Na het hoogoplopende conflict tussen bondskanselier Angela Merkel en minister van Binnenlandse Zaken Horst Seehofer over asielbeleid, dient de volgende crisis zich alweer aan in Berlijn. Er is veel onenigheid over de lezing van de recente demonstraties in de Oost-Duitse stad Chemnitz, die losbarstten nadat een 35-jarige man werd doodgestoken. Opnieuw speelt Seehofer een hoofdrol.
Spil in de discussies is Hans-Georg Maassen, chef van de binnenlandse veiligheidsdienst BfV, die vorige week de wenkbrauwen deed fronsen toen hij zich uitsprak over wat er gebeurde tijdens de eerste dag van de demonstraties. ‘Ik deel het scepticisme over berichten van extreem-rechtse betogers die mensen achtervolgen in Chemnitz,’ zei hij vorige week vrijdag. Merkels woordvoerder had daar eerder juist over gezegd dat de protestmarsen ‘door gewelddadige rechts-extremisten en neo-nazi’s niets te maken hebben met treurnis over een persoon of met zorgen over de cohesie van een stad’.
Maassen noemde video nep, maar nam uitspraak later terug
Een video die eind augustus op sociale media opdook zou aantonen dat er sprake was van ‘klopjachten op buitenlanders’ door ‘extreem-rechtse’ demonstranten. ‘De binnenlandse inlichtingendienst heeft geen betrouwbare informatie over zulke praktijken,’ zei Maassen vorige week, tot veler verbazing. De linkse regeringspartij SPD en oppositiepartijen de Groenen en Die Linke (De Linksen) waren woedend, omdat Maassen volgens hen ‘rechts-extremisme wil bagatelliseren’. Laatstgenoemde partij eiste zelfs zijn ontslag.
Meer over de protesten: Neonazi’s of boze burgers? Discussie over demonstranten Chemnitz
Toen hij die uitspraken woensdag in besloten parlementaire commissies moest verdedigen, kon Maassen geen concrete bewijzen leveren dat de video in scène was gezet. De inlichtingenchef nam zijn uitspraak zelfs terug: de beelden, verspreid door een twitteraccount van de extreem-linkse actiegroep Antifa, waren volgens hem tóch echt. Wel zei hij dat een enkele video nog niet bewijst dat er in Chemnitz sprake was van talloze ‘heksenjachten’.
#c2608 #Sachsen
Menschenjagd in #Chemnitz Nazi-Hools sind heute zu allem fähig.#FckNZS pic.twitter.com/dP9EK4T84p— Antifa Zeckenbiss (@AZeckenbiss) August 26, 2018
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
De video die leidde tot berichten over ‘klopjachten’ op buitenlanders
Met deze nuanceringen was de kous nog niet af. In navolging van Die Linke roepen nu meerdere oppositiepartijen op tot zijn aftreden. Steeds meer parlementsleden van de SPD, onder wie partijvoorzitter Andrea Nahles, voegen zich nu bij die oproep. Sterker nog, een groep onder leiding van de jonge SPD’er Kevin Kühnert, vindt zelfs dat de sociaal-democratische regeringspartij zich moet terugtrekken uit de coalitie als Merkel Maassen niet ontslaat.
‘Merkel wil van inlichtingenchef af, maar dan dreigt ruzie met Seehofer’
Volgens ingewijden bij dagblad Die Welt wil Merkel ook van hem af, maar is dat niet zo eenvoudig als het lijkt. De andere regeringspartner van Merkels CDU, de conservatieve CSU, staat namelijk vierkant achter Maassen. CSU-minister van Binnenlandse Zaken Horst Seehofer, die bij de parlementaire commissie aanwezig was waar de inlichtingenchef tekst en uitleg gaf, vindt het antwoord van Maassen ‘gedifferentieerd, volledig en overtuigend’, en kan wat hem betreft dus aanblijven. Als Merkel de BfV-chef dus ontslaat, jaagt ze Seehofer mogelijk tegen zich in het harnas.
Dat zou, na een eerder hoogoplopend conflict tussen Merkel en Seehofer over het Duitse immigratiebeleid, kunnen leiden tot een breuk tussen de christen-democratische zusterpartijen. Afgelopen zomer was de spanning in het kabinet om te snijden, maar sloten beide een compromis over ‘doorreiscentra’ voor asielzoekers aan de Duitse grens met Oostenrijk. Zo werd een vertrek van Seehofer voorkomen.
Voortdurende onenigheid CDU/CSU leidt tot scepsis bij Duitse kiezers
Duitse politieke crisis markeert einde van tijdperk, schreef Syp Wynia over Merkel en Seehofer
Het was niet de eerste keer dat grote verdeeldheid binnen de zogenoemde GroKo (grote coalitie) aan de oppervlakte kwam. In maart waren Merkel en Seehofer het al oneens over de vraag of de islam bij Duitsland hoort. De bondskanselier vond van wel, haar minister van Binnenlandse Zaken vond van niet.
De repeterende onenigheid in de coalitie komt het vertrouwen van de Duitse kiezer in de christen-democratische unie van CDU/CSU niet ten goede. Vrijdag presenteert de omroep ZDF de resultaten van de meest recente Politbarometer, een maandelijkse opiniepeiling onder de Duitse bevolking. Slechts 28 procent van de ondervraagden heeft vertrouwen in CDU/CSU, een dieptepunt in de historie van de politieke barometer. Opmerkelijk is ook dat de SPD door de ondervraagden juist iets positiever wordt beoordeeld dan in de vorige enquête.
Lees ook het verslag van correspondent Rob Savelberg: Hitlergroet is terug in Duitsland
Een andere opvallende uitkomst is de mening van Duitsers over de rechts-nationalistische partij AfD, een van de groeperingen die opriep tot vreedzame demonstraties in Chemnitz. 77 procent van de ondervraagden zou hebben gezegd dat ‘extreem-rechtse standpunten in de AfD wijdverbreid’ zijn. De partij werd beschuldigd van het ophitsen van demonstranten, maar distantieerde zich onmiddellijk van vermeende ‘jachttaferelen’ in de stad. Toch blijven vooraanstaande politici de partij bekritiseren. Zo schrijft Die Welt dat Seehofer de AfD ‘een tegenstander van de Duitse staat’ noemt.