Er komt een storm aan

25 september 2021Leestijd: 5 minuten
Tweede dag van Algemene Politieke Beschouwingen. Foto: ANP

Het is voorbij, schrijft Zihni Özdil, de gevestigde politiek heeft Nederland deze week weggegeven aan het rechtspopulisme.

Zihni Özdil (1981) is historicus. Hij schrijft elke zaterdag een column voor ewmagazine.nl.

Bijna nergens in Europa is er zo’n grote ‘flexibele schil’ op de arbeidsmarkt als in Nederland. Miljoenen Nederlanders in onzekere, veelal onderbetaalde baantjes. Steeds meer moeite om het hoofd boven water te houden zonder schulden te maken. Van postbezorgers die zonder plaspauze in de rondte rennen omdat ze 0,60 cent per bezorgd pakket krijgen tot academici die van tijdelijk contract naar tijdelijk contract moeten hoppen.

Zoiets als het Toeslagenschandaal past enkel in een dictatoriaal land

Ik kon geen andere beschaafde overheid vinden die arme gezinnen uit elkaar rukt en jongeren de dakloosheid in duwt. Dankzij de Participatiewet van PvdA en VVD heeft Nederland een ‘kostendelersnorm’. Voor ieder mens van boven de 21 jaar in een bijstandsgezin wordt de uitkering gekort door de kostendelersnorm. Van 30 procent bij één persoon tot maar liefst 62 procent bij vijf personen. Dit dwingt bijstandsmoeders en -vaders tot een onmenselijke keuze: of je naasten het huis uit zetten, of nog verder aan de bedelstaf raken. Niet alleen een extra beslag op de wachtrijen in de sociale huur, maar ook een belangrijke factor achter de verdriedubbeling van het aantal dakloze jongeren in ons land in de afgelopen tien jaar.

Over sociale huur gesproken: Pieter Omtzigt heeft uitgezocht dat er geen enkel land in de wereld is dat een boete legt op sociale huurwoningen. Behalve Nederland. Die ‘verhuurdersheffing’ is de belangrijkste factor achter de huidige wooncrisis.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Geen enkel ander land in West-Europa heeft de zorgverzekering geprivatiseerd. Zelfs Margaret Thatcher durfde dat niet aan. Maar Nederland wel, in 2006. Toenemende ‘eigen risico’s’, ‘eigen bijdragen’ en verplaatsing van zorg naar de aanvullende verzekering is sindsdien schering en inslag. Gevolg: voor miljoenen Nederlanders is het niet meer vanzelfsprekend dat ze de zorg krijgen die ze nodig hebben. Het is zelfs zo erg dat we in Nederland weer, net als in de negentiende eeuw, aan iemands gebit kunnen aflezen of hij arm is.

Geen enkel EU-land om ons heen heeft een schuldenstelsel ingevoerd in het onderwijs. Nederland, daarentegen, dwingt jongeren om met tienduizenden euro’s schuld op hun schouders aan hun jonge leven te beginnen. In de meeste gevallen zijn die jongeren geketend voor het leven. Wat was hun misdaad? Onderwijs genieten.

AftredenLees ook wat Arendo Joustra schreef naar aanleiding van de Toeslagenaffaire: Aftreden Rutte III lost wel degelijk iets op

Ik kon geen democratisch land in de wereld vinden dat willens en wetens postmoderne razzia’s organiseert op volstrekt onschuldige burgers, met als doel hun levens te vernietigen. Wie er eerlijk naar kijkt, ziet meteen dat zoiets als het Toeslagenschandaal enkel in een dictatoriaal land past. En ook in Nederland dus.

Ik zou nog pagina’s lang kunnen doorgaan. We realiseren het ons soms te weinig, maar op vrijwel elk beleidsterrein loopt Nederland extreem radicaal uit de pas met de rest van de beschaafde wereld.

15 à 20 procent van de bevolking is alle hoop in de politiek kwijt

Het vertrouwen in de Nederlandse politiek keldert, blijkt uit de laatste Ipsos-peiling. Maar wie gewone mensen spreekt, weet dat deze trend al jaren gaande is. Steeds meer Nederlanders hebben – niet ten onrechte – het gevoel dat de overheid hen niet alleen niet helpt, maar ook actief tegenwerkt, vernedert en opjaagt. Dat is een recept voor toenemende afkeer van en ressentiment tegen de politiek. Een levensgevaarlijke ontwikkeling.

