Rutte III schrapt het referendum. Het voorstel daartoe blijft geheim, want het ligt nu bij de Raad van State voor advies. Op zijn wekelijkse persconferentie wilde premier Mark Rutte (VVD) verder niets kwijt over de inhoud van het wetsvoorstel, behalve dat het hele plan géén onderwerp wordt van een nieuw referendum.
Waarom eigenlijk niet? ‘Inherente logica,’ zei de premier. ‘Als je tegen het referendum bent, ga je over het intrekken van de Referendumwet toch geen referendum houden!’
Rutte voorzag ‘een Droste-blik’
De premier voorzag ‘een Droste-blik’ en daar moest hij niks van hebben. Hij doelde op het klassieke blik cacao waarop een ouderwetse verpleegster staat afgebeeld die een dienblad vasthoudt, waarop een cacaoblik staat en op dat blik staat weer zo’n verpleegster met zo’n zelfde blik. Je moet goed kijken, maar daarop zie je heel klein weer zo’n verpleegster staan et cetera. Kortom, het Droste-effect.
Over weinig issues is in de afgelopen decennia politiek zo gehannest als over het referendum, schrijft Philip van Tijn over de lafheid van de politiek >
Rutte: ‘Je kunt een referendum houden over de vraag of je over het intrekken van het referendum een referendum moet houden. En over dat geheel kun je dan ook weer een referendum houden.’ Zo blijf je bezig en daar had dit kabinet geen zin in. Dat Drosteblik was een handige trouvaille van de premier, al liet de pers zich niet meteen het zwijgen opleggen.
‘Ik zat toen nog in pyjama naar de Fabeltjeskrant te kijken’
Rutte zei eerder toch ervan overtuigd te zijn dat de bevolking tegen een referendum was? Nou, dat ging over het bindend referendum – waarbij kiezers zich uitspreken over een wet die nog door het parlement moest. ‘Als mijn inschatting klopt, zit de bevolking daar niet op te wachten.’ Het schrappen van de referendumwet betreft echter het raadgevend referendum: de kiezers stemmen dan over een wet die al door het parlement is aangenomen. Is de meerderheid tegen, dan komt de wet er niet. Al met al vond Rutte zijn eerdere uitspraak niet relevant voor het kabinetsbesluit van vrijdag.
Door het besluit het schrappen van het referendum niet referendabel te maken, laat hij toch min of meer de verdenking op zich dat hij bang is voor de uitslag? Dat het volk het kabinet en een Kamermeerderheid corrigeert en vasthoudt aan het referendum? ‘In uw vraag ligt een verwijt besloten,’ reageerde de premier een tikkeltje afgemeten. In die reactie lag ook weer een verwijt besloten. Weer zo’n Drosteblik. De voorlichter kapte af.
Rutte werd ook doorgezaagd over het rapport Van Baalen (de Oranjes en de fiscus), maar hij wenste niets negatiefs te zeggen over zijn verre voorgangers: ‘Ik zat toen nog in pyjama naar de Fabeltjeskrant te kijken.’