Zo rechts is Nederland echt niet

Nederland is een rechts land. Althans, bij verkiezingen krijgen rechtse partijen steevast meer stemmen dan links. Maar hoe rechts zijn ze eigenlijk? Elders ter wereld lachen ze kostelijk om wat wij ‘rechts’ noemen.

Ons ‘polderrechts’ wordt over de grens links genoemd

Of je het vraagt in een christelijk, islamitisch of joods land, of de seculiere Verenigde Staten – vrijwel overal is het etiket ‘rechts’ een aanduiding van een politiek op basis van orthodox-religieuze, ultraconservatieve of zelfs reactionaire denkbeelden. Dat soort rechts bestaat amper in Nederland. Ons ‘polderrechts’ tamboereert juist op individuele vrijheden, gelijke kansen en een sterke overheid – over de grens noemen ze dat toch echt links.

Er is altijd verwarring over de termen ‘rechts’ en ‘links’. Ze zijn handig in het verkeer en in het dagelijks leven, maar niet in de politiek. Daar zijn ze nietszeggend en misleidend. Een politieke voorkeur moeten we niet reduceren tot een binaire keuze. Zeker niet in een land als Nederland, met zoveel verschillende politieke partijen in het parlement, die afhankelijk van het onderwerp nu eens links en dan weer rechts genoemd kunnen worden.

Dat links-rechtsdenken is een hardnekkige kwaal die stamt uit de tijd van de Franse Revolutie (1789). Het eerste Franse parlement besloot destijds zijn vergaderzaal in te richten naar de vorm waarin ooit de oude Grieken hun theaters bouwden: met een tribune van zetels in een halve cirkel rondom de voorzitter. De leden namen plaats bij hun gelijkgestemden: de radicale revolutionairen zaten links en rechts zaten de conservatieve aanhangers van het Ancien Régime. Dat is in de afgelopen eeuwen het model geworden voor parlementen over heel de wereld.

SP en PVV liggen niet zo ver uit elkaar als flankposities doen vermoeden

Ook de plenaire zaal van onze Tweede Kamer is een halfrond waarin de fracties zijn geordend op de links-rechts-as. Uiterst links van de voorzitter zit bijvoorbeeld de SP, uiterst rechts de PVV.