Er is veel gebeurd sinds januari 2015, toen in Parijs aanslagen werden gepleegd op de redactie van het satirische blad Charlie Hebdo en in een joodse supermarkt. Het islamitische terrorisme koos reeds voor de bombardementen op IS Europa als een belangrijk doelwit.
Voor de snelle toename van het salafisme en het jihadisme in het afgelopen decennium heeft nog niemand in de politiek – en zeker niet binnen het contraterrorisme – zijn verantwoordelijkheid genomen. Het is niet mijn bedoeling op deze beroepsgroep werkloos te maken of haar in een kwaad daglicht te stellen. Maar het is mijn taak als academicus en opiniemaker om de feiten en analyses kritisch te beoordelen en te toetsen.
Nuttig rapport
Het Internationaal Centrum voor Contra-Terrorisme (ICCT) in Den Haag kwam met een rapport over Syriëgangers. Dit rapport werd opgesteld in opdracht van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Het is geen diepgravend wetenschappelijk rapport, maar een doorsnee nuttig rapport gemaakt in opdracht van de overheid, gefinancierd door de NCTV.
Afshin Ellian – In de geest van de moslim: de islamitische trots verklaard
Lees verder >
Het is voornamelijk gebaseerd op openbare informatie van EU-lidstaten. Daaruit blijkt dat ruim vierduizend Europese moslims naar Syrië zijn afgereisd. Eenderde van die groep zou al terug zijn in Europa. Een deel daarvan vormt zeker een ernstig veiligheidsrisico.
Sausje
Bibi van Ginkel gaf in het NOS Journaal uitleg over het rapport. Van Ginkel werkt bij het Instituut Clingendael als deskundige op het gebied van het internationale recht en het terrorisme. Aan de hand van dit rapport beweerde zij dat de meeste Europese jihadisten niet vanuit de islam radicaliseren: ‘Het islamitische sausje komt er later overheen.’ Dit kan niet worden afgeleid uit dit rapport en het is pertinent onjuist. De islam is geen sausje, de strijd draait om de toekomst van de islam.
Het feit dat enkele jihadisten een crimineel verleden hebben of crimineel zijn, bewijst niet dat zij of de meerderheid van de jihadisten geen islamisten zijn. Een aanzienlijk deel van de Europeanen met een Marokkaanse achtergrond is in aanraking geweest met criminaliteit. En nog steeds zijn de meeste Marokkanen geen jihadisten.
Zorgwekkend
Overigens is een belangrijk deel van de jihadisten nooit in aanraking geweest met justitie. Het radicalisme van Mohammed Bouyeri, de moordenaar van Theo van Gogh, had niets te maken met zijn criminele verleden. Hij verdiepte zich in de islam en werd jihadist. Wel is het buitengewoon zorgwekkend dat personen met een crimineel verleden worden gerekruteerd voor de jihad.
Arend Jan Boekestijn: Reden genoeg om salafisten in de gaten te houden
Lees verder >
In De Belgische krant De Standaard schreef een leraar van de middelbare school een indrukwekkende brief over een van zijn leerlingen, Najim Laachraoui, die zich opblies op Zaventem. Volgens de leraar, Bruno Derbaix, droomde Najim als puber van een maatschappij die de islam zou waarderen. Een vrolijke, intelligente, vlotte jongen werd een jihadist: ‘Op de middelbare school had zijn islam niets gewelddadigs. Integendeel, hij legde enthousiast uit dat islam “vrijheid” was en “vrede” en “onderwijs”. Een systeem dat volgens hem veel beter kon voldoen aan de behoeften van de mens dan ons westerse systeem. Najim begon te veranderen.
Geen hand
De oud-leraar vertelt over de uiterlijke verschijning van de omwenteling: ‘Maar tegelijkertijd veranderde zijn gedrag. In dat laatste jaar kweekte hij een baardje. Hij wou meisjes geen hand meer geven. Dat was niet ongewoon voor een islamitische Brusselaar, op zoek naar zijn Belg-zijn en zijn godsdienst. Zoals vele anderen werd hij heen en weer geslingerd tussen verschillende invloeden. Ook die van het wahabisme, met zijn websites en boeken die in Brussel zo gemakkelijk te vinden zijn.’ Wahabisme en salafisme zijn in dit soort gevallen inwisselbare begrippen.
Bruno Derbaix schrijft verder dat zijn oud-leerling een ‘diepe overtuiging van de superioriteit van de islam tegenover het westerse model’ voelde. Dit superioriteitsgevoel heb ik ooit uitgelegd in enkele essays voor maandblad Juist. Najim Laachraoui was geen loser. Hij ging exacte wetenschappen studeren.
Bommenmaker
Als de berichten kloppen, heeft die studie hem wel geholpen. Laachraoui was namelijk de bommenmaker namens IS in Brussel. De politie zocht hem al sinds afgelopen december. Hij zou in 2013 in Syrië zijn geweest, waar hij waarschijnlijk werd opgeleid tot bommenmaker. Daarna kwam hij met valse papieren via de vluchtelingenroute terug.
Was Laachraoui een hopeloze gediscrimineerde jongen? Toen ik dit las, voelde ik de pijn van de oud-leraar: ‘Nee, Najim was geen slechte jongen. Hij was vriendelijk en behulpzaam. Nee, hij was geen jongen die begon te haten omdat hij om zijn gedrag of uiterlijk werd gepest. Nee, zijn ouders verwaarloosden hem niet, hij kreeg liefde en een goede opvoeding. Nee, hij was niet een van de vele jongeren die door het schoolsysteem worden gebroken, van de ene mislukking in de andere vallen en alleen als gangstertje respect krijgen.
‘Nee, hij was geen verschoppeling die van de kleine criminaliteit in het banditisme belandde en van het banditisme in het terrorisme. Najim was geen jongen zonder toekomst. In weerwil van zijn naam en van zijn kleur hadden zijn succes op school en zijn intelligentie deuren voor hem geopend. En dat had zo kunnen blijven.’ Wat een horror heeft zich meester gemaakt van Bruno Derbaix, een integere Belg! Verschrikkelijk!
Dominant
De oud-leraar weet precies hoe zijn vrolijke leerling een jihadist is geworden, en klaagt hij de staat aan: ‘Hoe is het verdomme ook met ons zover kunnen komen? Waarom hebben wij bijna veertig jaar lang toegelaten dat het wahabisme zo dominant werd in de moskeeën, de boekhandels, de wijken?’ Dat is precies het probleem.
De politieke islam, strevend naar de zuivere islam, is de bron van het jihadisme. De Europese staten en het contraterrorisme hebben gefaald bij het bestrijden van de bron van de radicalisering en het jihadisme. Ze hebben het zelf toegelaten. De contraterroristen, de overheden, moeten zich schamen voor de toename en ongehinderde verspreiding van het salafisme in Europa.