Leiders in Brussel kijken angstvallig naar 2017, het jaar waarin de Fransen, Duitsers en Nederlanders naar de stembus gaan. Vicepresident van de Europese Commissie Frans Timmermans heeft als voornemen ‘leugens van populisten’ te ontkrachten.
De EU moest in 2016, met onder meer Brexit en het Italiaanse referendum, verscheidene klappen incasseren. 2017 kan nieuwe problemen brengen voor ‘Brussel’, met verkiezingen in Frankrijk, Nederland en Duitsland. Het Front National, de PVV en AfD, allen EU-kritisch, staan op winst in de peilingen.
Timmermans schrijft in een column op het Duitse medium Treffpunkt Europa dat hij wil voorkomen dat 2017 ‘het politieke equivalent van The Hangover’ wordt: ‘Dat je op een dag wakker wordt op de vloer met een tattoo op je gezicht en een tijger in de badkamer. We moeten nu actie ondernemen.’
Niet alle EU-burgers willen ‘land terugnemen’
De EU-leider probeert te begrijpen waarom het anti-EU sentiment momenteel zo sterk is. ‘Mensen, geraakt door verscheidene crises, weten niet zeker of het morgen beter zal zijn dan gisteren,’ schrijft Timmermans. ‘Ze vragen zich af of de politieke systemen die ze kennen wel geschikt zijn om zich aan te passen aan de globaliserende wereld.’
Timmermans ziet in de opkomst van populisten de grootste uitdaging. Hij noemt ze ‘post truth’, politici die de angst en frustratie aangrijpen om een ‘politiek van intolerantie, xenofobie en illiberalisme’ te promoten. Volgens Timmermans schetsen populisten en hun aanhangers, onder meer in Groot-Brittannië en Amerika, een inaccuraat beeld dat ze ‘hun land’ gaan terugnemen. ‘Alsof alle tegenstanders van dat idee opeens zijn verdwenen.’
Geen zin meer in nieuwe referenda
De vicevoorzitter van de Europese Commissie vervolgt dat het ‘kan opluchten om te klagen over nationalistische populisten’, maar dat Brussel ook concreet wil ingrijpen. ‘Leugens ontkrachten is één ding, opstaan voor onze waarden is een ander’, schrijft Timmermans, die hoopvol zegt te zijn dat de nieuwste generatie Europeanen voor een positieve impuls zal zorgen.
Ondertussen roept de Slowaakse premier Robert Fico – Slowakije was tot 1 januari voorzitter van de EU – zijn EU-collega’s op om te stoppen met het uitroepen van referenda. ‘Avonturen als het Britse en het Italiaanse referendum’ moeten afgelopen zijn, want die ‘bedreigen de EU’, aldus Fico.