Spaartaks en verkiezingen: de parabel van de druipende staatssecretaris

Het Toeslagenschandaal raakt mensen verschrikkelijk, maar de belastingdruk raakt miljoenen kiezers veel harder. Staatssecretaris Marnix van Rij heeft een nieuwe spaartaks in petto. Politiek redacteur Eric Vrijsen vertelt de parabel van de druipende staatssecretaris.

Marnix van Rij, demissionair CDA-staatssecretaris van Belastingen, maakt in zijn vrije tijd graag tochtjes op de racefiets. Laatst was hij op vakantie in Friesland. De provincie staat bekend om haar kaarsrechte wegen, maar op de een of andere manier slaagde Van Rij erin om zijn fiets van de weg te sturen en in een sloot te vallen.

Er was iets niet goed met zijn clickpedalen. Van Rij bleef vastzitten aan zijn racefiets en zie dan maar eens uit het water te komen. Doodeng.

Uit het water getrokken

Gelukkig kwamen er drie Friezen voorbij, en trokken de onfortuinlijke bewindsman uit het water. Van Rij begon hen uitvoerig te bedanken: ‘Weet u wel dat u de staatssecretaris van Belastingen het leven hebt gered? Hoe kan ik u belonen?’

De eerste Fries legde uit dat hij al vele jaren op rij spaartaks betaalde. Ten onrechte, want de Hoge Raad had in een arrest bepaald dat de overheid niet zomaar een fictief rendement mag uitvaardigen om de burgers uit te persen. Helaas had de brave Fries nooit zelf juridisch bezwaar gemaakt tegen die spaartaks, dus kreeg hij geen compensatie.

‘Ik ga het regelen, want ik ben u dankbaar. Er komt een eerlijke taks,’ beloofde Van Rij. Maar hij wist dat de Fries niet goed snapte wat belastingen eigenlijk zijn. Zo’n gewone, hardwerkende man denkt dat het geld in principe van de burgers is. Dat de staat slechts een deel van het inkomen en vermogen mag afromen om de gemeenschap draaiende te houden.

De Haagse werkelijkheid van Van Rij was natuurlijk omgekeerd. Al het geld is van de staat, maar in zijn goedheid gunt Koning Albedil de onderdanen ook nog wat netto-inkomsten en onbelast vermogen. ‘Door die uitspraak van de Hoge Raad loopt mijn fiscus 400 miljoen per jaar mis,’ zo probeerde Van Rij de Fries duidelijk te maken wat belastingen in wezen zijn. ‘Ik ga ook de fossiele subsidies aanpakken, want doordat we onvoldoende belasting innen over vliegtuigbrandstof en andere vervuilende zaken, lopen we zelfs 37,5 miljard mis.’

Belastingen op aanwas van vermogen

Nu keek de druipende staatssecretaris naar de tweede Fries die hem het leven had gered: ‘En u? Wat kan ik voor u doen?’