om een zeer geringe hoeveelheid. In 2018 stond de teller op ruim tienduizend.

Ook asielzoekers worden zorgvuldig gescreend voordat zij worden toegelaten. En wie het toch waagt onaangekondigd te verschijnen, wordt opgesloten en uitgezet of in het gunstigste geval doorgestuurd naar Papoea-Nieuw-Guinea. De boodschap is helder: Australiërs zijn best gastvrij, maar ze blijven graag baas in eigen huis.

De meeste asielzoekers komen naar Australië op voorspraak van de UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties. Zij krijgen een permanente verblijfsvergunning en worden geholpen om een nieuw leven op te bouwen. Dat ligt anders met bootvluchtelingen die op de bonnefooi naar Australië gaan. Sinds 2013 worden zij onverwijld teruggestuurd. Op volle zee welteverstaan. En voor wie er toch in slaagt de wal te bereiken, is het kiezen of delen: of terug naar zijn eigen land, of de handen uit de mouwen steken in Papoea-Nieuw-Guinea.
Het herhuisvestingsplan is in 2013 bedacht door sociaal-democraat ­Kevin Rudd in de nadagen van diens premierschap en vervolgens overgenomen door zijn conservatief-liberale opvolger Tony Abbott. De regering van Papoea-Nieuw- Guinea is er maar wat blij mee: het straatarme land krijgt zo niet alleen goedkope arbeidskrachten, maar op de koop toe ook miljarden aan ontwikkelingshulp.

Merken we in Nederland al iets van de Brexit?

Ja. Een recordaantal buitenlandse bedrijven heeft in 2019 zijn activiteiten naar ons land verplaatst wegens de Brexit.

Buitenlandse bedrijven zorgden het afgelopen jaar voor 4,3 miljard euro aan investeringen en 14.000 directe banen in ons land, meldt het Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA) woensdag. Het NFIA valt onder het ministerie van Economische Zaken en haalde in 2019 in totaal een kleine vierhonderd bedrijven naar Nederland. Daarvan kwamen er tachtig naar ons land als direct gevolg van de Brexit.

De in totaal 140 Brexit-bedrijven die zich sinds 2016 in Nederland hebben gevestigd, zijn goed voor ruim 4.000 banen en 375 miljoen euro aan investeringen zorgen.

Daarnaast ziet het NFIA dat bedrijven die vanwege de Brexit voor Nederland kiezen, in toenemende mate van buiten het Verenigd Koninkrijk komen. Bedrijven uit landen als India en Canada die voor een Europese vestiging traditioneel voor een Britse locatie zouden kiezen, besluiten zich nu op het Europese vasteland te vestigen.

Het huidige vestigingsklimaat van Nederland krijgt flinke lof toegezwaaid van de NFIA-directeur. De ligging en infrastructuur van ons land zijn goed, de mensen zijn hoogopgeleid en spreken goed Engels.