Waar is Rutte bang voor? Evalueer de coronamaatregelen nou eens grondig

Premier Rutte lijkt niet geïnteresseerd in het trekken van lessen uit de corona-aanpak. Die houding voedt het wantrouwen in de Tweede Kamer en de samenleving, schrijft Bram Hahn.

De Tweede Kamer debatteerde donderdag 15 juni weer eens over de aanpak van de coronapandemie. Dit keer ging het over deel 2 van het onderzoek dat de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) uitvoert en dat uiteindelijk vier delen zal beslaan. Het nu besproken deel gaat over de periode september 2020 tot juli 2021. Belangrijke punten waren toen het vaccinatieprogramma, de mondkapjesplicht, de schoolsluiting van basis- en voortgezet onderwijs en de avondklok.

Diverse oppositiepartijen beten zich vooral vast in de avondklok en de schoolsluiting, omdat ze die zien als grove schendingen van de mensenrechten zonder dat ze een nuttige bijdrage leverden aan het afremmen van de pandemie.
Dat de avondklok en de schoolsluiting uiterst vervelend en vrijheidsbeperkend waren, lijdt geen twijfel. Dat het thuisonderwijs voor veel kinderen nadelige effecten had, is ook al uit onderzoek gebleken. Maar wat het effect is geweest op de verspreiding van het virus is eigenlijk nog altijd niet goed bekend. De OVV dringt daarom al langer aan op een grondige evaluatie van de afzonderlijke maatregelen die naar aanleiding van de adviezen van het Outbreak Management Team zijn genomen.

Het kabinet houdt op dat terrein steeds de boot af, en dat is onterecht en onverstandig.

Veel redenen om grondig onderzoek te doen

Om te beginnen is er al vanaf het moment van invoeren van de maatregelen veel twijfel en boosheid over, zowel bij burgers als bij sommige politieke partijen. Niet alleen in de oppositie, ook binnen de coalitie was er wrijving over de koers. Denk aan het ontslag van CDA-staatssecretaris Mona Keijzer, die zich niet kon vinden in het coronabeleid.

Door niet transparant te zijn over het besluitvormingsproces en de effecten van de maatregelen nauwelijks te onderzoeken, voedt het kabinet het wantrouwen bij een deel van de politiek en de burgers. En juist vertrouwen is cruciaal bij de aanpak van een mogelijke volgende crisis.

Rutte zegt te willen leren, maar heeft zijn conclusies al klaar

Met het oog op een eventuele volgende pandemie is het noodzakelijk om te leren van het verleden. Rutte zei in het debat heel stellig: ‘Ik wil van alles leren. Maar als je me vraagt: zou je de avondklok nu weer invoeren? Dan is mijn antwoord ja.’ Maar daaruit blijkt dat hij helemaal niet wil leren, maar dat hij zijn conclusies al klaar heeft. Hij staat daarin niet alleen. Toen de huidige minister van Volksgezondheid, Ernst Kuipers (D66), nog voorzitter was van het Landelijk Netwerk Acute Zorg, noemde hij de avondklok eind april 2021 een ‘nutteloze’ maatregel, omdat die geen effect had op de ziekenhuisopnames.