Een koloniale oorlog aan de man gebracht

Ook in de dekolonisatie van Indonesië was de waarheid het eerste slachtoffer. Calvinistisch schuldgevoel verhindert Nederlanders om voorbij de eigen navel te staren, schrijft Geerten Waling.

Afgelopen zaterdag ging op het IDFA de documentaire Selling a colonial war van de Rotterdamse regisseur In-Soo Radstake in première. De zoveelste film over de desastreuze dekolonisatie van ‘ons Indië’, inderdaad, maar Radstake legt de nadruk eens niet op de historische feiten of de schuldvraag. Hij laat vooral zien dat de dekolonisatie primair een internationaal conflict was, waarbij naast Nederland en de jonge Republik Indonesia ook Engeland, de Verenigde Staten, Japan, Australië en andere landen betrokken waren. Het lot van Indië was tussen augustus 1945 en eind 1949 een speelbal op het internationale veld, waar de winst te pakken was voor wie het behendigst de beeldvorming kon beïnvloeden.

Soekarno en Hatta was er alles aan gelegen om de internationale gemeenschap – in de jonge Verenigde Naties – te paaien met haar eigen liberale waarden en zelfbeschikking te eisen. De Nederlandse regering daarentegen, vooral in de persoon van de onsympathiek ogende minister Eelco van Kleffens, was erop uit het frame in stand te houden dat haar troepen orde op zaken gingen stellen na de Japanse bezetting, om hun landgenoten en ook de ‘inlanders’ te helpen. Het ging om ‘politionele acties’, zo had Van Kleffens slim bedacht: geen oorlog tegen onderdanen, en ook geen zaak waarmee andere landen zich moesten bemoeien.

De losjes en geestig gemonteerde documentaire wisselt de inzichten van eloquente experts af met historische beelden en foto’s – een uitstekende beeldrecherche. Radstake zou best eens in de prijzen kunnen vallen en, vanaf januari, een succes boeken in de bioscopen.