Door politieke versplintering dreigt het land onbestuurbaar te worden. Een kiesdrempel zou een remedie kunnen zijn, maar daardoor zou ook het representatieve gehalte van het parlement afnemen.
Over hun eerste grote interview in de media na hun desertie mogen de twee heren best tevreden zijn. De afvallige PvdA’ers Tunahan Kuzu en Selcuk Öztürk wisten zich in de Volkskrant handig te profileren als goedbedoelende vernieuwers en als zielige slachtoffers.
Slachtoffers van de verruwing en verrechtsing in de Nederlandse politiek, van de media, van de onverdraagzaamheid van de PvdA, van de imagebuilding van vicepremier Lodewijk Asscher.
Vlag
Over hun zetelroof spraken de Turkse volksvertegenwoordigers met geen woord. Zeker Kuzu heeft vrij veel voorkeurstemmen gekregen bij de verkiezingen van 2012: 23.067. Maar hij is toch echt de Tweede Kamer binnengekomen onder de vlag van de PvdA, die hem heeft geroyeerd. Het is dus hoogst onfatsoenlijk van hem om gewoon te blijven zitten waar hij zit.
Nu het de rug toekeren van een fractie zonder het parlement te verlaten voor het eerst zijn eigen partij treft, voelt ook Ronald Plasterk de behoefte aan maatregelen. De minister van Binnenlandse Zaken wil onderzoeken wat er kan worden gedaan tegen het stelen van Kamerzetels.
Maar zonder een ingrijpende wijziging van de Kieswet valt er praktisch niets te ondernemen. De ambities van minister Plasterk zullen ook in dit geval dus waarschijnlijk weer nergens toe leiden.
Stroperig
Afsplitsingen in de Tweede Kamer lijken een trend. Zo is er de groep Bontes/Van Klaveren die uit de PVV is gestapt. En de gebruikelijke trammelant in ouderenpartijen leidde tot het afscheid van Norbert Klein van 50Plus.
Zestien fracties telt de Tweede Kamer, wat het werk omslachtiger en stroperiger maakt. Al die fracties willen bijvoorbeeld graag iets zeggen over de geagendeerde onderwerpen.
Ook zonder afsplitsingen is het aantal fracties al groot, luidt een veelgehoorde klacht. De politieke versplintering dreigt het land onbestuurbaar te maken. Een mogelijke maatregel om het tij te keren, is het invoeren van een kiesdrempel. Het vaststellen van een minimumpercentage van stemmen die partijen bij verkiezingen moeten halen, zou de volksvertegenwoordiging overzichtelijker maken.
Kiesdrempel
De kiesdrempel wordt geregeld als remedie tegen versplintering aanbevolen. Bernard Wientjes, de vorige voorzitter van VNO-NCW, heeft ervoor gepleit, net zoals de vorige voorzitter van de VVD, Benk Korthals. En deze maand voegde het CDA zich in de rij. Het partijcongres stemde in november voor een kiesdrempel van twee zetels.
Dat is vooralsnog een bescheiden drempel, aanmerkelijk lager dan de 5 procent in Duitsland. Maar de hele maatregel getuigt van een onderschatting van de grote waarde van kleine partijen. Zij vergroten de pluriformiteit in de politiek en kunnen de aandacht vestigen op onderbelichte kwesties. Bovendien dragen zij bij aan de betrokkenheid van de kiezer, die zich vaak sterk verbonden voelt met een uitgesproken getuigenispartij.
Moslimpartij
Met een kiesdrempel neemt het representatieve gehalte van het parlement af. De kiezers worden minder goed vertegenwoordigd in Den Haag, zodat hun vertrouwen in het politieke systeem afneemt. Een moslimpartij in de Tweede Kamer zou daarom ook helemaal niet zo slecht zijn. Zij geeft moslims het gevoel dat zij een politieke stem hebben.
Wat de voorstanders van de kiesdrempel nog weleens dreigen te vergeten, is dat de daadkracht van de regering niet zozeer te lijden heeft onder het aanzienlijke aantal kleine partijen. De oorzaken liggen elders. Zoals bij de storende rol van de overbodige Eerste Kamer en bij de erosie van grote partijen.
Vroeger waren er een paar machtsblokken die deals met elkaar konden sluiten, met het CDA meestal in een comfortabele centrumpositie. Nu zijn er een stuk of zes middelgrote partijen die niet heel eenvoudig een coalitie kunnen vormen.
Kiezer
En verder is er nog altijd het zelfregulerend vermogen van de Nederlandse politiek. Kleine partijen die slecht functioneren, worden vanzelf door de kiezer afgestraft en verdwijnen van het Haagse toneel. Kleine partijen die een waardevolle functie vervullen, mogen blijven en krijgen de gelegenheid te groeien.
Het CDA laat de laatste tijd voortdurend proefballonnetjes op. Voordat de partij de kiesdrempel omhelsde, verdedigde aanvoerder Sybrand Buma al de invoering van een districtenstelsel. Het lijkt erop dat de christen-democraten zich in de oppositie erg vervelen. En verveelde personen komen vaak met vervelende ideeën.