Zihni Özdil: Waarom ik de strippenkaart mis

Columnist Zihni Özdil is verdrietig dat de koffiespaarkaart op het station verdwijnt ten faveure van een app. Hij vraagt zich af of we als samenleving te veel individualiseren of dat hij gewoon oud begint te worden. Want hij mist ook de strippenkaart.

De RET-controleur kijkt naar het kaartje in mijn pashouder. ‘Je abonnement is gisteren verlopen,’ zegt hij streng. Ik schrik en word angstig. Mijn vader had me, nóg strenger dan de RET-controleur, gemaand om elke maand een nieuw abonnement te kopen. Dat deed ik ook altijd braaf. Maar deze keer was ik het vergeten.

Het was uiterlijk 1994. De Erasmusbrug was in elk geval nog niet gebouwd. En ik was zo’n dertien jaar oud. Als ik van Rotterdam-Lombardijen naar het Erasmiaans Gymnasium ging, moest ik eerst de bus pakken naar Zuidplein.

Zuidplein was de brug, zowel letterlijk als figuurlijk, tussen het arme, achtergestelde Zuid en het ‘echte’ Rotterdam boven de Maas. Deze tegenstelling zit nog steeds diep in de ziel van de stad.

Afijn, op Zuidplein pakte ik de metro naar Beurs. En vandaar de metro naar Dijkzigt. Er waren geen toegangspoortjes. En je hoefde niet in en uit te checken. Je had een strippenkaart waarop de buschauffeur het aantal zones afstempelde van de rit naar je eindbestemming. Of, als je net als ik een vaste route had, een hoesje waarin je een kaartje stopte als bewijs van je week-, maand- of jaarabonnement.

Sparen voor een gratis bak slootwater

Anno 2023 woon ik in het hippe Amsterdam. En ga ik bijna elke dag met de trein naar mijn werk in Rotterdam. Zoals het hippe Amsterdammers betaamt, haal ik elke ochtend op het station een bak vies slootwater van om en nabij de drie euro, oftewel ruim zesenhalve gulden. En zoals het een Nederlander betaamt laat ik mijn spaarkaart zien voor, uiteindelijk, een gratis bak slootwater. De koffiedame stempelt mijn kaart netjes af. Soms komt er nog een kort gesprekje uit.

Anno 2023 is het Nederlandse openbaar vervoer anders dan vroeger. De treinen vallen de hele tijd uit. Je moet elke ochtend bijhouden op je smartphone wat je route precies gaat worden. Eenmaal op het treinstation check je in bij het poortje. Als je de snelle trein neemt, moet je niet vergeten nog eens extra in te checken bij een apart zuiltje voor de toeslag. Aangekomen in Rotterdam kijk je weer op je smartphone welke tram het snelste is. Weer inchecken. En bij het uitstappen in hemelsnaam niet vergeten uit te checken.

Ben je eindelijk op je werk, dan ben je zwaar overprikkeld van de hele ochtend staren naar je smartphone. En van de hele tijd in- en uitchecken bij al die poortjes.

Een gesprekje met de koffiedame terwijl ze je spaarkaart afstempelt, voelt, misschien juist daarom, als een welkom potje zuurstof.