Bij Trump is een deal hetzelfde als je zin krijgen

20 december 2018Leestijd: 4 minuten
Donald Trump - Foto: AFP

Het politieke gekrakeel rond de shutdown van de overheid toont: Trumps opvatting over wat een ‘deal ‘ is, zoals beschreven in zijn boek Art of the Deal, is in toenemende mate een handicap, schrijft Bram Boxhoorn.

Voor de tweede keer dit jaar dreigde een ‘shutdown’ van de Amerikaanse federale overheid. Het Congres geeft in dat geval geen goedkeuring aan de federale begroting (of delen ervan). Dat betekent de sluiting van alle federale overheidsinstellingen. In de regel is het Amerikaanse ministerie van Defensie (het Pentagon) hiervan uitgezonderd, het State Department (Buitenlandse Zaken) niet of deels. Op verzoek van de president blijven vaak ook enkele andere instellingen, zoals de Nationale Parken, geopend voor bezoekers.

Bram Boxhoorn is historicus en momenteel directeur van de Atlantische Commissie. Hij is tevens gastdocent bij Webster University, Leiden.

Lees hier zijn eerdere blogs.

De dreigende ‘sluiting’ van de federale overheid was niet de eerste dit jaar. In januari van dit jaar was de federale overheid al een paar weken ‘op slot’. Onder meer het Vrijheidsbeeld in New York was daardoor enige tijd gesloten voor toeristen. Een van de onderwerpen die de sluiting in januari veroorzaakten – naast immigratiewetgeving – was, net als nu, Trumps voorstel om een muur aan de Amerikaans-Mexicaanse grens te bouwen om illegale immigratie tegen te gaan.

Zo simpel werkt de Amerikaanse politiek niet

Een herhaling van de situatie in januari dreigt nu weer, kort voor het kerstreces. Trump haalde aanvankelijk bakzeil over nieuwe wetgeving voor de financiering van de muur (‘The Wall’). Het voorstel daartoe lag voor bij het Huis van Afgevaardigden, waar de Republikeinen dit jaar nog een meerderheid hebben. Pas in januari komt het Huis in de nieuwe samenstelling stevig in handen van een Democratische meerderheid.

Niets aan de hand dus, zou je denken. Snel nog even de wetgeving erdoor jassen en dan kan die door naar de Senaat, waar de Grand Old Party de meerderheid heeft behouden. Daarna hoeft president Trump alleen nog maar zijn handtekening te zetten en de financiële middelen voor de bouw van de muur komen vrij.

Maar zo simpel werkt de Amerikaanse politiek niet. Ten eerste gingen de Democraten in het Huis zoals verwacht niet zomaar akkoord met de volledige financiering (5 miljard dollar, zo’n 4,4 miljard euro) van de muur en stuurden zij aan op een compromis met een aanzienlijk lager bedrag voor versterking van de grensbewaking.

De kosten zijn veel Republikeinen een doorn in het oog

President Trump slaagde er daarnaast in de Democraten – en een flink aantal Republikeinen – de gordijnen in te jagen door te zeggen dat hij ‘trots’ zou zijn de overheid te sluiten om de financiering van de muur erdoor te krijgen. Niks compromis dus. Hij ging er daarbij vanuit dat er wel een Republikeinse meerderheid te vinden zou zijn om de muur te financieren.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Maar al spoedig bleek dat een flink aantal Republikeinse Afgevaardigden niet van plan was het voorstel te steunen. De Republikeinen verloren ongeveer 40 zetels bij de Congresverkiezingen in oktober. Onder de Republikeinen die niet zijn herkozen of om een andere reden niet terugkeren, was er geen tot weinig animo om een shutdown te riskeren ten behoeve van de bouw van Trumps muur. Het onderwerp is weliswaar populair onder de aanhangers van Trump, maar de kosten zijn ook veel Republikeinen een doorn in het oog.

Trumps belofte dat Mexico zal opdraaien voor de muur heeft haar geloofwaardigheid allang verloren, als iemand het ooit heeft geloofd.

Er was veel politieke massage voor nodig van het Witte Huis om de wetgeving voor de Muur door het Huis aanvaard te krijgen.

Maar het is – vrijdagochtend 21 december – nog geen gelopen race. De besluitvorming is buitengewoon gecompliceerd: wetgeving gaat heen en weer tussen Het Huis en de Senaat en de president kan, als het resultaat hem niet aanstaat, wetgeving blokkeren.  En dat kan het Congres met een tweederde meerderheid weer ongedaan maken. En daarnaast is er dus de tijdsdruk: na 1 januari hebben de Democraten de meerderheid in het Huis en kan de Muur naar de mestvaalt van presidentiële initiatieven.

Een bedreiging vormt voor de liberale wereldorde?

Hopelijk blijven de Verenigde Staten ‘open’ en ‘in business’ en kan de Amerikaanse diplomatie haar partij mee blijven blazen in de internationale wereld. Ook blijven de consulaire diensten van het land dan beschikbaar, bijvoorbeeld voor het aanvragen van visa. Dat zou goed nieuws zijn in een wereld waarin de rol van de Verenigde Staten niet kan worden gemist.

Het toont ook weer aan hoe kwetsbaar een democratisch land als de Verenigde Staten is als het op compromisbereidheid van de politieke klasse – of het gebrek eraan – aankomt. Het is de vraag of Trumps strategie in binnen- en buitenland – nooit de status quo erkennen – een bedreiging vormt voor de liberale wereldorde, zoals sommigen beweren.

Het is maar de vraag of Trumps strategie in binnen- en buitenland – nooit de status quo erkennen – een bedreiging vormt voor de ‘liberale wereldorde’ of de ‘wereldvrede’, zoals sommigen beweren. Eerder is zijn opvatting over wat een ‘deal’ is, zoals beschreven in zijn boek Art of the Deal, in toenemende mate een handicap.

Een ‘deal’ is bij Trump hetzelfde als je zin krijgen: je wint of je verliest.  Maar winnen ten koste van wat? De prijs die hij betaalt als hij zijn Muur gefinancierd krijgt, kan hem de komende twee jaar nog flink opbreken. Het (Democratische) Huis heeft hij de komende tijd nog hard nodig voor zijn andere binnenlandse projecten. Dreigt een een Pyrrusoverwinning?