Iran is niet bereid opnieuw te onderhandelen over het atoomakkoord dat in 2015 werd gesloten. De Amerikaanse president Donald Trump eist van Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk dat het akkoord voor 12 mei wordt aangepast. Doen ze dat niet, dan dreigt Amerika opnieuw sancties uit te vaardigen tegen de islamitische republiek.
Maar als het aan Iran ligt, heeft het aanpassen van het akkoord geen zin, laat de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Javad Zarif donderdag weten.
Trump dreigt atoomdeal te torpederen
Op 12 mei moet Trump bekendmaken of hij het akkoord wel of niet blijft steunen. Zo niet, dan worden draconische economische sancties tegen Iran opnieuw van kracht. Formeel bestaat het akkoord dan nog, maar Teheran heeft al aangegeven dat te ‘verscheuren’ als Washington zich terugtrekt. ‘Onze reactie op Amerikaanse terugtrekking zal onplezierig zijn,’ zei Zarif twee weken terug al.
Wat houdt het Iran-akkoord in?
Het verdrag is in 2015 gesloten en geldt als het belangrijkste wapenfeit in het buitenlandbeleid van de regering-Obama. Afgesproken is om de draconische sancties die Iran waren opgelegd te verlichten, mits Iran de ontwikkeling van nucleaire centrales stopzet. Volgens critici worden deze centrales gebruikt voor de productie van kernwapens. Iran ontkent dat. Het akkoord is ondertekend door Amerika, Frankrijk, Duitsland, Iran, China en het Verenigd Koninkrijk.
Iran is niet bereid opnieuw te onderhandelen, zegt de minister donderdag. Eerder uitte een woordvoerder van de Iraanse ayatollah Ali Khamenei zich in soortgelijke bewoordingen. Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk – andere partijen in het akkoord – zijn voorzichtig met harde uitspraken doen over de deal: ze willen ‘open gesprekken’ met Iran over de ontwikkeling van het nucleaire programma, en over de rol van het land bij crises in het Midden-Oosten.
De Europese leden, de Franse president Emmanuel Macron in het bijzonder, proberen Trump ervan te overtuigen de deal te behouden. Diezelfde landen beweren dat Iran zich aan de voorwaarden van de deal houdt.
Onthullingen Israël brengen deal verder in gevaar
Iran heeft echter meermaals verklaard geen intentie te hebben om zijn rol in het Midden-Oosten te verkleinen. Datzelfde geldt voor de ontwikkeling van raketten, die volgens Iran puur verdedigend zijn bedoeld, en dus niet onder de deal zouden vallen. Bovendien kwam het akkoord deze week nog verder op losse schroeven te staan door onthullingen van Israël, waaruit zou blijken dat Iran heeft gelogen over zijn kernprogramma.
Volgens onze bloggers
Afshin Ellian: ‘Enorm gewaagde operatie Israël legt leugens van Iran bloot’
De Israëlische premier Benjamin Netanyahu presenteerde maandagavond de bevindingen van de geheime inlichtingendienst Mossad. Die maakte zo’n 500 kilo aan documenten buit in een vervallen pakhuis in het zuiden van de Iraanse hoofdstad Teheran waaruit zou blijken dat Iran zijn nucleaire project Amad in het geheim heeft voortgezet. En dat terwijl Iran in 2015, toen het akkoord werd gesloten, had gezegd dat het daarmee al in 2003 was gestopt.
Volgens Netanyahu was het doel van project Amad om vijf kernkoppen van 10 kiloton te ontwikkelen die de kracht zouden hebben van ‘vijf Hiroshima-bommen’. Ook presenteerde hij een kaart waarop was te zien op welke plekken – vijf woestijnachtige gebieden in Iran – het regime in Teheran de kernkoppen zou willen testen.
VN-baas waarschuwt voor oorlog zonder deal
Naar aanleiding van die onthulling waarschuwde secretaris-generaal van de Verenigde Naties (VN) António Guterres voor een nieuwe oorlog als Amerika zich terugtrekt uit de deal. ‘We worden geconfronteerd met gevaarlijke tijden.’ De hoogste VN-baas noemt het in 2015 gesloten akkoord een ‘belangrijke diplomatieke overwinning’.
Zarif was niet onder de indruk van de Israëlische aantijging dat Iran in het geheim verder werkt aan kernwapens. Hij noemde Netanyahu the boy who cries wolf – de jongen die vals alarm slaat – omdat die Iran al veel vaker vals zou hebben beschuldigd. Bovendien toonde de presentatie volgens Zarif niets nieuws. De Europese Unie is het daarmee eens: de bewijzen van Israël zijn ‘niet overtuigend’, vindt hoge buitenlandvertegenwoordiger namens de EU Federica Mogherini. ‘Ik heb van premier Netanyahu geen bewijzen gezien dat Iran de afspraken niet nakomt.’
Mike Pompeo, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, zei eerder deze week juist dat de onthullingen van Israël bewijzen dat de deal is ‘gebaseerd op leugens’. Trump, die al ruim vóór zijn aantreden sceptisch was over het akkoord, sprak vergelijkbare woorden. Naar eigen zeggen had hij ‘al die tijd al 100 procent gelijk’.
Frankrijk – dat de deal graag in stand wil houden – vindt juist dat de onthullingen laat zien waarom deze overeenkomst nodig is. Die is volgens woordvoerders van het Elysée gesloten met eventuele Iraanse leugens in het achterhoofd. Dankzij dit akkoord kan het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) de nucleaire activiteiten van Iran nauwlettend in de gaten houden, aldus Parijs. In een verklaring liet het IAEA eerder weten dat het op de hoogte was van een Iraans atoomprogramma tot 2003 en dat het geen bewijs heeft dat Iran na 2009 nog verder heeft gewerkt aan atoomwapens. Over eventuele vervolgstappen wilde het agentschap niets kwijt.