Circa 30 tot 40 procent van de bevolking is wel tevreden. De upper middle class en de upper class die genoeg verdienen om niet afhankelijk te zijn van toeslagen. Die vermogen hebben opgebouwd. Voor wie bijna 400 euro ‘eigen risico’ makkelijk op te hoesten is. En die, omdat ze er niet mee worden geconfronteerd, geen idee hebben wat armoede in Nederland betekent.

Lees dit omslagverhaal terug: De Nederlandse burger is boos!

Aan de onderkant is 15 à 20 procent van de bevolking alle hoop in de politiek kwijt. Zij zijn definitief afgehaakt. Uit de Ipsos-peiling blijkt dat die groep nu in rap tempo aan het radicaliseren is. Geen wonder dat zij vatbaar worden voor samenzweringstheorieën. Als je keer op keer niks terugkrijgt van de gevestigde politiek, als je keer op keer wordt vernederd door je eigen overheid, roept dat vragen op. In dat opzicht springen mensen als Thierry Baudet en Willem Engel in een gat in de markt. Zij bieden deze mensen een ‘antwoord’, hoe krankzinnig en onwaar ook, op de vraag wat de oorzaak is van hun problemen.

Het is te makkelijk om enkel de VVD en Mark Rutte hiervan de schuld te geven. Want in nóg iets loopt Nederland totaal uit de pas met de rest van de wereld. Er is geen enkel ander land waar een groene partij en/of een sociaal-democratische partij een leenstelsel, flexibilisering van de arbeidsmarkt, verhoging van de pensioenleeftijd, privatisering van de zorg en vermarkting van de volkshuisvesting heeft ingevoerd. Alleen in Nederland is de ‘progressieve’ politiek in zulke ernstige mate ideologisch gedisimmuleerd.

Behalve aan de onderkant en aan de bovenkant is er nog ongeveer 40 procent van de Nederlandse bevolking die in het midden hangt. De bakker om de hoek, de verpleegkundige, de bankmedewerker met een mbo-opleiding, de agent enzovoorts. Mensen die net wel of net niet rondkomen. Die zien dat hun middenklassebanen aan het verdwijnen zijn. Die zich afvragen of het nog wel goed gaat komen met hun kinderen. Deze mensen hebben nog een allerlaatste sprankje hoop in de gevestigde politiek. Maar ze lopen op hun allerlaatste tandvlees. Zij zijn doorslaggevend. Het is cruciaal om hen binnenboord te houden.

Alweer de boel een beetje gemanaged. Zonder hoger doel

Lees ook het commentaar van Eric Vrijsen over de Algemene Politieke Beschouwingen: Kronkelende Rutte omklemt het midden en sluit akkoord

De Algemene Politieke Beschouwingen van deze week waren daarom de allerlaatste kans voor herstel op al die terreinen waarin Nederland radicaal uit de pas loopt. Maar helaas. Die kans heeft de gevestigde politiek  niet gegrepen. Er is dertig uur lang gedebatteerd over ‘begrotingssystematiek, kaders en dekking’. Dat leidde tot een schamele 2 miljard aan lapmiddelen. Meer dan 99 procent van de begroting blijft intact.

Alweer de boel een beetje gemanaged. Zonder hoger doel. Zonder samenhangend plan met echte oplossingen voor de ernstige crises op alle Nederlandse beleidsterreinen. Het gevolg zal desastreus zijn. Die cruciale middengroep zal de komende jaren ook afhaken. Thierry Baudet sorteert er eigenlijk zeer behendig op voor. Maar of het nou de huidige Baudet zal zijn, of een volgende: die middengroep gaat, net als eerder gebeurde in Amerika met Donald Trump en in Engeland met de Brexit, als rijp fruit in de mand van het rechtspopulisme vallen.

Maak uw borst dus maar nat.

Er komt een storm aan die zijn weerga niet kent.